گام برداشتن[ ۱] [ ۲] [ ۳] [ ۴] [ ۵] ( به انگلیسی: Gait ) ، الگوی
حرکت اندام در
جانوران ( و نیز در
انسان ) ، هنگام حرکت روی یک بستر جامد است. بیشتر جانوران با الگوهای گوناگونی گام برمی دارند. این الگوها به سرعت، نوع سطح، نیاز به مانور، و بازدهی
انرژی دارد.
گونه های مختلف جانوران ممکن است به شیوه های متفاوتی گام بردارند که می تواند یا به خاطر تفاوت در شکل
بدن آنها باشد که اجازه برخی حرکت ها را به آنها نمی دهد یا به خاطر
فرگشت آنها در نتیجه زندگی درشرایط
زیستگاهی متفاوت باشد. با اینکه به گونه های مختلف گام برداشتن، نام جداگانه ای داده شده است اما پیچیدگی سامانه های زیستی و تعامل آنها با محیط، این تمایزها را در بهترین حالت، «پیچیده» می کند. گام برداشتن، معمولاً بر پایه الگوی به زمین گذاشتن
پا دسته بندی می شود. اما پژوهش های تازه، بر پایه مکانیک گام برداشتن انجام می شوند. اصلاح «گام برداشتن» معمولاً به معنی
پیش رانش اندام از طریق واسطه های
سیال هایی چون
آب یا
هوا نیست بلکه به معنی پیش رانش بر روی یک بستر جامد از طریق ایجاد
نیروهای واکنشی، روی آن سطح است ( که می تواند برای
پیاده روی زیر آب یا روی زمین به کار رود ) .
به خاطر
سرعت حرکت جانوران، مشاهده ساده مستقیم ( بدون ابزار ) ، برای بررسی دقیق الگوی گام برداشتن، بسیار دشوار است. نخستین تلاش ها برای دسته بندی گام برداشتن بر پایه
ردپا یا
صدای پا انجام می شد. ولی پس از تلاش های
ادوارد مایبریج و اتین - ژول ماره برای استفاده از
عکس برداری سریع بود که امکان برای بررسی علمی شیوه گام برداشتن، ممکن شد.
میلتون هیلدبرند پیشگام تحلیل علمی و دسته بندی گام برداشتن در دوران امروزی بود. حرکت هر یک از اندام ها به فازهای وضعیتی ( به انگلیسی: Stance Phase ) ، تفکیک می شد. این فازها به ۱ ) تماس پا با زمین ۲ ) نوسان پا ۳ ) بلند کردن پا از زمین، و ۴ ) حرکت به سوی جلو بودند. [ ۶] هر اندام باید یک چرخه را در یک بازه زمانی مشابه، کامل می کرد. وگرنه ارتباط هر اندام با دیگر اندام ها با گذر زمان می توانست تغییر کند و پدیدآوردن یک الگوی پایدار، ممکن نبود؛ بنابراین گام برداشتن را می توان به طور کامل به صورت آغاز و پایان فاز وضعیتی سه اندام در ارتباط با چرخه یک اندام مرجع، تعریف کرد که معمولاً اندام پشتی سمت چپ است.
شیوه های گام برداشتن در کل بر پایه حرکت اندام به دو صورت متقارن و نامتقارن دسته بندی می شود. توجه شود که این اصطلاح ها هیچ ربطی به تقارن چپ و راست ندارند. در گام برداشتن متقارن، اندام های چپ و راست، جایگزین یکدیگر می شوند، درحالی که در گام برداشتن نامتقارن، اندام های چپ و راست هم زمان با یکدیگر حرکت می کنند. به خاطر وجود «فاز روی هوا» ، گامم برداشتن نامتقارن، گاهی «قدم برداشتن جهشی» نیز نامیده می شود.