پیکان

در اوایل دهه ۱۳۴۰ احمد و محمود خیامی نزد رضا نیازمند رفته گفتند آمدیم پروانه ساخت اتومبیل بگیریم. یک گاراژ در مشهد داریم و هر نوع اتومبیل را تعمیر می کنیم. ۲ میلیون تومان سرمایه داریم و برای شروع وام می گیریم. چند روز گذشت و نیازمند در روزنامه خواند که شرکت «دکاو» ورشکسته شده و کارخانه اش را می فروشد. برادران خیامی را خبر کرد و حدود ۲۰ روز بعد با قرار داد آمدند که دکاو را خریده اند. نیازمند این قرارداد را رد کرد چون دستگاه ها قدیمی بودند. مجددا تولیدکننده های خودرو در دنیا را بررسی کرد.
برادران خیامی برای مذاکره با فیات رفتند. سه ماه بعد با قرارداد فیات آمدند اما وزارت صنایع آنرا نیز رد کرد زیرا موتور فیات از آلومینیوم ساخته شده بود و تشخیص داده بودند برای جاده های ایران که کمتر آسفالت بودند مناسب نیست.
نیازمند سپس میگوید بروید انگلستان به شرکت روتس چون موتورهایی که می سازد بهترین موتور دنیاست. یک ماه بعد قرار داد آن را امضا کردیم.
این درحالیست که کشورهای نیجربه و کنیا و شرکت مصری عرب امریکن ویهکلز یکی دو سال پس از ایران ناسیونال خط تولید پژو ۵۰۴ را از فرانسه گرفتند و تا سالهای آغازین قرن بیست و یکم در حال تولید آن بودند.
قرارداد مونتاژ پیکان ( آخرین مدل هیلمن هانتر؛ ( کرایسلر ) روتس ارو مدل ۱۹۶۶ ) در ایران بین شرکت ایران ناسیونال ( ایران خودروی کنونی ) و گروه صنعتی روتس ( Group Rootes ) انگلستان، که درحال ورشکستگی بود، بسته شد و تولید این خودرو پس از یک دهه تولید در انگلستان، در ایران شروع شد. طراحی اصلی پیکان کاری از شرکت تالبوت از زیر مجموعه های گروه روتس بود. یک سال بعد در سال ۱۳۴۷ شرکت آمریکایی کرایسلر توانست گروه صنعتی روتس را بخرد که تأثیری بر روند تولید پیکان در ایران نداشت و مدل های مختلف پیکان در ایران تولید می شد. در سال ۱۳۵۹ تولید پیکان با ظاهری جدید ( معروف به چراغ بنزی ) طراحی معروف کرایسلر بود در ایران آغاز شد. روند مونتاژ خودرو در ایران خودرو به همین ترتیب تا سال ۱۳۶۴ ادامه یافت و تا این سال کماکان قطعات اصلی از خارج وارد و شرکت ایران خودرو آن ها را مونتاژ می کرد، و در کنار آن قسمت هایی چون بدنه، رادیاتور، شیشه و کمک فنر عقب و جلو در ایران ساخته می شدند. در سال ۱۳۶۴ خط تولید پیکان در کرایسلر انگلستان متوقف شد و در شرکت پژو فرانسه ادغام شد و در نتیجه ایران خودرو با کاهش دستگاه انتقال قدرت اصلی مواجه شد و تولید پیکان از سقف بیش از ۷۰ هزار دستگاه در سال ۱۳۶۳ به سه هزار دستگاه در سال ۱۳۶۸ سقوط کرد. در این سال کارخانه پژو موافقت کرد ایران خودرو با به کار بردن سامانه تعلیق و موتور پژو ۵۰۴ بر روی بدنه پیکان، به تولید پیکان ادامه دهد که این روند در حدود شش سال دوام آورد. پس از آن با ساخت قطعات لازم در ایران، پیکان۱۶۰۰ در شهریورماه ۱۳۷۱ تولید شد و تولید آن تا ۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۸۴، در حدود ۱۳ سال، ادامه داشت. همچنین در سال ۱۳۷۲ طرح پرتو تایپی از سوی ایران خودرو برای پیکان معرفی شد ولی هرگز به تولید انبوه نرسید. اما در سال ۱۳۷۳ نوعی پیکان موسوم به سپر جوشن تولید شد که فقط اندکی به آن طرح شبیه بود. یکسری از تغییرات دیگر که مربوط به طرح پیش نمونه بود نیز در سال های بعد در پیکان ها اجرا شد. در روز ۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۸۴ پس از گذشت ۳۸ سال و تولید دو میلیون و ۲۹۵ هزار دستگاه، تولید پیکان متوقف شد و آخرین پیکان تولیدی به موزه فرستاد شد. پس از آن تلاش های فراوانی برای ایجاد یک خودروی جایگزین برای این خودرو انجام شد. از جمله خودروهای جانشین می توان به ال۹۰، چری کیوکیو ۶، طرح ان پی ( که منجر به خلق پژو ۲۰۶ صندوقدار شد ) ، پژو روآ، خودرویی بر اساس پلتفرم پژو ۴۰۵ ( که نتیجه آن سمند شد ) اشاره کرد که البته طرح های مذکور یا ناکام ماند یا مورد استقبال قرار نگرفت یا قیمت آن ها گران تمام شد.