هیدروژن

هیدروژن ( به انگلیسی: Hydrogen ) با نماد شیمیایی H، یک عنصر شیمیایی در جدول تناوبی با عدد اتمی ۱ است. [ ۷] جرم اتمی این عنصر ۱٫۰۰۷۹۴ u است. هیدروژن سبک ترین عنصر در جهان بوده و در شرایط استاندارد هیدروژن گازی از مولکول های دو اتمی با فرمول H2 ساخته می شود. این عنصر بی رنگ، بی بو، بی مزه، غیر سمی و بسیار قابل احتراق هست. [ ۸] هیدروژن فراوان ترین مادهٔ شیمیایی در جهان بوده که تقریباً ۷۵٪ از جرم جهان را تشکیل می دهد و بر روی زمین به اشکال مولکولی مانند آب و ترکیبات آلی وجود دارد اما به سختی می توان تک اتم هیدروژن را بر روی زمین پیدا کرد. [ ۹] برخی جرم های آسمانی مانند کوتولهٔ سفید یا ستاره های نوترونی از حالت پلاسمای هیدروژن ساخته شده اند.
ایزوتوپی از هیدروژن که بیشتر دیده می شود، پروتیوم نام دارد ( بیشتر از نماد آن ۱H یاد می شود تا نام آن ) این ایزوتوپ، یک پروتون دارد و نوترون ندارد و در ترکیب های یونی می تواند بار منفی ( آنیون هیدرید با نماد - H ) به خود بگیرد. همچنین بار مثبت آن نیز به صورت +H یافت می شود که در این صورت تنها از یک پروتون ساده ساخته شده است. البته در حقیقت به دست آوردن کاتیون هیدروژن در ترکیب های پیچیده تری ممکن می شود.
عنصر هیدروژن با بیشتر عنصرها می تواند ترکیب شود و می توان آن را در آب، تمامی ترکیب های آلی و موجودات زنده پیدا کرد. این عنصر در واکنش های اسید و قلیایی در بسیاری واکنش ها با داد و ستد پروتون میان مادهٔ حل شدنی و حلال نقش مهمی از خود نشان می دهد. هیدروژن به عنوان ساده ترین عنصر شناخته شده در دانش نظری بسیار کمک کار بوده است، برای نمونه از آن در حل معادلهٔ شرودینگر یا در مطالعهٔ انرژی و پیوند و در نهایت پیشرفت دانش مکانیک کوانتوم نقش کلیدی داشته است.
گاز هیدروژن ( با نماد H۲ ) نخستین بار در سدهٔ ۱۸ میلادی به صورت آزمایشگاهی از واکنش اسیدهای قوی با فلزهایی مانند روی به دست آمد ( ۱۷۶۶ تا ۱۷۸۱ ) . هنری کاوندیش نخستین کسی بود که دریافت گاز هیدروژن برای خود، یک مادهٔ جداگانه است. [ ۱۰] و از سوختن آن آب پدید می آید. دلیل نام گذاری هیدروژن هم همین ویژگی آن است به معنی آب ساز در زبان یونانی. در شرایط استاندارد دما و فشار هیدروژن عنصری است بی رنگ، بی بو، بی مزه، نافلز، غیرسمّی یک ظرفیتی، گازی دو اتمی، بسیار آتش گیر و با فرمول شیمیایی H۲.

هیدْروژِن (hydrogen)
(برگرفته از عبارتی یونانی به معنای «مولد آب») عنصری غیرفلزی، گازی، بی رنگ و بی بو، با نماد H، عدد اتمی ۱، و جرم اتمی نسبی ۱.۰۰۷۹۷سبک ترین عنصر است و عمدتاً در ترکیب با اکسیژن و به صورت آب یافت می شود. هیدروژن فراوان ترین عنصر جهان است و ۹۳ درصد کل اتم ها و ۷۶ درصد جرم کل جهان را تشکیل می دهد. هیدروژن جزء سازندۀ اکثر ستاره ها، از جمله خورشید، است. گرما و نور خورشید بر اثر فرآیند هم جوشی هسته ای تولید می شود. در این فرآیند هیدروژن به هلیوم تبدیل می شود. هیدروژن در فشاری ۵۰۰هزار برابر بیشتر از فشار اتمسفر زمین به جامدی با خصوصیات فلزی تبدیل می شود، این حالت در یکی از مدارهای داخلی مشتری دیده شده است. کاربردهای صنعتی هیدروژن عبارت اند از جامد کردن روغن و چربی ها با هیدروژن دار کردن آن ها، و ایجاد شعله هایی با دمای بالا برای جوشکاری. همچنین، در سوخت راکت ها نیز به کار می رود. استفاده از هیدروژن برای سوخت وسایل نقلیۀ جاده ای نیز اخیراً پیشنهاد شده است. دوتریومو تریتیوم، با نیم عمر۱۲.۵ سال، ایزوتوپ های این عنصرند که از آن ها در جنگ افزارهای هسته ای استفاده می کنند. از دوترون ها(هستۀ دوتریوم) برای سنتز عناصر استفاده می کنند. نام گذاری هیدروژن به تولید آب از طریق واکنش آن با اکسیژن (احتراق هیدروژن) اشاره دارد. این واکنش را در ۱۷۸۷، شیمی دان فرانسوی، لوئی گوتین دو مورویا (۱۷۳۷ـ۱۸۱۶)، صورت داد. در ۱۹۹۷، اتوبوسی با نیروی هیدروژنی در اوگوستای جورجیای امریکا آزمایش شد که در آن هیدروژن به صورت هیدرید نیکلذخیره، و بر اثر گرم شدن آزاد می شد.