نهج الحق و کشف الصدق

[ویکی نور] کتاب نهج الحق علامه حلی یکی از استدلالی ترین کتب اعتقادی شیعه است.مولف در این کتاب براهینی را ذکر می کرده و به عنوان عقیدۀ خود انتخاب می کند.این کتاب به گفته مولف به طور مختصر و بدون زوائد نوشته شده است. کتاب نهج الحق را علامه به امر سلطان محمد خدابنده(اولجایتو)نگاشته است.این کتاب علاوه بر مباحث اعتقادی، به بخشی از مباحث فقهی و اصول فقه هم پرداخته است.
بعد از وفات مولف،فضل بن روزبهان اصفهانی در رد و نقض این کتاب کتابی تألیف نمود به نام «ابطال الباطل و اهمال کشف العاطل».شهید قاضی سید نور الله شوشتری کتاب روزبهان را نقد و از آراء علامۀ حلی دفاع نمود، او کتاب خود را «احقاق حق» نام نهاد.وقتی عامه از کتاب قاضی اطلاع پیدا کردند او را آنقدر مورد ضرب و شتم قرار دادند که بالأخره در سال 1019 ه‍.ق به شهادت رسید.
کتاب به طور کلی در هشت مساله، مباحث مربوط به عقائد، اصول فقه و فقه را بیان کرده است.
المسألة الاولی:مسأله اول در مورد محسوسات می باشد.مولف می گوید:محسوسات اصل اعتقادات می باشد.این مسأله از هفت بحث تشکیل یافته است.مباحثی همچون:
ادراک، شرائط رویة، وجوب رویة، امتناع ادراک با فقدان شرائط و اینکه خداوند رویت نمی شود. المسألة الثانیة:در مورد مباحث نظر می باشد.در این مسأله مولف طی 7 بحث از کیفیت علم به نتیجه در قضایا، واجب بودن نظر عقلا و واجب بودن معرفت عقلا بحث می کند.

[ویکی فقه] نهج الحق و کشف الصدق (ابهام زدایی). نهج الحق و کشف الصدق ممکن است عنوان برای کتاب های ذیل باشد: • نهج الحق و کشف الصدق (علامه حلی) ، نوشته علامه حلی، حسن بن یوسف در موارد اختلاف اهل سنت با قرآن و سنت در اصول و فروع دین و اثبات احقیت تشیع• نهج الحق و کشف الصدق (ترجمه)، ترجمه نهج الحق علامه حل توسط آقای علی رضا کهنسال به فارسی با نثر بسیار ادبی
...

[ویکی فقه] نهج الحق و کشف الصدق (ترجمه کهنسال). این اثر ترجمه کتاب نهج الحق و کشف الصدق علامه حلی رحمت الله علیه می باشد.
نهج الحق و کشف الصدق، اثر علامه حلی است که توسط آقای علی رضا کهنسال به فارسی با نثر بسیار ادبی ترجمه شده است.

[ویکی نور] نهج الحق و کشف الصدق (ترجمه کهنسال). نهج الحق و کشف الصدق، اثر علامه حلی است که توسط آقای علی رضا کهنسال به فارسی با نثری ادبی ترجمه شده است.
از میان آثار علامه حلی، کتاب گران سنگ «نهج الحق و کشف الصدق» که به نام سلطان محمد الجایتو به رشته تحریر در آمده است، از ارزش ویژه یی برخوردار است که با مراجعه به مقدمات فاضلانه مرحوم سید رضا صدر طاب ثراه و مترجم محترم می توان به گوشه هایی از آن پی برد.
کتاب حاضر گرچه به عنوان، در هشت باب است؛ اما به واقع مشتمل بر سه مقاله است: کلام اشعری، ابطال ناصبی و فقه شیعی و سنی. علّامه خود در آغاز، باز گفته که به روزگارش، معظم خلق اشعریانند و چون اویی را نسزد که در برابر ایشان خاموش بنشیند.
در اثبات وصایت امیرمؤمنین و حقارت دیگران، به جمله از روایات اهل سنت سود برده و گوی از ایشان ربوده، به پای آنان راه رفته و بر مرکبشان طریق خویش پیموده است.
واپسین باب کتاب، فقه تشیع و تسنن است. پندارهای مذاهب اربعه و دریافت های شیعه در آن تحریر گشته و اشتمال و اختصار بر قدر و کمال آن فزوده است.

