هیدروکلریک اسید

هیدروکلریک اسید یا اسید هیدروکلریک یک محلول شفاف، بی رنگ و با بوی بسیار تند از هیدروژن کلرید ( HCl ) در آب است. یک اسید معدنی بسیار خورنده و قوی با استفاده های صنعتی زیاد است. هیدروکلریک اسید به طور طبیعی در اسید معده یافت می شود. پی اچ ( pH ) این اسید بین ۰ تا ۲ است. هیدروکلریک اسید از قدیم به نام های اسیدم سالیس، موریاتیک اسید و جوهر نمک معروف بوده و از ویتریول ( سولفوریک اسید ) و نمک طعام به دست آمد. هیدروکلریک اسید آزاد ابتدا در قرن شانزدهم توسط آندریاس لیباویوس رسماً معرفی شد. بعدتر، توسط شیمیدان هایی مثل ژوهان رودولف گلابر، جوزف پریستلی و همفری دیوی در تحقیقات علمی شان مورد استفاده قرار گرفت.
با آغاز تولید گسترده در انقلاب صنعتی، هیدروکلریک اسید در صنایع شیمیایی به عنوان یک واکنش گر ناب در تولید مقیاس بزرگ وینیل کلرید برای پلاستیک پی وی سی، و MDI/TDI برای پلی اورتان مورد استفاده قرار گرفت. کاربری های زیادتری هم در مقیاس کوچک دارد که شامل خانه داری، ساخت ژلاتین و دیگر افزودنی های غذایی، رسوب زدایی و چرم سازی است. سالانه حدود ۲۰ میلیون تن هیدروکلریک اسید در جهان تولید می شود.
کاشف آن جابر بن حیان بوده است. از این اسید برای جرم گیری از سطوح مختلف استفاده می شود. هیدروکلریک اسید در معده نیز وجود دارد و به گوارش غذا کمک می کند. تنفس بخار هیدروکلریک اسید خطرناک است و به دستگاه تنفسی آسیب می رساند و اگر قطره ای از آن بر روی پوست بدن بچکد تولید تاول و حتی جراحت های عمیق می کند و در چنین مواردی باید بلافاصله با محلول قلیایی رقیق مانند محلول سودا ( نوشیدنی ) یا جوش شیرین اثر اسید را خنثی کرد.
هیدروکلریک اسید برای کیمیاگران اروپایی با عنوان جوهر نمک یا اسیدم سالیس ( نمک اسید ) شناخته شده بود. هر دو نام هنوز هم رایج هستند به خصوص در زبان های غیر انگلیسی مثل زبان آلمانی: Salzsäure، زبان هلندی: Zoutzuur، زبان سامی شمالی: Saltsyra و زبان لهستانی: kwas solny. HCl گازی هوای اسید دریایی نامیده می شد. نام قدیمی ( قبل از نام قاعده دار ) موریاتیک اسید نیز ریشهٔ یکسانی دارد و بعضی اوقات به کار می رود ( موریاتیک یعنی "مربوط به آب نمک یا نمک" ) . [ ۱] [ ۲] نام «هیدروکلریک اسید» توسط شیمی دان فرانسوی ژوزف لویی گیلوساک در ۱۸۱۴ ابداع شد. [ ۳]
تیزاب سلطانی، مخلوطی از هیدروکلریک اسید و نیتریک اسید، که با حل شدن نشادر در نیتریک اسید تهیه می شود، توسط سئودو گبر ( جابر بن حیان بدلی ) ، شیمیدان اروپایی قرن ۱۳ تشریح شد. [ ۴] [ ۵] [ ۶] [ ۷] [ ۸] دیگر مراجع اذعان دارند که اولین اشاره به تیزاب سلطانی در دست خط های موجود امپراتوری روم شرقی با تاریخ اواخر قرن سیزدهم یافت شده است. [ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱]