مناقشه قره باغ کوهستانی

مناقشه قره باغ کوهستانی یک اختلاف سرزمینی و درگیری قومی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره باغ کوهستانی و هفت ناحیه دیگر بود. این مناطق، عملاً تحت کنترل جمهوری آرتساخ ولی به صورت قانونی بخشی از جمهوری آذربایجان بوده است. این مناقشه در اوایل قرن بیستم میلادی هنگامی که ژوزف استالین، رهبر اتحاد جماهیر شوروی تصمیم به ایجاد اوبلاست خودمختار ناگورنو قره باغ در زمرهٔ جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان گرفت، آغاز شد. مناقشه کنونی در سال ۱۹۸۸ هنگامی که ارامنه قره باغ خواستار الحاق قره باغ به ارمنستان شدند آغاز و در نهایت منجر به رخداد جنگ اول قره باغ در دهه ۱۹۹۰ شد.
قرارداد آتش بس منعقد شده در سال ۱۹۹۴، دو دهه آرامش نسبی را فراهم آورد. [ ۱۶] درگیری های معدود و کوتاهی که پس از آن بین طرفین درگرفت تغییر خاصی در وضعیت به وجود نیاورد. اما در جریان درگیری سپتامبر تا نوامبر سال ۲۰۲۰ ارتش آذربایجان موفق شد کنترل اکثر مناطقی را که در جریان جنگ اول قره باغ از دست داده بود دوباره به دست آورد.
اگرچه هنوز آمار دقیقی از تلفات وجود ندارد، به گفته بیشتر ناظران، تا سال ۲۰۰۹، ۳٬۰۰۰ نفر، عمدتاً سرباز، کشته شده اند. در سال ۲۰۰۸، نبردها شدیدتر و بیشتر شد. [ ۱۷] سال ۲۰۱۴ با ثبت ۷۲ کشته در طول سال، خونین ترین سال پس از پایان جنگ شد. بین ۱ تا ۵ آوریل ۲۰۱۶، درگیری های سنگین در امتداد خط مقدم قره باغ، منجر به کشته شدن ۲۷ سرباز ارمنی و ۲۸ سرباز باکویی شد. ۲۶ سرباز ارمنی نیز مفقود شدند. [ ۱۸] علاوه بر این، شش غیرنظامی ( چهار ارمنی و دو باکویی ) کشته شدند. [ ۱۹]
درگیری نظامی میان دو کشور در سپتامبر ۲۰۲۰ نگرانی ها از شکل گیری یک جنگ جدید در منطقه را افزایش داد. الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان گفت: «ما فقط یک شرط داریم؛ این که نیروهای ارمنستان باید بدون قید و شرط و به طور کامل و فوری خاک ما را ترک کنند. »[ ۳۱] رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه قول داد که از باکو حمایت کند. [ ۳۲] ایران خواهان مذاکره سیاسی برای حل اختلاف بود. روسیه از طرفین خواست به درگیری ها پایان دهند. نخست وزیر ارمنستان گفت امکان گفتگو در حال درگیری نظامی وجود ندارد. [ ۳۳]