[ویکی فقه] نهج الحق و کشف الصدق (ترجمه). این اثر ترجمه کتاب نهج الحق و کشف الصدق علامه حلی رحمت الله علیه می باشد.
نهج الحق و کشف الصدق، اثر علامه حلی است که توسط آقای علی رضا کهنسال به فارسی با نثر بسیار ادبی ترجمه شده است.
گزارش محتوا
از میان آثار علامه حلی، کتاب گران سنگ « نهج الحق و کشف الصدق » که به نام سلطان محمد الجایتو به رشته تحریر در آمده است، از ارزش ویژه یی برخوردار است که با مراجعه به مقدمات فاضلانه مرحوم سید رضا صدر طاب ثراه و مترجم محترم می توان به گوشه هایی از آن پی برد. کتاب حاضر گرچه به عنوان، در هشت باب است؛ اما به واقع مشتمل بر سه مقاله است: کلام اشعری، ابطال ناصبی و فقه شیعی و سنی. علامه خود در آغاز، باز گفته که به روزگارش، معظم خلق اشعریانند و چون اویی را نسزد که در برابر ایشان خاموش بنشیند. در اثبات وصایت امیرمؤمنین و حقارت دیگران، به جمله از روایات اهل سنت سود برده و گوی از ایشان ربوده، به پای آنان راه رفته و بر مرکبشان طریق خویش پیموده است.واپسین باب کتاب، فقه تشیع و تسنن است. پندارهای مذاهب اربعه و دریافت های شیعه در آن تحریر گشته و اشتمال و اختصار بر قدر و کمال آن فزوده است.
توضیحی از مترجم
مترجم می گوید: شاید خواننده هوشمند، برخی از استدلال ها و مطالب کتاب را مکرر یابد، عذر ما پذیرفته است که مترجم را امانت باید؛ اما انگیزه علامه دو چیز بوده است: نخست آن که یک برهان می تواند به حسب ضرورت در مواضع مختلف بکار آید و چون هر ذهنی را با گونه ای از بیان الفت است، گاه تکرار یک استدلال به عبارات گوناگون در اقناع ذهن کارگر می افتد. دوم این که ممکن است یک مطلب به دو اعتبار در دو باب جای گیرد.

