ملاحسینعلی تویسرکانی

[ویکی فقه] آیة الله العظمی آخوند ملاحسینعلی تویسرکانی عالم ربانی و فقیه محقق صمدانی، از علما و مدرسان بزرگ اصفهان و مراجع تقلید عظام بود.
سال تولد او به درستی معلوم نیست. وی ابتدا در بروجرد از محضر علامه محقق آیة الله سیدمحمدشفیع جاپلقی بروجردی از شاگردان حاج محمدجعفر آباده ای، آقا محمدعلی هزارجریبی، سیدمحمد مجاهد و شریف العلماء مازندرانی بهره برد و از شاگردان برجسته او محسوب گردید.سپس به حوزه علمیه اصفهان مهاجرت نمود. مهم ترین استاد ایشان در اصفهان علامه فقیه اصولی محقق مد (قدس سره) شیخ محمدتقی رازی نجفی صاحب هدایة المسترشدین بود.وی بعد از وفات این استاد بزرگوار به تدریس پرداخت و شمار بسیاری از فاضلان در محضر درس او گرد آمده و بهره ها گرفتند. بسیاری از مردم اصفهان نیز در مسائل فقهی از ایشان تقلید می نمودند.
اوصاف
علامه میرزا محمدباقر خوانساری در روضات الجنات از ایشان چنین یاد کرده است: العالم الثانی والجبر الصمدانی و البحر الملتظم فی العالم الانسانی بجواهر الحکم و المعالی و لالی الغرر من الاسرار و المعانی و هو الفقیه المسلم و الاستاذ الاعلم مولانا الحاج ملا حسین علی نوروز علی الملایری التوی سرکانی ثم الاصفهانی، طیب الله مقانی و تربته ورفع فی الجنان العالیه مقامه و رتبته… ان مولانا المذکور من العلماء الفحول و نبلاء الفقه و الاصول فاضلا محققا بارعا متتبعا، النتهت الیه نوبه التدریس والافتاء والافاده باصفهان، بعد ما فرغ فیها من التحصیل عند علمائها الاعیان، و قد کان معظم قرائته فیها علی شیخ مشایخنا المتقدم المتین، عمده المعتمدین وقدوه المجتهدین، استادنا الاقدم و عمادنا الاجل الافخم، الشیخ محمد تقی….آیة الله سیدعلی اصغر بن محمد شفیع بروجردی در طرائف المقال می نویسد: الحاج ملا حسین علی التویسرکانی اصلا الاصفهانی، مسکنا، کان عالما فی علمی الاصول و الفقه، مدرسا هناک، قد ترقی عنده جمع من الطلاب، و قد تلمذ عند الوالد، و هو من اجلاء تلامذته .این بزرگوار نیز در اصفهان ریاست تدریس و فتوا داشتند. بسیاری از علما و فضلا از مجلس درس ایشان برخاستند. و زیادتی منفعت درس ایشان و ممتاز بودن مجلس درس ایشان در شهر مشهور بوده و بسیاری از عوام و خواص نیز تقلید ایشان می کردند. امام جماعت مسجد ایلچی محله احمد آباد بودند و به جهت احتیاط در نماز جمعه جمعه ها را به درچه می رفتند. نماز جمعه می کردند؛ – چون آن جا مزرعه ای داشتند – و عمده تحصیل او نزد مرحوم شیخ محمدتقی – اعلی الله مقامه – بوده، چنان چه از ملاحظه کتاب فصل الخطاب او معلوم می شود؛ و در تقوا و قدس هم معروف و کامل بود.در ماثر و و الاثار نیز درباره ایشان چنین آمده: مجتهدی مسلم و رئیسی اعظم و از محققین فقها و اساتید عظمای علما محسوب می گردید. شهرت علم و صیت ریاستش تا به همه جا رسیده بود و ممالک عرب و عجم جمله را فرو گرفته؛ و اواخر عمر به سوانح چند ابتلا به هم رسانید و به صبر متمسک شد. در اویل حال چندی خدمت حاج سید شفیع جاپلقی نیز تلمذ نموده بود.
