میرزااحمد مجتهد تبریزی

[ویکی فقه] میرزا احمد مجتهد تبریزی، از علما و دانشمندان برجسته مجاهد ایران در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری بود.
پدرش لطفعلی خان از مأموران دولت زندیه بود. او نیز ظاهراً در نیمه دوم قرن دوازدهم هجری به دنیا آمد و همانند پدرش در جوانی به کار دیوانی (دولتی) اشتغال داشت، اما از آن کار استعفا کرد و به تحصیل علوم دینی پرداخت.
مقام علمی و اجتماعی
مقدمات را در تبریز گذراند، سپس برای ادامه تحصیلات به عتبات عالیات رفت و از محضر آقا سید علی طباطبایی (صاحب ریاض) تلمذ نمود و از او اجازه گرفت و به تبریز بازگشت و به نوشته اعتمادالسلطنه: «مقام مهمی در میان مردم آذربایجان یافت و دستگاه های دولتی نیز او را احترام بسیار می کردند. چه در حقیقت مجتهد مطلق نافذ الکلمه و در ریاست علمیه، بلامعارض و مسلم بود….و در مملکت آذربایجان حامی شریف و پشتیبان بزرگ ملت بود. ریاستی کبیر و شهرتی عالمگیر داشت».نادر میرزا (نواده فتحعلی شاه) در تاریخ و جغرافیای دارالسلطنه تبریز در شرح مقام علمی و مرتبه اجتماعی وی می نویسد: « بیشتر فتاوی و محاکمات شرعیه، بدین خاندان باشد. نخست مردمان با جلالت از این خانه، میرزا احمد مجتهد بود. مردی بزرگوار و در علم و فضل، مشهور و ممتاز… این عالم، شعر تازی گفتی و در علم لغت و معانی و بیان و دیگر علوم ادب استاد بود.. به روزگار او مدارس، آباد و طلاب علم، بسیار بودند. من نیز آنجا تلمیذی کرده بودم و به حلقه فرزندش … (میرزا احمد) به ریاست دین (رسید) و عمری دراز یافت و هرگز ندیدند که خاتم او بر حکمی به غلط باشد، زیرا که احتیاط بسیار داشت در احکام شرع، اکنون نیز به هر نوشته، خاتم و خط او باشد جای گفتار نیست».
مقابله با روس ها
در ۱۲۴۱ ق که سید محمد طباطبایی (معروف به مجاهد) برای اعلام جهاد و بسیج مردم ایران بر ضد روس ها به تهران آمد به علمای بزرگ ایران از جمله حاج ملااحمد تبریزی نامه نوشت و آنان را به صدور فتوای جهاد ترغیب کرد. به نوشته جهانگیر میرزا، در تارخی نو، علمای عراق (عجم) و آذربایجان، با سیدمحمد طباطبایی هم رأی و هم نظر شدند و به همراه علمای سراسر کشور در میان اردوگاه ها پراکنده شدند و افراد لشکر را موعظه کرده و به جنگ و جهاد تشویق نمودند.پس از شکست سپاه ایران و ورود قوای روس به تبریز، وی به همراه خانواده اش، شهر را به قصد سراب ترک کرد، اما در روستای اسب فروشان، دزدان همه اموالش را به غارت بردند و او با سختی و تنگی تمام به قزوین رسید. فتحعلی شاه که از ماجرای غم انگیز وی اطلاع یافت، مبلغ دو هزار تومان و پوشاک و لوام منزل برایش ارسال داشت. پس از انعقاد معاهده صلح ترکمانچای میان ایران و روسیه، و خروج قوای روس، میرزا ملااحمد به شهر بازگشت و تا پایان عمر در آنجا به سر برد.
تکفیر شیخیه
...