چارطاقی خیرآباد. چارطاقی خیرآباد یا چهارتاقی خیرآباد مربوط به ( گچساران ) دوره ساسانیان است و در جادهٔ گچساران به لیشتر، خیرآباد و دهدشت، در منطقهٔ خیرآباد علیا واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۲۷ با شمارهٔ ثبت ۳۷۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. [ ۱]
چهارطاقی خیرآباد در ساحل رود خیرآباد و در کنار بازمانده های پل ساسانی خیرآباد قرار دارد. هر چهارپایه و چهارطاق این بنا سالم هستند. [ ۲] مصالح اصلی به کار رفته در ساخت این بنا، سنگ، گچ و لاشه است که در طول صدها سال گنبد بزرگ و حجیم بنا را حفظ کرده است. چهارطاقی خیرآباد با چهار فیل گوش پوشیده و طاق روی آن احیا شده است علاوه براین بنا، در اطراف آن تأسیسات دیگری نیز دیده می شود. همچنین در بررسی های باستان شناسی بر روی تپه های اطراف، در عمق حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی متری تپه ها سوخته هایی بدست آمده که به نظر می رسد علاوه بر آتشکدهٔ چهارطاقی و انجام مراسم مذهبی در آن، بر فراز تپه ها نیز گودال هایی برای افروختن آتش تعبیه شده است. [ ۳]
بنا به پژوهش هایِ آندره گدار، این چارتاقی در مسیر جادهٔ تاریخی و باستانیِ فارس به خوزستان قرار دارد. گدار این راه را که چارتاقی مشرف بر آن است را جادهٔ شاهی می داند. [ ۴]
طول اضلاع بیرونی چهار طاقی ۱۱٫۰۷ متر، ابعاد درونی زیر گنبد ۶٫۲۶ متر، ارتفاع طاق ها تا زیر قوس ۴٫۵ متر، ارتفاع تا منشوری از کف ۶٫۷۰ متر و از کف تا آخرین نقطهٔ باقی مانده به گنبد ۹٫۲۰ متر است. طول هر ستون یا پایه طاق ۳٫۶۰ متر و جنس بنا از سنگ و گچ است. گنبد این بنا به شکل گردچین ساخته شده است. پایه های آن با سنگ های چکش کاری شده و فضای زیر گنبد با خطوط هندسی ساده تزیین شده اند. [ ۳]
در مورد کاربرد این بنا روایات مختلفی وجود دارد. اردشیر بابکان در آخرین جنگ خود با اردوان پنجم وی را در دشت رامهرمز شکست می دهد و به همین مناسبت بناهای یادمانی در طول این مسیر می سازد. عده ای بر این باورند که چهارطاقی خیرآباد نیز از جمله بناهای یادمانی اردشیر است. [ ۳]
چهارطاقی خیرآباد در اثر بارندگی های شدید سال ۱۳۷۰ و همچنین زمین لرزه ایی که در این سال به وقوع پیوست، دچار صدماتی از ناحیهٔ پایه ها و بدنه شد. علاوه بر این، گذشت زمان باعث شده بود شکاف های بزرگی در سقف و پایه های بنا ایجاد شود، از این روی در شهریور ۱۳۹۰، مرمت گران وابسته به ادارهٔ میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد پایه های این بنا را با ملات سیمان بازسازی کرده اند که موجب آسیب رسیدن به این چارتاقی شده است. [ ۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفچهارطاقی خیرآباد در ساحل رود خیرآباد و در کنار بازمانده های پل ساسانی خیرآباد قرار دارد. هر چهارپایه و چهارطاق این بنا سالم هستند. [ ۲] مصالح اصلی به کار رفته در ساخت این بنا، سنگ، گچ و لاشه است که در طول صدها سال گنبد بزرگ و حجیم بنا را حفظ کرده است. چهارطاقی خیرآباد با چهار فیل گوش پوشیده و طاق روی آن احیا شده است علاوه براین بنا، در اطراف آن تأسیسات دیگری نیز دیده می شود. همچنین در بررسی های باستان شناسی بر روی تپه های اطراف، در عمق حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی متری تپه ها سوخته هایی بدست آمده که به نظر می رسد علاوه بر آتشکدهٔ چهارطاقی و انجام مراسم مذهبی در آن، بر فراز تپه ها نیز گودال هایی برای افروختن آتش تعبیه شده است. [ ۳]
بنا به پژوهش هایِ آندره گدار، این چارتاقی در مسیر جادهٔ تاریخی و باستانیِ فارس به خوزستان قرار دارد. گدار این راه را که چارتاقی مشرف بر آن است را جادهٔ شاهی می داند. [ ۴]
طول اضلاع بیرونی چهار طاقی ۱۱٫۰۷ متر، ابعاد درونی زیر گنبد ۶٫۲۶ متر، ارتفاع طاق ها تا زیر قوس ۴٫۵ متر، ارتفاع تا منشوری از کف ۶٫۷۰ متر و از کف تا آخرین نقطهٔ باقی مانده به گنبد ۹٫۲۰ متر است. طول هر ستون یا پایه طاق ۳٫۶۰ متر و جنس بنا از سنگ و گچ است. گنبد این بنا به شکل گردچین ساخته شده است. پایه های آن با سنگ های چکش کاری شده و فضای زیر گنبد با خطوط هندسی ساده تزیین شده اند. [ ۳]
در مورد کاربرد این بنا روایات مختلفی وجود دارد. اردشیر بابکان در آخرین جنگ خود با اردوان پنجم وی را در دشت رامهرمز شکست می دهد و به همین مناسبت بناهای یادمانی در طول این مسیر می سازد. عده ای بر این باورند که چهارطاقی خیرآباد نیز از جمله بناهای یادمانی اردشیر است. [ ۳]
چهارطاقی خیرآباد در اثر بارندگی های شدید سال ۱۳۷۰ و همچنین زمین لرزه ایی که در این سال به وقوع پیوست، دچار صدماتی از ناحیهٔ پایه ها و بدنه شد. علاوه بر این، گذشت زمان باعث شده بود شکاف های بزرگی در سقف و پایه های بنا ایجاد شود، از این روی در شهریور ۱۳۹۰، مرمت گران وابسته به ادارهٔ میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد پایه های این بنا را با ملات سیمان بازسازی کرده اند که موجب آسیب رسیدن به این چارتاقی شده است. [ ۳]
wiki: چارطاقی خیرآباد