[ویکی فقه] نهج الحق و کشف الصدق (علامه حلی). نهج الحق و کشف الصدق نوشته علامه حلی ، حسن بن یوسف، متوفای ۷۲۶ هجری.
موارد اختلاف اهل سنت با قرآن و سنت در اصول و فروع دین و اثبات احقیت تشیع با ذکر ادله متقنه بر آن.
انگیزه تالیف
در قرن هشتم هجری، پس از وفات غازان ، خان مغول، در سال ۷۰۳ ه، اولجایتو به حکومت رسید. او که از مادری مسیحی به دنیا آمده بود، دین مسیحیت را اختیار کرد. اولجایتو با دختری مسلمان ازدواج کرد و همین ازدواج باعث شد توسط همسرش مسلمان شود. اولجایتو پس از مسلمان شدن نام خود را به « سلطان محمد خدابنده » تغییر داد. به جهت نفوذ علمای حنفی در آن روزگار، شاه نیز مذهب حنفی را اختیار کرد. در این بین، علمای حنفی که فرصت را مغتنم شمرده بودند شروع به ترویج مذهب حنفی کردند و در این راه از هیچ کاری فرو گذار نکردند و در ضمن، به آزار و اذیت علمای فرقه های دیگر پرداختند. زمانی که خواجه عبد الملک مراغی شافعی ، با تلاش وزیر شافعی مذهب شاه، قاضی القضاة تمام ایران شد، درگیری بین مذاهب حنفیه و شافعیه به اوج خود رسید. تا جایی که فرقه ها بجای بحث منطقی، شروع به افشاگری از یکدیگر کردند و به هر نحو ممکن قصد مخدوش نمودن جلوه طرف مقابل را داشتند. این امر تا آنجا پیش رفت که منتهی به اهانت به اصل اسلام و دلسردی مردم از اسلام گردید. با دیدن چنین مناظر اسف انگیز، کم کم امیران مغول از مسلمان شدن خود پشیمان شده و به مرور دست از اسلام کشیده و به دین اجداد خود باز می گشتند و این رجعت هر روز فزونی می یافت و سرعت می گرفت. سلطان محمد خدابنده هم که اوضاع را چنین دید، از مذهب حنفیه دست برداشت و تا سه سال هیچ مذهب دیگری انتخاب نکرد و در تحیر به سر می برد؛ لکن اعتقاد او به اسلام به قوت خود باقی بود. بالاخره یکی از امیران سلطان، پیشنهاد مذهب تشیع را به شاه نمود. سلطان محمد که تمام فرقه ها را مانند همدیگر می پنداشت سخت بر او عصبانی شد و سخن او را رد کرد. امیر که با نرمی و مدارا، سعی در هدایت شاه داشت دلسرد نشد و بالاخره پس از تلاش فراوان امیر، سلطان محمد که نام و آوازه علامه حلی را شنیده بود، از او خواست کتابی برایش بنویسد و در آن ادله عقلی و نقلی شیعه را بیان کند. علامه بزرگوار نیز، در اجابت سلطان محمد خدابنده کتاب شریف «نهج الحق و کشف الصدق» را تالیف کرد. علامه حلی، همراه فرزند خود فخر المحققین ، به طرف دربار سلطان محمد حرکت کرد و دو کتاب برای سلطان هدیه برد: کتاب شریف منهاج الکرامه و کتاب شریف نهج الحق (که به در خواست سلطان نوشته بود)، تا با این حرکت خود، امتی را از حیرت رهانده و به سرچشمه زلال تشیع متصل نماید. پس از استقرار علامه حلی در مقر حکومت، باب مناظره برای کشف حق بین او و خواجه نظام الدین مراغی قاضی القضاة باز شد. سلطان محمد نیز هر روز در محل جلسات حاضر می شد و یا با دقت نتیجه مناظرات را پی گیری می کرد. نتیجه مناظرات علامه حلی با قاضی القضاة، تشیع سلطان محمد خدا بنده و تمام امیران مغول بود که بجز دو نفر، همه با طیب نفس مذهب تشیع را برگزیدند. پس از تشیع سلطان، در تمام کشور اعلام شد هر کس در انتخاب مذهب آزاد است و هیچ اجباری بر مذهبی خاص وجود ندارد. این آزادی عصاره نظریه تشیع است که علامه آن را به سلطان محمد آموخت. بدین سان شاه مغول یکی از مروجین تشیع گشت و دو مدرسه ساخت و ریاست آنها را به علامه واگذار نمود.
ترجمه
کتاب فوق توسط برخی علمای بزرگوار به فارسی ترجمه شده از جمله: ۱- توسط مولی محمد تقی شمس شوشتری ، م ۱۱۵۷ ه ۲- توسط آقا حسین بن جمال الدین خوانساری ، م ۱۰۹۹ ه ۳- توسط سید عبد الحی طباطبایی یزدی ، که با نام «فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام» در سال ۱۳۷۳ ه چاپ شده است. این ترجمه فقط شامل مساله پنجم نهج الحق است پیرامون امامت، که بیش از ۲۲۰ صفحه از کتاب را در بر گرفته است.
ردیه بر کتاب
...

[ویکی فقه] نهج الحق و کشف الصدق (کتاب). نهج الحق و کشف الصدق نوشته علامه حلی ، حسن بن یوسف، متوفای ۷۲۶ هجری.
موارد اختلاف اهل سنت با قرآن و سنت در اصول و فروع دین و اثبات احقیت تشیع با ذکر ادله متقنه بر آن.

