کریم بیگ مهماندارف

کریم بیگ مهماندارف ( ترکی آذربایجانی: Əbdül Kərim bəy Mirzə Mustafa bəy oğlu Mehmandarov; ۲ دسامبر ۱۸۵۴ – ۲۰ دسامبر ۱۹۲۹ ) یک پزشک نام آور آذربایجانی در دوره های امپراتوری روسیه، جمهوری خلق آذربایجان و شوروی بود. وی از اولین دانش آموختگان آذربایجانی «آکادمی جراحی پزشکی» سن پترزبورگ، یکی از رهبران تشکل آموزشی «نشر معارف» در شوشی، بنیانگذار اولین مدرسه دخترانه روسی - آذربایجانی در شوشی بود. [ ۲]
کریم بیگ مهماندارف در خانواده نخبه مهماندارف ها زاده شد. پدرش «میرزا مصطفی»، افسر ارتش امپراتوری روسیه بود. پدربزرگش «میرزا علی» مسئول استقبال و پذیرایی از مهمانان حکومتی و مهم ابراهیم خلیل جوانشیر بود.
کریم بیگ مهماندارف در سال ۱۸۷۲ از مدرسه ای در شهر باکو فارغ التحصیل شد. وی دانش آموخته آکادمی جراحی پزشکی سن پترزبورگ در سال ۱۸۷۷ بود. در جریان جنگ های روسیه و عثمانی در بیمارستانی نظامی مشغول به کار شد و خدمات زیادی در مقابله با شیوع بیماری دیفتری در استان پولتاوا از خود نشان داد. سپس به عنوان پزشک در هنگ ۱۶۲ آخالتسیخه خدمت کرد. پس از برگشت به آذربایجان در سال ۱۸۸۳، به شغل خود ادامه داد. [ ۱]
کریم بیگ مهماندارف به ریاست کمیته محلی سازمان مخفی «دفاعی» آذربایجان در شوشی انتخاب شد. [ ۳] چندین افسر روس همچون «لونیاکین»، دادستان شوشی، «بانّیکف»، رئیس اداره پلیس «یولیزابتبل» ( گنجه کنونی ) و «فلینسکی»، رئیس اداره پلیس شهرستان ترتر به دستور مستقیم وی کشته شدند. کریم بیگ مهماندارف در سال ۱۹۲۹ در شهر شوشی درگذشت.
با وجود اینکه کریم بیگ مهماندارف با دختری اهل سن پترزبورگ به اسم «آلکساندرا دوگانوا» رابطه عاشقانه ای داشت، در سال ۱۸۸۴ به طور رسمی با «زری قاچار»، یکی از دختران بهمن میرزا ازدواج کرد که حاصل آن ۷ فرزند از جمله ۳ پسر و ۴ دختر بود.
بیمارستان مرکزی و یک خیابان در شهر شوشی جمهوری آذربایجان وامدار اسم کریم بیگ مهماندارف است.