پیرسَختی ( به انگلیسی: Precipitation hardening ) [ ۱] یا پیرسخت کاری یا رسوب سختی[ ۲] به بالا بردن سختی آلیاژ با عملیات حرارتی در دمای نسبتاً پایین که موجب رسوب فازها یا اجزایی از محلول جامد اَبَراشباع می شود، می گویند.
پیرسختی یک نوع عملیات حرارتی است که برای افزایش تنش تسلیم ( استحکام ) مواد چکش خوار مانند بسیاری از آلیاژهای آلومینیوم، منیزیم، نیکل، تیتانیوم و بعضی از فولادها و فولاد ضد زنگ استفاده می شود. در روش رسوب سختی، موانع به صورت طبیعی و در اثر عملیات حرارتی در آلیاژها ایجاد می شود. این روش مهم ترین عملیات استحکام دهی در آلیاژهای غیر آهنی محسوب می شود. در طی این فرایند عملیات حرارتی، رسوب سخت به صورت ریز و یکنواخت در فاز نرم زمینه پراکنده شده و منجر به افزایش استحکام آلیاژ می شود. مهم ترین شرط لازم برای اینکه فرایند پیر سختی در یک آلیاژ انجام شود، حلالیت محدود رسوب یا فاز ثانویه سخت در زمینه آلیاژ و کاهش این حلالیت جامد با کاهش دما است. عملیات رسوب سختی به تغییرات در حلالیت جامد با دما برای تولید ذرات ریز یک فاز ناخالص وابسته است که مانع حرکت نابجایی ها یا نقص در شبکه بلوری می شود و این به سخت شدن ماده کمک می کند. این رسوبات همان نقشی را بازی می کنند که رسوبات در مواد کامپوزیتی تقویت شده با رسوب بازی می کنند. رسوب سازی در جامد می تواند رسوباتی با اندازه های مختلف ایجاد کند که اساساً خواص مختلفی خواهند داشت. برخلاف عملیات تمپر کردن معمولی، آلیاژها باید در دمای بالا برای ساعت ها نگهداری شوند تا به رسوبات اجازه رشد داده شود. به این بازه زمانی پیرسازی گفتی می شود. افزایش دما به دلیل وابستگی نمایی نفوذ به دما، رسوب دهی را تقویت می کند. نفوذ بسیار کم ( پیرسازی کم ) باعث کوچک بودن ذرات برای جلوگیری از حرکت نابجایی ها می شود و نفوذ خیلی زیاد ( پیرسازی زیاد ) باعث بزرگ شدن بیش از حد آن ها و پراکنده شدن آن ها و کاهش کارایی آن ها برای جلوگیری از حرکت نابجایی ها می شود. توجه داشته باشید که دو گونه مختلف عملیات رسوب دهی می تواند باعث تغییر استحکام ماده شود: عملیات محلول جامد و عملیات رسوب سختی. استحکام بخشی توسط محلول جامد شامل ساختار تک فازی محلول جامد به همراه عملیات کوئنچ می باشد اما عملیات رسوب سختی شامل یک فاز ثانویه است که باعث افزایش استحکام ماده می شود. [ ۳] مطلب اصلی این مقاله استحکام بخشی به وسیله عملیات حرارتی رسوب سختی است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفپیرسختی یک نوع عملیات حرارتی است که برای افزایش تنش تسلیم ( استحکام ) مواد چکش خوار مانند بسیاری از آلیاژهای آلومینیوم، منیزیم، نیکل، تیتانیوم و بعضی از فولادها و فولاد ضد زنگ استفاده می شود. در روش رسوب سختی، موانع به صورت طبیعی و در اثر عملیات حرارتی در آلیاژها ایجاد می شود. این روش مهم ترین عملیات استحکام دهی در آلیاژهای غیر آهنی محسوب می شود. در طی این فرایند عملیات حرارتی، رسوب سخت به صورت ریز و یکنواخت در فاز نرم زمینه پراکنده شده و منجر به افزایش استحکام آلیاژ می شود. مهم ترین شرط لازم برای اینکه فرایند پیر سختی در یک آلیاژ انجام شود، حلالیت محدود رسوب یا فاز ثانویه سخت در زمینه آلیاژ و کاهش این حلالیت جامد با کاهش دما است. عملیات رسوب سختی به تغییرات در حلالیت جامد با دما برای تولید ذرات ریز یک فاز ناخالص وابسته است که مانع حرکت نابجایی ها یا نقص در شبکه بلوری می شود و این به سخت شدن ماده کمک می کند. این رسوبات همان نقشی را بازی می کنند که رسوبات در مواد کامپوزیتی تقویت شده با رسوب بازی می کنند. رسوب سازی در جامد می تواند رسوباتی با اندازه های مختلف ایجاد کند که اساساً خواص مختلفی خواهند داشت. برخلاف عملیات تمپر کردن معمولی، آلیاژها باید در دمای بالا برای ساعت ها نگهداری شوند تا به رسوبات اجازه رشد داده شود. به این بازه زمانی پیرسازی گفتی می شود. افزایش دما به دلیل وابستگی نمایی نفوذ به دما، رسوب دهی را تقویت می کند. نفوذ بسیار کم ( پیرسازی کم ) باعث کوچک بودن ذرات برای جلوگیری از حرکت نابجایی ها می شود و نفوذ خیلی زیاد ( پیرسازی زیاد ) باعث بزرگ شدن بیش از حد آن ها و پراکنده شدن آن ها و کاهش کارایی آن ها برای جلوگیری از حرکت نابجایی ها می شود. توجه داشته باشید که دو گونه مختلف عملیات رسوب دهی می تواند باعث تغییر استحکام ماده شود: عملیات محلول جامد و عملیات رسوب سختی. استحکام بخشی توسط محلول جامد شامل ساختار تک فازی محلول جامد به همراه عملیات کوئنچ می باشد اما عملیات رسوب سختی شامل یک فاز ثانویه است که باعث افزایش استحکام ماده می شود. [ ۳] مطلب اصلی این مقاله استحکام بخشی به وسیله عملیات حرارتی رسوب سختی است.
wiki: پیرسختی