واسطه خفی

[ویکی فقه] واسطه غیر ملحوظ توسط عرف، به دلیل شدّت خفای آن را واسطه خفی گویند.
واسطه خفی، مقابل واسطه جلی بوده و عبارت است از واسطه ای که در نظر مسامحی عرفی به حساب نیامده و به آن اعتنا نمی شود.
توضیح
عرف با دو نگاه به مسائل و اشیا می نگرد: نگاه مسامحی، نگاه دقیق.در نظر مسامحی، بنا بر مسامحه و عدم دقت است؛ برای مثال، عرف وجود مقداری خاک و کاه در یک خروار گندم را به حساب نمی آورد و به آن، یک خروار گندم اطلاق می کند، چون مقدار آن کم و ناچیز است.اما در نظر دقیق، عرف به طور دقیق و موشکافانه به مسائل نگاه می کند، مثل این که طلا را وزن می کند و با دقت فراوان به آن توجه می نماید.
حجیت اصل مثبت در واسطه خفی
کسانی که اصل مثبت را حجت نمی دانند، در واسطه خفی آن را استثنا کرده و به حجیت آن قائل شده اند؛ برای مثال، در مورد وضو یا غسل، اگر انسان شک کند که در بدن او مانعی برای رسیدن آب به پوست وجود دارد یا نه، به استصحاب عدم مانع متوسل می شود، با وجود این که از نظر عقل «عدم المانع» موضوع حکم شرعی نیست، بلکه موضوع حکم شرعی، رساندن آب به تمام عضو مورد شست وشو است و لازمه عقلی عدم مانع، رساندن آب به تمام اعضای وضو است. پس در این مورد، حکم به صحت وضو، به کمک استصحاب عدم مانع می باشد، اما از آن جا که این واسطه عقلی (رساندن آب به تمام اعضای وضو) از نظر عرف پنهان مانده، این استصحاب نزد اصولیون حجت می باشد.