نجف

[ویکی فقه] نجف از شهرهای مهم کشور عراق و سومین شهر مذهبی جهان اسلام است. این شهر علی رغم اینکه پیش از اسلام محل سکونت بوده است؛ در صده اول اسلام چندان قابل توجه و اهمیت نبوده؛ و در کنار شهر باعظمت کوفه قریه کوچکی به حساب می آمد که به نام ظهرالکوفه شناخته می شده است؛ اما با آشکار شدن مدفن مطهر حضرت امام علی (علیه السّلام) در قرن دوم هجری، این شهر چندان اهمیت و وسعتی یافته است که در حال حاضر شهر کوفه یکی از محله های آن به شمار می آید.
نجف در ۱۶۵ کیلومتری جنوب غربی بغداد و ۷۷ کیلومتری جنوب شرقی کربلا و ۱۰ کیلومتری جنوب کوفه در مختصات ۳۱. ۹۹° شمالی و ۴۴.۳۳° غربی قرار گرفته و زاویه انحراف قبله آن ۲۱ درجه و ۵۲ دقیقه و ۵۶ ثانیه است. وجود شهر باستانی حیره در مجاورت آن، که تمدن درخشانی در تاریخ عراق دارد، از سابقه تاریخی این منطقه خبر می دهد. وادی السلام در شمال و دریای خشک شده نجف در مغرب و صحرایی متصل به بادیه الشام که تا عربستان و اردن و سوریه ادامه دارد در مغرب آن واقع شده است. مساحت کل شهر ۷۵۰۰ هکتار است که از این میزان حدود ۵۰۰۰ هکتار بافت شهری است. در ۸۰ سال اخیر از جانب شمالی، جنوبی و شرقی قلب تاریخی شهر توسعه یافته است. در سرشماری سال ۲۰۰۳ میلادی حدود ۵۸۵۰۰۰ نفر جمعیت داشته است.
وجه تسمیه
دو وجه تسمیه برای این نام گذاری ذکر شده است:
← مکان مرتفع
شهر نجف در لسان روایات و مردم به نام های دیگری هم خوانده شده است:
← الغریّ
...

[ویکی شیعه] خاندان ابن فرات آل ابی الجعد آل ابی الجهم آل ابی ساره آل ابی شعبه آل ابی سبره آل ابی صفیه آل اعین آل حیان تغلبی آل یقطین آل خرسان خاندان بحرالعلوم خاندان ابن نما آل بریدی آل خاقانی آل ثوابه خاندان جواهری خاندان حرزالدین
بابل (دوران باستان) مدائن (دوره ساسانیان) کوفه (دوره بنی هاشم) سامرا (دوره بنی عباس) بغداد (دوره بنی عباس) حله (دوره مزیدیان)

[ویکی اهل البیت] نجف یکی از شهرهای زیارتی عراق است که در استانی به همین نام واقع شده و به سبب وجود مزار شریف نخستین پیشوای شیعیان جهان، حضرت امام علی علیه السلام، کعبه آمال و آرزوهای بسیاری از مشتاقان و ارادتمندان اهل بیت علیهم السلام است.
نجف در 160 کیلومتری جنوب بغداد در مختصات 31. 99° شمالی و 44.33° غربی قرار گرفته و زاویه انحراف قبله آن 21 درجه و 52 دقیقه و 56 ثانیه است. این شهر به ترتیب 75 و 55 کیلومتر با شهرهای مهم کربلا و حله فاصله دارد، و در جنوب آن ها قرار گرفته است. مساحت کل شهر 7500 هکتار است که از این میزان حدود 5000 هکتار بافت شهری است. در 80 سال اخیر از جانب شمالی، جنوبی و شرقی قلب تاریخی شهر توسعه یافته است.
یکی از وجوهی که برای تسمیه این شهر بیان شده است آن است که این شهر را از آن رو نجف نامیده اند که نسبت به زمین های مجاور بلند، و به سبب آن که مستطیل شکل و یا دایره ای است، آب بر سطح آن جمع نمی شود. به گفته یاقوت حموی نجف ساحل دریای شور است که در قدیم به حیره متصل بود
وجه تسمیه دیگر این شهر برگرفته از روایتی است که ابی نعیم از حضرت امام صادق علیه السلام نقل کرده که آن جناب فرمودند: نجف همان کوهی بود که پسر نوح گفت: «سَآوِی إِلی جَبَلٍ یَعْصِمُنِی مِنَ الْماءِ» (بزودی بالای کوهی خواهم رفت که من را از غرق شدن در آب حفظ می کند.) و روی زمین کوهی بزرگتر و مرتفع تر از آن نبود، باری حق عزوجل به کوه خطاب فرمود: ای کوه، آیا از من به تو باید پناه برده شود؟ پس کوه بلافاصله تکه تکه گردید و به طرف بلاد و سرزمین های شام پرتاب و به ریگهای ریز و کوچکی مبدل گشت و بعد از آن به صورت دریایی عظیم درآمد و به دریای «نی» نامیدنش سپس خشک شد و به آن نی جف گفتند بعد از آن مردم آن سرزمین را «نجف» خواندند زیرا اداء آن بر زبانشان سهل تر و آسان تر بود.
در لغت به معنای نیک می باشد و غریان نام دو بنای مشهور نزدیک به کوفه بود که گفته می شد قبل از اسلام توسط منذر پسر امرئ القیس یکی از پادشاهان حیره بنا شده اند و حضرت امام علی علیه السلام نیز در حوالی همان موضع به خاک سپرده شد بعدها یکی از آن دو بنا ویران شده و لفظ الغری و نیز الغُریّان که تثنیه می باشد بکار برده شد.
در لغت به محل اجتماع مردم و مجمع افراد گفته می شود. مرقدهای مطهر ائمه اطهار علیهم السلام به دلیل آن که همواره محل ازدحام و تردد زائرین از نقاط دور و نزدیک می باشند به مشهد موصوف شده اند. برای تمایز بین ائمه نام مبارک هر امام نیز پس از مشهد ذکر می گردد مثلا گفته می شود مشهدالرضا علیه السلام یا مشهدالحسین علیه السلام و...، در عراق مشهد به طور مطلق به نجف اطلاق می گردد.
این دو نام علاوه بر هم در روایات و هم در لسان مردم بکار برده شده ولی نام های ذیل فقط در روایات بر نجف اطلاق شده است:
جایگاه های زیارتی این شهر عبارتند از:

