کلات

- - -
🔹 ادعای اول:
> �کلات = کل آت = اسب نر در ترکی�
✅ پاسخ علمی:
1. کلات یک واژه ی فارسی میانه و پارتی است. در متون کهن فارسی، به ویژه در شاهنامه و تاریخ طبری، واژه �کلات� به معنای دژ کوهستانی یا جای مستحکم و صعب العبور به کار رفته است.
منبع:
Dehkhoda Dictionary
Henning, W. B. ( 1956 ) , Mitteliranisch, Iranische Sprachwissenschaft
Ehsan Yarshater ( Ed. ) , Encyclopaedia Iranica, entry: "Kalat"
2. واژه ی �کلات� از ریشه ی ایرانی kar - به معنای ساختن، بنا نهادن پسوند مکان ساز –āt یا –ātan آمده است. مشابه آن:
کار ات = کارات = جای ساخته شده → کلات
مشابه در: خراسانات، سیستانات
3. ادعای "کل آت" در ترکی به معنای �اسب نر� ساختگی است:
در ترکی، واژه ی رایج برای �اسب نر� آیغیر ( Aygır ) است.
واژه �آت ( At ) � به تنهایی به معنای اسب است، نه "اسب نر".
�کل� به معنای �نر� نیست. در ترکی امروزین ( آذربایجانی، ترکی استانبولی و ترکمنی ) واژه ای به شکل �کل� با این معنا وجود ندارد.
اگر هم �کل� در ترکی خراسانی معنای خاصی داشته باشد، این تنها در یک گویش محلی بوده و نمی توان از آن نتیجه گیری ریشه شناسی کرد.
- - -
🔹 ادعای دوم:
> کل در واژه هایی مثل کلیبر، کلبجر، سیاهکل، کلاله به معنای اسب نر است.
✅ پاسخ علمی:
1. کلیبر ( Kaleybar ) :
از �کله� یا �قلعه� �بر� ( بلند، بالا ) ساخته شده، یعنی دژ بالادست.
ریشه ی واژه ایرانی است. هیچ سند معتبری درباره �کل = اسب نر� در نام کلیبر وجود ندارد.
در منابع مانند لغت نامه دهخدا و فرهنگ جغرافیایی ایران نیز این معنا نیامده.
2. کلبجر ( Kalbajar - شهر در قره باغ ) :
در زبان ارمنی باستان به صورت �Karvachar� آمده است و به معنای �دره سنگی� یا �کارگاه سنگ تراشی� است.
در ترکی آذری، وجه تسمیه معتبری برای "کل بجر" وجود ندارد.
هیچ سند معتبر ترکی از �کل� به معنای اسب نر در این جا وجود ندارد.
3. سیاهکل:
از �سیاه� �کل� به معنای تپه یا دژ است.
در گویش گیلکی، واژه ی �کَل� به معنای �تپه� است، نه اسب نر!
�سیاهکل� یعنی �تپه ی سیاه� یا �کوه تیره رنگ�
منبع: فرهنگ واژگان گیلکی، پژوهش های گویشی گیلان
4. کلاله:
�کلاله� واژه ای فارسی است و در گیاه شناسی، به معنای بخش بالایی مادگی گل است.
هیچ سند زبان شناسی ای آن را با �کل آله� ( اسب نر قرمز؟ ) ربط نمی دهد.
- - -
🔹 ادعای سوم:
> زهکلوت = زه کل اوت → اوت به معنای علف
✅ پاسخ علمی:
1. �اوت� در ترکی = علف، گیاه ✔️ این درست است. مثلاً:
�یول اوتو� = علف کنار راه
�ملک اوتو� = گیاه خاصی در طب سنتی
2. اما در واژه ی زهکلوت:
نام منطقه ای در سیستان و بلوچستان است و ساختار آن ایرانی است، نه ترکی.
در بلوچی یا فارسی محلی، این واژه ها از جغرافیا و اقوام محل گرفته شده اند، نه از ترکی.
تحلیل �زه کل اوت� بدون سند ریشه شناسی، ساختگی است.
- - -
🔹 ادعای چهارم:
> لقب نادرشاه = کلات ← یعنی اسب نر قوی؟
✅ پاسخ علمی:
1. نادرشاه افشار متولد منطقه دشت مغان بود، ولی بعدها در کلات نادری حکومت کرد و آن را به پایتخت خود تبدیل نمود.
2. �کلات� لقب نادرشاه نیست، بلکه نام شهری در خراسان است که نادر آن را پایگاه خود قرار داد.
3. هیچ سند تاریخی در هیچ منبعی، نادرشاه را با لقب �کلات� و به معنای �اسب نر� معرفی نکرده است.
منبع:
John R. Perry, Karim Khan Zand
Lockhart, Nadir Shah: A Critical Study Based Mainly Upon Contemporary Sources
- - -
🔹 ادعای پنجم:
> قالا = قلعه ← از فعل قالاماق در ترکی، به معنای انباشتن سنگ و گل
✅ پاسخ علمی:
1. بله، در ترکی واژه ی قالا ( qala ) به معنای قلعه هست.
اما این واژه از فارسی میانه ( دژ، قلعه، کل ) وارد ترکی شده، نه بالعکس.
در زبان فارسی باستان: kŗta = ساخته شده ← منشأ واژه �کلات� و �قلعه�
واژه �قلعه� از فارسی وارد عربی شده، سپس وارد ترکی عثمانی شده است.
در عربی کلاسیک، �قلعه� واژه اصیل عربی نیست، بلکه دخیل است.
2. فعل �قالاماق� در ترکی به معنای �ماندن� یا �ایستادن� است، نه ساختن قلعه با سنگ و گل.
�قالاماق� ≠ انباشتن
برای ساختن یا انباشتن در ترکی، از �ییغماق�، �توپلاماق� و مانند آن استفاده می شود.
- - -
✅ نتیجه نهایی:
ادعاهای فوق همگی از نوعی زبان سازی جعلی بر پایه آوانویسی نادرست و تطابق سازی دل بخواهی واژگان هستند، نه بر پایه علم زبان شناسی تطبیقی، ریشه شناسی تاریخی، یا متون معتبر.
📚 منابع معتبر برای مطالعه بیشتر:
1. Encyclopaedia Iranica – مدخل های Kalat, Qala, Nader Shah
2. Vasmer’s Etymological Dictionary ( برای زبان های ترکی و ایرانی )
3. Doerfer, Gerhard. T�rkische und mongolische Elemente im Neupersischen
4. Lazard, Gilbert. La langue persane
5. Dehkhoda Dictionary و فرهنگ معین
- - -

