اُرُزگان یکی از ۳۴ ولایت افغانستان به مرکزیت شهر ترین کوت است و از ولایات مرکزی افغانستان به شمار می رود. بر اساس احصائیهٔ سال ۱۳۹۹ ولایت ارزگان ۴۳۶٬۰۷۹ نفر جمعیت، و ۱۱٬۴۷۳٫۷ کیلومتر مربع پهناوری دارد. جمعیت این ولایت را پشتون ها، هزاره ها و اقلیتی از تاجیک ها تشکیل می دهند.
کشف کتیبه هایی به خط یونانی در ارزگان که در حدود سال ۵۰۰ میلادی نوشته شده است از گذشتهٔ تاریخی این منطقه خبر می دهد. این منطقه بخشی از اراکوزیای باستان بود و قبل از سقوط به دست هخامنشیان، توسط مادها اداره می شد. در ۳۳۰ قبل از میلاد، اسکندر بزرگ منطقه را اشغال کرد اما آن را به حکومت سلوکیان سپرد که بعداً توسط امپراتوری موریا تحت سلطه آشوکا درآمد. کجولا کدفیسس پس تأسیس امپراتوری کوشانیان ارزگان را تصرف نمود و آنرا الی ظهور یفتلیان در دست داشت. یفتلیان پس از اینکه زابل را پایتخت شان قرار دادند حملات شان را از این منطقه بر هند سازماندهی می کردند. پسانتر وقتی یفتلیان ضعیف شدند و قلمرو آن میان حکومت های مختلف تقسیم شد، اروزگان به زنبیلشاه رسید.
ارزگان پیش از دورهٔ اسلامی مرکز زابلستان بوده و پادشاه مقتدری بنام زاول شاه بزرگ ( زنبیلشاه یا رتبیلشاه ) بر آن حکومت می کرده است. در دوره های اسلامی به ویژه در روزگار غزنویان نیز این منطقه دارای اهمیت و مورد توجه حاکمان بوده است. پس از غزنویان به ترتیب غوریان، خوارزمشاهیان، آل کرت، تیموریان، هوتکیان و امپراتوری درانی بر اروزگان حکومت کردند. اقتدار و اهمیت ارزگان ادامه می یابد تا اینکه بعدها به صورت یک حکومت محلی مقتدر و مستقل اظهار وجود می کند و از زمان نادرشاه افشار تا دورهٔ عبدالرحمان یکی از ولایات مهم و بزرگ هزارستان به شمار می آمد. عبدالرحمان با حملاتی به مردم هزارهٔ این منطقه آسیب زیادی زد و مناطق هزاره نشین ارزگان را غصب نمود. [ ۱]
بعدها احزاب پشتون و هزاره در ارزگان وارد شدند و ادارهٔ منطقه را به دست گرفتند و تا سال ۱۳۶۷ خورشیدی، روابط نسبتاً عادی میان آنان برقرار بود. در سال ۱۳۶۹ خورشیدی جنگی میان پشتون ها و هزاره ها در منطقه رخ داد که معروف به جنگ ارزگان سال ۱۳۶۹خ است. در سال ۱۳۷۳خ گروه طالبان پس از پیشروی در دیگر مناطق افغانستان به آسانی مناطق پشتون نشین ارزگان را تصرف نموده و آن ها را با خود همگام ساختند. آنگاه با احزاب هزاره وارد مذاکره شدند و به مرور زمان مناطق هزاره نشین را نیز به تصرف خود درآوردند. [ ۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفکشف کتیبه هایی به خط یونانی در ارزگان که در حدود سال ۵۰۰ میلادی نوشته شده است از گذشتهٔ تاریخی این منطقه خبر می دهد. این منطقه بخشی از اراکوزیای باستان بود و قبل از سقوط به دست هخامنشیان، توسط مادها اداره می شد. در ۳۳۰ قبل از میلاد، اسکندر بزرگ منطقه را اشغال کرد اما آن را به حکومت سلوکیان سپرد که بعداً توسط امپراتوری موریا تحت سلطه آشوکا درآمد. کجولا کدفیسس پس تأسیس امپراتوری کوشانیان ارزگان را تصرف نمود و آنرا الی ظهور یفتلیان در دست داشت. یفتلیان پس از اینکه زابل را پایتخت شان قرار دادند حملات شان را از این منطقه بر هند سازماندهی می کردند. پسانتر وقتی یفتلیان ضعیف شدند و قلمرو آن میان حکومت های مختلف تقسیم شد، اروزگان به زنبیلشاه رسید.
ارزگان پیش از دورهٔ اسلامی مرکز زابلستان بوده و پادشاه مقتدری بنام زاول شاه بزرگ ( زنبیلشاه یا رتبیلشاه ) بر آن حکومت می کرده است. در دوره های اسلامی به ویژه در روزگار غزنویان نیز این منطقه دارای اهمیت و مورد توجه حاکمان بوده است. پس از غزنویان به ترتیب غوریان، خوارزمشاهیان، آل کرت، تیموریان، هوتکیان و امپراتوری درانی بر اروزگان حکومت کردند. اقتدار و اهمیت ارزگان ادامه می یابد تا اینکه بعدها به صورت یک حکومت محلی مقتدر و مستقل اظهار وجود می کند و از زمان نادرشاه افشار تا دورهٔ عبدالرحمان یکی از ولایات مهم و بزرگ هزارستان به شمار می آمد. عبدالرحمان با حملاتی به مردم هزارهٔ این منطقه آسیب زیادی زد و مناطق هزاره نشین ارزگان را غصب نمود. [ ۱]
بعدها احزاب پشتون و هزاره در ارزگان وارد شدند و ادارهٔ منطقه را به دست گرفتند و تا سال ۱۳۶۷ خورشیدی، روابط نسبتاً عادی میان آنان برقرار بود. در سال ۱۳۶۹ خورشیدی جنگی میان پشتون ها و هزاره ها در منطقه رخ داد که معروف به جنگ ارزگان سال ۱۳۶۹خ است. در سال ۱۳۷۳خ گروه طالبان پس از پیشروی در دیگر مناطق افغانستان به آسانی مناطق پشتون نشین ارزگان را تصرف نموده و آن ها را با خود همگام ساختند. آنگاه با احزاب هزاره وارد مذاکره شدند و به مرور زمان مناطق هزاره نشین را نیز به تصرف خود درآوردند. [ ۱]
wiki: ولایت اروزگان