نزول دفعی

[ویکی فقه] چگونگی نازل شدن آیات قرآن بر پیامبر بزرگوار اسلام همواره مورد مداقه و بررسی مفسران و قرآن شناسان بوده است، از آیات قرآن برمی آید که نزول به دو گونه بوده است: دفعی و تدریجی.
نزول در لغت به معنای «فرو افتادن» از بلندی است، «نَزَلَ عَن دابَتِه» یعنی از اسبش فرود آمد یا افتاد و نزول دفعی در اصطلاح قرآن و علوم قرآن عبارت از نزول یک باره و جمعی قرآن، از سوی خداوند بر قلب پیامبر (ص) در شب قدر است.
نزول دفعی قرآن در آیات
از کنار هم قرار دادن آیات ذیل؛«شَهرُ رَمَضان الَّذی اُنِزلَ فیه القُرءان ...» «ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده.»«إِنا اَنزَلناهُ فی لَیلَهٍ مُبارَکهٍ...» «ما آن را در شبی پر برکت نازل کردیم»«إِنا اَنزَلناهُ فی لَیلَهٍ القَدرِ» «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم»به این نتیجه می رسیم که قرآن در یک شب نازل شده است.از تدبر در آیات مربوط به نزول قرآن در شب قدر از ماه رمضان و تعبیر «انزال» در هر سه آیه در مقابل «تنزیل» برمی آید که منظور این آیات نزول دفعی قرآن است و هم چنین شاهد دیگر بر این که قرآن نزول دفعی دارد این است که در بعضی از آیات قرآن تعبیر به «انزال» و در بعضی دیگر تعبیر به «تنزیل» شده است، از پاره ای از متون لغت استفاده می شود که تنزیل معمولا در مواردی گفته می شود که چیزی تدریجا و به صورت پراکنده نازل شده، اما «انزال» مفهوم وسیعی دارد که هم نزول تدریجی را شامل می شود هم نزول دفعی را و جالب این که در تمام آیات فوق که سخن از نزول قرآن در شب قدر و ماه مبارک رمضان است تعبیر به «انزال» شده که با نزول دفعی هماهنگ است.
نزول دفعی قرآن در روایات
۱- حفص بن غیاث می گوید: از امام صادق(علیه السلام) پرسیدم قرآن چگونه می گوید: «شَهرُ َرمَضانَ الَّذی اُنزِل فیهِ القُرءَان...» در حالی که در طول بیست سال از اول تا آخر نازل شده است؟ امام (ع) فرمودند: «یک مرتبه به بیت المعمور نازل شده، سپس نزولش در طول بیست سال بوده است». ۲- سعید بن جبیر از ابن عباس روایت کرده که گفت: « قرآن شب قدر به طور کامل به آسمان دنیا فرود آمد، آن گاه خداوند هر قسمتی را بعد از قسمت دیگر بر پیغمبر نازل می کرد» آن چه از آیات و روایات استفاده می شوداین است که قرآن کریم دارای نزول دفعی بوده، اما این که منزل و مأوای قرآن بعد از نزول دفعی کجا بوده اقوالی وجود دارد که عبارتند از:۱- قرآن به صورت یک پارچه در شب قدر به آسمان دنیا نازل شده است. ۲- قرآن به بیت المعمور (خانه ای است در آسمان که ملائکه پیرامون آن طواف می کنند) که در آسمان چهارم قرار دارد نازل شده است. ۳- محل نزول قرآن قلب مبارک پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بوده است.
حکمتهای نزول دفعی قرآن
...

[ویکی شیعه] نزول دفعییا نزول اجمالی، نازل شدن تمام قرآن در شب قدر است. در روایات آمده که قرآن در شب قدر در بیت المعمور فرود آمد و سپس به صورت تدریجی بر پیامبر(ص) نازل شد. بیشتر مفسران به آیه سوم سوره دخان و آیه نخست سوره قدر بر نزول دفعی قرآن استناد می کنند. برخی دیگر معتقدند قرآن تنها به صورت تدریجی نازل شد.
مفسران براساس برخی آیات قرآن: «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم»؛ «به راستی ما قرآن را در شبی پربرکت نازل کردیم» معتقدند قرآن در شب قدر یکباره بر پیامبر(ص) نازل شد و در اصطلاح به آن نزول دفعی یا اجمالی می گویند.
شیخ صدوق نخستین کسی است که نزول دفعی قرآن را از اعتقادات شیعه برشمرده و حکمت این نزول را، آگاهی اجمالی پیامبر(ص) بر محتوای قرآن می داند. در روایات شیعه نیز آمده است که قرآن در شب قدر، بر آسمان چهارم فرود آمد و در بیت المعمور قرار گرفت، سپس در طول ۲۳سال، به صورت لفظی و تفصیلی بر پیامبر(ص) نازل گردید. همچنین در روایات اهل سنت نیز آمده که قرآن از لوح محفوظ بر آسمان اول فرود آمد و در جایگاهی به نام بیت العزه قرار گرفت.

[ویکی فقه] نزول دفعی (علوم قرانی). به نزول قرآن بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به صورت یکجا نزول دفعی گفته می شود.
نزول دفعی، یا نزول اجمالی و غیر زمانی قرآن، به معنای نزول حقیقت و روح قرآن کریم به صورت کلی و در قالب آیات ، کلمات، الفاظ و سوره ها است.بحث های فراوانی درباره اصل چنین نزولی و نیز حکمت و سرّ آن صورت گرفته است.
شواهد قرآنی
در قرآن کریم در آیه ۱۸۵ سوره بقره و سوره قدر از نزول قرآن به صورت دفعی و یک باره در ماه مبارک رمضان و شب قدر به صراحت سخن گفته شده است.
شواهد روایی
در روایات شیعه و اهل سنّت نیز به نزول جمیع قرآن در ماه مبارک رمضان، اشاره شده است با این تفاوت که در روایات شیعه این کیفیت از نزول، در شب قدر، از لوح محفوظ به بیت المعمور ، و در روایات اهل سنّت از لوح محفوظ به بیت العزّة بوده است.
قائلین نزول دو مرحله ای
...