اگر لقب نادرشاه افشار، کلات باشد. که من تا حالا نشنیده ام. اشاره به استفاده نادر شاه به اسب نر است. و یا از نظر قوی بودن به اسب نر ، تشبیه شده است.

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

منابع ها.
نصری اشرافی، جهانگیر ( ١٣٧٧ ) . �واژه نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. �صفحه ۳۱ جلد اول.
نقش نحوی تکیهٔ اول در گویش مازندرانی، �فردوس آقاگل زاده، مجله گویش شناسی، دوره چهارم، شماره اول و دوم، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سال 1386، ص 33
گویش کلاردشت ( رودبارک ) ، ایران کلباسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، سال 1376، ص 44
راهنمای زبانهای ایرانی، رودریگر اشمیت، انتشارات ققنوس، سال 1388، جلد دوم، ص 504
گویش ساری ( مازندرانی ) ، گیتی شکری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، سال 1374، ص 75
• احسن التّقاسیم فی معرفة الاقالیم، ص ۳۶۸
• ↑�واژه نامهٔ طبری، صادق کیا، انتشارات دانشگاه تهران، سال 1327، ص 10
• حبیب برجیان، �متون طبری، تهران: میراث مکتوب، 1388، ص 13
• ↑�برجیان، همان، ص ۲۲
• ↑�برجیان، همان، ص 51
برجیان، حبیب ( ۱۳۸۸ ) . محبوبه محمدی، ویراستار. �متون طبری، بررسی فعل در گویش ولاترو. آینهٔ میراث = ۲۶۰.
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

پایار باو لکستان
هر بژی لک ، هر بژی لکستان

جاهای ایران آمده است که عربها از آن واژه ی قلعه را برساخته اند و این واژه سپس به جاهای دیگر راه پیدا کرده است . شماری از واژگانی که در زبان پارسی پهلوی دارای ک و گ به زبان عربی راه پیدا کرده اند و به ق ترادیس ( تبدیل ) شده اند را خواهم آورد. همچون سایاگ که به سیاق ( سبک ) و زندیک که به زندیق دگرگون شده اند. در شاهنامه فردوسی نیز این واژه آمده است که خود گواه دیگری بر پارسی بودن آن است: گذر بر کلات ایچ گونه مکن گر آن ره روی خام گردد سخن. . . یا دقیقی که پیش از فردوسی در پی نوشتن شاهنامه برآمد: تیر تو از کلات فرود آورد هزبر تیغ تو از فرات برآرد نهنگ را. . .