کلیات فی علم الرجال

[ویکی فقه] کلیات فی علم الرجال از آثار رجالی آیت الله جعفر سبحانی می باشد.
سبحانی، جعفر، استاد معظم در ۲۸ شوال المکرم ۱۳۴۷ق(۲۰ فروردین ۱۳۰۸ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار ایشان زاهد وارسته، مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سبحانی خیابانی است. استاد معظم حضرت آیت الله سبحانی از دیرزمان به دفاع از باورهای عقیدتی شیعه پرداخته و در این راستا کتاب های فراوانی را به نگارش درآورده است. ازجمله آثار با ارزش استاد کتاب رجالی، با عنوان کلیات فی علم الرجال می باشد.
معرفی کتاب
این کتاب، مشتمل بر هشت فصل است که در هر فصل، مباحث ذیل مورد بحث واقع شده اند:فصل اول، تعریف، موضوع و مسائل علم رجال؛فصل دوم، نیاز به علم رجال؛فصل سوم، مصادر اولیه علم رجال؛فصل چهارم، مصادر ثانویه علم رجال؛فصل پنجم، توثیقات خاصه؛فصل ششم، توثیقات عامه؛فصل هفتم، بررسی کتب اربعه؛فصل هشتم، فرقه های شیعه.خاتمه کتاب، شامل چهارده فایده رجالی است.

[ویکی نور] کلیات فی علم الرجال، از آثار آیت الله شیخ جعفر سبحانی (متولد تبریز 1308ش) است. این اثر ثمره تدریس علم رجال برای طلاب دوره سطح حوزه علمیه قم است که به صورت متن درسی منتشر شده است. از امتیازات این اثر ارزنده، روشمندی آن است و مؤلف از طرح مباحث حاشیه ای و جنجال برانگیز خودداری کرده است. مخاطبان این اثر، کسانی هستند که می خواهند برای اولین بار با علم رجال آشنا شوند. نویسنده، کلیات و قواعد علم رجال را از کتابهای معتبر رجالی استخراج کرده و در اثر حاضر گرد آورده و همراه با تحلیل و نظر خود ارائه کرده است.
کتاب حاضر از مقدمه نویسنده و متن اصلی (مشتمل بر هشت فصل: 1- مبادی تصوری علم رجال، 2- نیاز به علم رجال و ادله موافقان و مخالفان، 3- منابع اصلی علم رجال، 4- مصادر ثانوی علم رجال، 5- توثیقات خاصّ، 6- توثیقات عامّ، 7- پژوهشی درباره کتب اربعه و 8- فرقه های شیعه که در کتابها آمده) و یک خاتمه (در ضمن 14 فایده رجالی) تشکیل شده است.
نویسنده از تعداد قابل توجهی از منابع مهم و آثار علمی اندیشمندان اسلامی به زبان عربی برای تولید اثر حاضر بهره برده است. شیوه نویسنده در این اثر، آموزشی، تحلیلی و انتقادی است.
درباره محتوای این اثر به دو نکته اشاره می شود:
1. نویسنده در مورد ارزش علمی کتاب ضعفای ابن غضائری چند نظریه را طرح و نقد کرده و در پایان افزوده است که ممکن است کسی بگوید تضعیفات ابن غضائری اعتباری ندارد؛ زیرا او «جَرّاح» بود یعنی نقد و تضعیفش نسبت به راویان فراوان بود و کمتر تعدیل و تصدیق می کرد و رفتار این گونه انسانی برخلاف عادت عقلاء است و چون او انسانی متعارف نیست قولش حجت نیست. نویسنده این قول را با بیان استدلالی نقد کرده و نپذیرفته و سرانجام افزوده است که حقّ در نپذیرفتن تضعیفات ابن غضائری این است که توثیقات و تضعیفاتش مستند به حسّ و شهود و شنیدن از مشایخ و ثقات نبود بلکه بر اساس حدس و استنباط و قرائت متون و روایات نظر می داد و این گونه شهادت در مورد راوی نه در توثیق حجت است و نه در مورد تضعیف. بله، کلامش در غیر این موارد حجت است؛ مثل اینکه راوی را کوفی یا بصری یا واقفی یا فطحی بشمارد یا بگوید که کتابی دارد .