نوترکیبی ژنی

نوترکیبی ژنتیکی فرآیندی است که طی آن مولکول اسید نوکلئیک شکسته شده و به شکل های مختلف به یکدیگر متصل می شوند. این عمل در بیشتر مواقع مربوط به دی ان ای و گاهی در آران ای نیز دیده می شود. نوترکیبی می تواند بین کروموزوم های هم ساخت[ ۱] باشد که به آن نوترکیبی هم ساخت گفته می شود و گاهی نیز بین کروموزوم های مختلف رخ دهد. نوترکیبی به طور معمول روشی برای ترمیم دی ان ای پروکاریوت ها و یوکاریوت ها است. در یوکاریوت ها در میوز رخ داده و به آن فرایند «کراسینگ اُور» یا چلیپایی شدن[ ۲] می گویند. در طی آن جابه ایی کروموزوم های پدر و مادری رخ می دهد و می تواند سبب تولید آلل های جدید شود. در سیستم ایمنی این فرایند نقش بسیار مهمی را ایفا می کند و سبب مقاومت بدن در مقابل بیماری زاهای مختلف می شود.
در مهندسی ژنتیک فرایند نوترکیبی بسیار پرکاربرد است. به وسیلهٔ آن می توان ژنوم موجودات مختلف را به موجودی دیگر وارد کرد. به طوریکه یک قطعه ژن هدف را می توان حذف یا اضافه کرد. در داروسازی از این روش استفاده کرده و بسیاری از ژنها را دچار تغییر می کنند. به این منظور در مهندسی پروتئین ها سبب تغییر در پروتئین ها می شوند.
نوترکیبی غیرهم ساخت زمانی صورت می گیرد که تبادل قطعات بین توالی هایی بدون همولوژی صورت گیرد.
برای نوترکیبی در موجودات مختلف آنزیم های مختلف به کار می رود. در پروکاریوت ها آنزیم RecA در نوترکیبی با شکست دورشته ای نقش دارد در مخمرو دیگر یوکاریوت ها، دو نوترکیب ساز برای شکست های دورشته ای نیاز است یکی RAD51 که هم در میوز و هم در میتوز نقش دارد؛ و دیگری DMC1 که تنها در میوز این عمل را به انجام می رساند.
در فرایند تبدیل ژنی که به دنبال تبادل قطعات دی ان ای انجام می شود قطعه ای از دی ان ای تغییر می کند؛ بدون آن که جهش به حساب بیاید. این عمل در طی میوز و یاخته های جنسی بسیار رخ داده و در یاخته های بدنی کمتر دیده می شود. در طی آن یک کرومورم رونوشتی از توالی خود را روی دیگری می چسباند بدون آن که توالی خودش دچار تغییر شود.
• طرح هالیدی
• انیمیشنی از نوترکیبی.