نبرد خالخین گل

نبرد خالخین گل سلسله ای از درگیری های نظامی بود که مهم ترین نبرد در طول جنگ های مرزی شوروی و ژاپن میان امپراتوری ژاپن و مانچوکوئو در برابر اتحاد جماهیر شوروی و مغولستان در سال ۱۹۳۹ میلادی به حساب می آید. این نبرد به واسطه رود خالخین که در نزدیکی محل وقوع آن قرار داشت به نبرد خالخین گل معروف شده است. در ژاپن اما این نبرد را تحت عنوان حادثه نومونهان ( به ژاپنی: ノモンハン事件 ) می نامند زیرا مهم ترین کشمکش این نبرد در روستایی به همین نام واقع در مغولستان داخلی روی داد. این نبرد در نهایت به شکست ارتش ششم ژاپن و عقب نشینی آن از منطقه مورد مناقشه منجر گشت.
امپراتوری ژاپن اواخر دهه ۱۹۳۰ سلطه خود بر منچوری را تکمیل نمود و یک دولت دست نشانده به نام مانچوکوئو در این ناحیه بر قرار ساخت. ادعای ارضی ژاپن موجب آغاز درگیری آن با جمهوری خلق مغولستان، دولت اقماری شوروی شد. طرف ژاپنی مدعی بود مرز بین طرفین مانچوکوئو و مغولستان رود خالخین است اما مغولستان و شوروی اصرار داشتند مرز ۱۶ کیلومتر به سمت شرق رود و در حومه شرقی روستای نومونهان قرار دارد. [ ۱]
ارتش کوانتونگ نیروی اصلی ژاپن در مانچوکوئو بود و برخی از بهترین یگان های ژاپنی را در اختیار داشت. این نیرو تمایل داشت در طرف مقابل سپاه ۵۷ ویژه ارتش سرخ از منطقه نظامی فرا بایکال مسئول دفاع از مرز سیبری و منچوری بود. [ ۱]
ترکیب یگان های ارتش سرخ در نبرد خالخین گل ( ژوئیه ۱۹۳۹ ) :[ ۲]
• جبهه فرابایکال - سرلشکر ایوان کونف:
• سپاه ۵۷ ویژه:
• لشکر سی و ششم تفنگ دار موتوریزه
• تیپ ۷ زرهی
• تیپ ۸ زرهی
• تیپ ۹ زرهی
• تیپ ۱۱ تانک
• تیپ ۶ سواره نظام
• لشکر یکم سواره نظام
• لشکر دوم سواره نظام
• لشکر سوم سواره نظام
• لشکر چهارم سواره نظام
• لشکر پنجم سواره نظام
• لشکر ششم سواره نظام
• لشکر هفتم سواره نظام
• لشکر هشتم سواره نظام
• تیپ ۱ زرهی
روز ۱۱ مه ۱۹۳۹ یک گروه ۷۰ تا ۹۰ نفره از سربازان مغولستانی در جستجوی چراگاه هایی برای اسب های خود با گذشتن از رود خالخین، وارد منطقه مورد تنش شدند. نیروهای مانچوکوئو به سرعت با مغولستانی ها درگیر شده و پس از زد و خوردی کوتاه آن ها را به آن سوی رود عقب راندند. چند روز بعد، ۱۳ مه مغولستانی ها با نیرویی بزرگتر بازگشتند و این بار نیروهای مانچوکوئو نتوانستند آن ها را وادار به عقب نشینی کنند. روز بعد نیروهای ژاپنی تعدادی از سربازان خود را به سوی نقطه درگیری فرستادند که آن ها نیز نهایتاً در ۲۸ مه توسط نیروهای متحد مغولستان و شوروی به محاصره افتاده و منهدم شدند. در این درگیری ۶۳ درصد نیروهای اعزامی ژاپنی از دست رفتند که شامل ۹۷ سرباز، یک افسر و ۳۳ مجروح می شد.