مونل

مونل ها ( به انگلیسی: Monel ) گروهی از آلیاژهای نیکل اند که از دو فلز نیکل و مس تشکیل شده اند همچنین مقادیر کمی از آهن، منگنز، کربن و سیلیسیم نیز در آنها یافت می شود.
این آلیاژها از نیکل خالص سخت تراند و در برابر خوردگی توسط بسیاری عوامل از جمله جریان سریع آب دریا مقاومت نشان می دهند. مونل ها را می توان به راحتی به کمک کار سرد، کار گرم، ماشین کاری و جوشکاری به شکل مورد نظر درآورد. [ ۲]
مونل اولین بار در سال ۱۹۰۱ توسط رابرت کروکس استنلی؛ که در کارخانه بین المللی نیکل ( INCO ) کار می کرد، ایجاد شده است.
آلیاژ مونل - ۴۰۰ یک آلیاژ دو جزئی نیکل و مس است که به طور طبیعی در سنگ معدن نیکل در معادن سودبری ( اونتاریو، کانادا ) یافت می شود. این معادن ۱٫۸۴۹ میلیارد سال پیش در اثر برخورد یک شهاب سنگ به قطر ۱۰–۱۵ کیلومتر ایجاد شده اند. [ ۳] [ ۴]
مونل در سال ۱۹۰۶ ثبت اختراع شد؛ نام این آلیاژ از نام خانوادگی رئیس شرکت امبروز مونل ( به انگلیسی: Ambrose Monell ) گرفته شده است. [ ۵] در آن دوره زمانی استفاده از نام خانوادگی اشخاص جهت نامگذاری علامت تجاری مجاز نبوده به همین جهت یکی از دو L از انتهای نام خانوادگی حذف شده است. [ ۱] این نام هم اکنون یک علامت تجاری متعلق به شرکت Special Metals است.
این آلیاژ گران قیمت است به همین دلیل استفاده از آن تنها محدود به مواردی است که امکان بکارگیری جایگزین های ارزان تر وجود نداشته باشد، به عنوان مثال استفاده از مونل به جای فولاد کربنی برای لوله کشی هزینه ای سه برابری در پی خواهد داشت. [ ۶]
مونل یک محلول جامد دو جزئی است. با توجه به اینکه نیکل و مس با هر نسبتی در یکدیگر حل می شوند مونل یک آلیاژ تک فاز است. در مقایسه با فولاد، ماشین کاری مونل بسیار دشوار است زیرا در اثر کار سختی بسیار سریع سخت می شود به همین علت ماشین کاری باید با سرعت چرخش و نرخ فید کمتری انجام شود.
این آلیاژ در برابر خوردگی و اسیدها مقاوم است و برخی آلیاژهای آن می توانند در برابر آتش اکسیژن خالص مقاومت کنند. عموماً از این آلیاژ در شرایط به شدت خورنده استفاده می شود. افزودن مقادیر کمی از آلومینیوم و تیتانیوم منجر به ایجاد مونل 400 - K می شود که علاوه بر مقاومت به خوردگی ذکر شده دارای استحکام بالاتری است، این استحکام بالاتر به علت استحاله فاز گاما پرایم در فرایند پیرسختی بدست می آید. به طور معمول مونل از فولاد ضدزنگ بسیار گران تر است.