[ویکی شیعه] نهج الحق و کشف الصدق (کتاب). نَهْجُ الحَقّ و کَشْفُ الصّدق کتابی کلامی تألیف علامه حلی متوفای ۷۲۶ق است. این کتاب از کتاب های استدلالی اعتقادی شیعه است. نویسنده در این کتاب تلاش کرده تا موارد اختلاف اهل سنت با قرآن و سنت در اصول و فروع دین را بیان کند و حقانیت تشیع را با بیان ادلّه اثبات نماید. این کتاب علاوه بر مباحث اعتقادی، به بخشی از مباحث فقهی و اصول فقه هم پرداخته است. فضل بن روزبهان اصفهانی از اهل سنت، بر این کتاب نقدی نگاشته و آن را «اِبْطُال الْباطل و اِهْمالُ کَشْفِ العاطِل» نام نهاده؛ قاضی سید نوراللَّه شوشتری نیز کتاب او را نقض نموده و اثر خویش را «احقاق الحق» نامیده است. محمد حسن مظفر نیز در اثبات عقاید شیعیِ نهج الحق و نقد و رد دیدگاه های فضل بن روزبهان کتاب دلائل الصدق لنهج الحق را نگاشته است.
ابومنصور جمال الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی معروف به علامه حلّی، از بزرگ ترین عالمان شیعه است. پس از مرگ محقق حلی در سال ۶۷۶ قمری که مرجعیت شیعیان را بر عهده داشت، مردم علامه حلی را برای این امر مهم مناسب یافتند و او در ۲۸ سالگی زعامت و مرجعیت شیعیان را بر عهده گرفت. مناظرات و آثار او موجب گرایش سلطان محمد خدا بنده به تشیع و رواج مذهب شیعه در ایران گردید. علامه حلی دارای تالیفات بسیاری در علوم فقه، اصول، عقاید، فلسفه، منطق، دعا و... است.
اولجایتو پس از آنکه به مذهب تشیع گروید از علامه حلی برای حضور در مقر حکومت دعوت کرد، از او درخواست نمود کتابی برایش بنویسد و در آن ادله عقلی و نقلی شیعه را بیان کند. علامه نیز در اجابت سلطان کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» را تألیف کرد و برای سلطان هدیه برد.

[ویکی اهل البیت] علامه حلی (م 726 ق).
نهج الحق شامل مباحث عقیدتی، فقهی و اصولی است. کتاب با عناوین «مسئله» ترتیب یافته و ضمن هر مسئله نیز مطالبی تحت عنوان «فصل» آمده است. تمام مباحث حالت مقارنه و تطبیق دارند.
مؤلف اندیشه ها و آرای دانشمندان و جریان های مختلف فرهنگ اسلامی را نقد و بررسی کرده و قول حق را به اثبات رسانده است. مفصل ترین بخش آن، قسمت امامت است.
علامه در این بحث، ابتدا از وجوب عصمت برای امام سخن گفته سپس از شیوه تعیین امام از دیدگاه شیعه و دیگر مذاهب اسلامی بحث کرده و آنگاه با تکیه بر دلایل عقلی و نقلی به اثبات امامت امام علی علیه السلام پرداخته است.
علامه در بخش دلایل نقلی، به 83 آیه و 28 روایت استناد جسته و سپس از فضایل و شایستگی های امام سخن به میان آورده و ناشایستگی های دیگران را به اثبات رسانده است.
محقق کتاب مذکور در راه تصحیح و تحقیق آن تلاش وسیعی را به کار بسته و در پانوشت ها، افزون بر استخراج منابع و عرضه روایات از منابع بسیاری از فریقین مطالب مناسبی آورده است.
این کتاب به تحقیق شیخ عین اللّه حسنی ارموی به وسیله انتشارات هجرت قم به چاپ رسیده است.
کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی/ نویسنده: محمدرضا ضمیری