[ویکی فقه] اِسترجاع یعنی گفتن «إنّا لِلّهِ و إنّا إلیهِ رجِعون» هنگام مصیبت است.
استرجاع، مصدر باب استفعال و از ریشه (ر -ج -ع) در لغت به معنای طلب رجوع و باز پس گرفتن چیزی است. این واژه بر پایه روایات فراوان برای گفتن آیه ۱۵۶ بقره: «إنّا لِلّهِ و إنّا إلیهِ رجِعون» هنگام بروز مصیبت، اصطلاح شده است. راز نامگذاری گفتن این جمله به استرجاع را می توان در جزء دوم آن «إنّا إلیه رجعون» جست که اقرار به بازگشت به سوی خداست.
موارد استرجاع در قرآن
خداوند در آیات ۱۵۵ ۱۵۶ بقره مواردی از قبیل مواجهه با ترس و گرسنگی و ضررهای مالی و جانی و از دست دادن محصولات را آزمون الهی و مصیبت و محل استرجاع دانسته و به صابرانی که هنگام مصیبت «إنّا لِلّهِ و إنّا إلیهِ رجِعون» می گویند، بشارت داده است: «وَ لَنَبلُوَنَّکُم بِشَیْء مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَ نَقص مِنَ الاْمول والأنفُسِ والثَّمرتِ وَ بَشِّرِ الصّبِرینِ • الّذینِ إذا اَصبَتهُم مُصِیبةٌ قالوا إنّا لِلّهِ وَ إنّا إِلیهِ رجِعُون» در شأن نزول آیه آمده است: امیرمؤمنان (علیه السلام) هنگام شنیدن خبر شهادت حمزه یا جعفر کلمه استرجاع را بر زبان آورد. سپس این آیه نازل شد. در روایات فراوانی استرجاع به هنگام روبه رو شدن با هرگونه مصیبت، سفارش و از ویژگیهای امّت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) هنگام بروز مصیبت شمرده شده است. بر اساس روایاتی از پیامبر، هرچه موجب اذیت مؤمنی شود، گرچه خاموش شدن چراغ یا فرو رفتن خاری در دست باشد از مصادیق مصیبت و جای گفتن استرجاع است. تکیه بر ایمان مخاطبان در آیه ۱۵۳ بقره: «یأیّها الّذینَ ءَامَنُوا استَعینوا بِالصّبرِ والصَّلوة» در فرمانِ کمک گرفتن از صبر و نماز می تواند اشاره به منشأ استرجاعِ صابران، یعنی ایمان ایشان باشد. به نقل جابر از امام باقر (علیه السلام) صبرِ مصیبت دیده مسترجع، از رضای او به فعل خداوند حکایت دارد.
استرجاع، مصدر باب استفعال و از ریشه (ر -ج -ع) در لغت به معنای طلب رجوع و باز پس گرفتن چیزی است. این واژه بر پایه روایات فراوان برای گفتن آیه ۱۵۶ بقره: «إنّا لِلّهِ و إنّا إلیهِ رجِعون» هنگام بروز مصیبت، اصطلاح شده است. راز نامگذاری گفتن این جمله به استرجاع را می توان در جزء دوم آن «إنّا إلیه رجعون» جست که اقرار به بازگشت به سوی خداست.
موارد استرجاع در قرآن
خداوند در آیات ۱۵۵ ۱۵۶ بقره مواردی از قبیل مواجهه با ترس و گرسنگی و ضررهای مالی و جانی و از دست دادن محصولات را آزمون الهی و مصیبت و محل استرجاع دانسته و به صابرانی که هنگام مصیبت «إنّا لِلّهِ و إنّا إلیهِ رجِعون» می گویند، بشارت داده است: «وَ لَنَبلُوَنَّکُم بِشَیْء مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَ نَقص مِنَ الاْمول والأنفُسِ والثَّمرتِ وَ بَشِّرِ الصّبِرینِ • الّذینِ إذا اَصبَتهُم مُصِیبةٌ قالوا إنّا لِلّهِ وَ إنّا إِلیهِ رجِعُون» در شأن نزول آیه آمده است: امیرمؤمنان (علیه السلام) هنگام شنیدن خبر شهادت حمزه یا جعفر کلمه استرجاع را بر زبان آورد. سپس این آیه نازل شد. در روایات فراوانی استرجاع به هنگام روبه رو شدن با هرگونه مصیبت، سفارش و از ویژگیهای امّت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) هنگام بروز مصیبت شمرده شده است. بر اساس روایاتی از پیامبر، هرچه موجب اذیت مؤمنی شود، گرچه خاموش شدن چراغ یا فرو رفتن خاری در دست باشد از مصادیق مصیبت و جای گفتن استرجاع است. تکیه بر ایمان مخاطبان در آیه ۱۵۳ بقره: «یأیّها الّذینَ ءَامَنُوا استَعینوا بِالصّبرِ والصَّلوة» در فرمانِ کمک گرفتن از صبر و نماز می تواند اشاره به منشأ استرجاعِ صابران، یعنی ایمان ایشان باشد. به نقل جابر از امام باقر (علیه السلام) صبرِ مصیبت دیده مسترجع، از رضای او به فعل خداوند حکایت دارد.
wikifeqh: موارد_استرجاع