نجف (مانه و سملقان). نجف روستایی در دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان مانه و سملقان استان خراسان شمالی ایران است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۱٬۲۷۹ نفر ( ۳۸۴خانوار ) بوده است. [ ۱]

نَجَف
قبرستان وادی السلام، نجف اشرف
(یا: مشهد علی) شهری در نزدیکی رود فرات، در عراق، به فاصلۀ ۱۰کیلومتری شهر قدیمی کوفه، مرکز خلافت امام اول شیعیان. جمعیت آن ۵۲۹,۴۰۰ نفر است (۲۰۰۱). مهم ترین شهر زیارتی شیعیان، پس از مکه و مدینه، است. پس از شهادت علی بن ابی طالب، پیروانش پیکر آن امام را از بیم امویان پنهانی به خاک سپردند. به همین سبب مواضع متعددی برای قبر آن حضرت مشهور شد که یکی از آن ها شهر نجف (یا نجف اشرف یا مشهد علی) است. شیعیان افغانستان مدفن امام را در مزارشریف می پندارند. محل زیارتگاه علی بن ابی طالب از اعصار پیش از اسلام مورد احترام بوده است و مشهور است که قبور آدم و نوح نیز در آن جاست. ظاهراً شهر نجف را هارون الرشید بنا نهاد، اما نخستین گنبد بزرگ مدفن، به دستور ابوالهیجاء همدانی ساخته و با فرش ها و پرده های گرانبها آراسته شد. پس از ابوالهیجاء، عضدالدولۀ دیلمی به زیارت قبر شریف مشرف شد و آن را تعمیر کرد. عضدالدوله و دو پسرش، شرف الدوله و بهاءالدوله، نیز در آن جا دفن شده اند. سنی های متعصب بغداد در ۴۳۳ق این شهر را به آتش کشیدند، اما بخش اعظم آن به سرعت بازسازی شد. ملکشاه سلجوقی و خواجه نظام الملک در ۴۷۹ق به زیارت مشهدان (نجف و کربلا) رفتند. حاکم مغول بغداد در ۶۶۱ق از فرات به نجف نهری کشید که گل ولای آن را پر کرد. این نهر در ۹۱۴ق به فرمان شاه اسماعیل صفوی لایروبی و ترمیم و به نام نهر شاه معروف شد. در ۱۹۱۲، آب این نهر با لوله های آهنی به نجف منتقل شد. ایرانیان در ۱۰۳۲ق مدتی بغداد، نجف، و کربلا را فتح کردند، اما در ۱۰۴۸ق بار دیگر عثمانی بر آن مسلط شد. طی دو قرن بعد این شهر مورد حملۀ قبایل بدوی سمت صحرای سوریه و حملات وهابیون بود. نجف در دوران عثمانی تاحدی خودمختاری داشت. در اواسط قرن ۱۸ شورش هایی علیه باب عالی، دربار عثمانی، درگرفت که بی رحمانه سرکوب شد. نجف به رهبری علمای بزرگ شیعه در پیروزی انقلاب مشروطیت ایران و شورش عراق علیه سلطۀ بریتانیا (۱۹۲۰) نقش مهمی داشت. اگرچه با تأسیس حوزۀ علمیۀ قم نجف دیگر یگانه مرکز مهم علوم دینی اسلام شیعه شمرده نمی شد، همچنان اهمیت پیشین خود را حفظ کرده است. در زمان اقامت امام خمینی در این شهر (۱۳۴۴ـ۱۳۵۷) نجف پایگاه اصلی مخالفان رژیم سابق ایران بود. پیش از اخراج انبوه ایرانیان از عراق در دوران حکومت حزب بعث در عراق، یک چهارم جمعیت نجف ایرانی بودند. گورستان بزرگ وادی السلام در این شهر است.