شاگردان و مجازین
چنان چه گفته شد، علامه تویسرکانی در عهد خود ریاست تدریس فقه و اصول و مرجعیت تقلید و فتوا داشت و حوزه درسش در نزد فضلا به سبب کثرت تحقیق و تعمق بر سایر حوزه های مشابه ترجیح داده می شد.در این جا به ذکر اسامی برخی از شاگردان ایشان که از تتبع کتب مختلف به دست آمده می پردازیم:میرزا عبدالغفار تویسرکانی. میرزا نصرالله قمشه ای. میرزا حسین همدانی. میرزا بدیع درب امامی. آخوند ملاحسین کرمانی. ملاعبدالجواد حکیم خراسانی. میرزا یحیی مستوفی بیدآبادی. میرزا محمدعلی تویسرکانی. آخوند ملامحمد کاشانی. حکیم جهانگیرخان قشقایی. شیخ علی محمد دهاقانی. سیدمحمدباقر زنجانی. سیدزین العابدین رضوی خوانساری. میرزا محمد رحیم شیخ الاسلام. سیدمحمدعلی خاتون آبادی، امام جمعه اصفهان. سیدجعفر خلیفه سلطانی. سیدشهاب الدین نحوی. شیخ محمدنبی تویسرکانی، صاحب لثالی الاخبار. آخوند ملاصالح کرمانی. میرزا حبیب الله کرمانی. سیدمحمدعلی خوانساری فرزند، سیدمحمدصادق. سیدمحمود خوانساری، برادر آیة الله العظمی سید ابوتراب. میرزا یوسف خوانساری. میرزا مسیح چهار سوقی، فرزند صاحب روضات. میرزا مهدی چهار سوقی، فرزند صاحب روضات. شیخ محمدرضا اردکانی. شیخ محمد اردکانی شیدا. ملامحمدحسین عارفچه. سیدعلی ساوجی اصفهانی، مقدس. ملاحسین ریزی. ملامحمدباقر قمشه ای. سیدابراهیم بهشتی، دارای اجازه اجتهاد از ایشان. میرزا محمدعلی شریف پای قلعه ای. شیخ عبدالحسین تهرانی شیخ العراقین. میرزا محمد بن عبدالوهاب همدانی، امام الحرمین. شهید شیخ محمدتقی همدانی.چهار شخصیت اخیر تنها اجازه نقل روایت از علامه تویسرکانی دریافت داشته اند.
تالیفات
...

[ویکی اهل البیت] مرحوم حسین علی فرزند نوروز علی معروف به تویسرکانی، یکی از مشاهیر علما و اساتید بزرگ فقهای اصفهان بود. تویسرکانی فقیهی مجتهد، عالمی مطلع و اهل تحقیق بود، که در فقه و اصول اطلاعات وسیعی داشت. معظم له از شاگردان آقا نجفی بزرگ صاحب حاشیه بود که خود به مقام استادی رسید. سنوات عمر او در اصفهان سپری شد و سالها از محضرش مردم و فضلای حوزه بهره مند بودند. مهمترین اثر او کتاب کشف الاسرار در فقه است. این کتاب در یازده مجلد در شرح شرایع محقق حلی است. از آثار دیگر او: نجات المومنین در اصول دین و اخلاق، مجلدات مقاصد علیه، مجلدات فصل الخطاب، اصول عقاید، مکارم اخلاق، حاشیه جامع عباسی و رساله ای در رد علمای اخباری است.
صاحب روضات الجنات در صفحه آخر (از جلد آخر) چنین جملاتی در وصف صاحب ترجمه می آورد: تویسرکانی در علم و عمل یکتا و از علمای فحول و نبلای فقه و اصول (در عصر حاضر) به شمار است. نوبت تدریس و ریاست افتی در این عصر ویژه او بود، وی از عده ای علما استفاده کرد، و حداکثر مراتب علمی او از شیخ محمد تقی صابح حاشیه نصیب او شد، و از طرف این استاد به اجازه روایت و نشر احکام شریعت مفتخر شد...
ملا حسینعلی تویسرکانی استاد بسیاری از بزرگان اصفهان همچون آخوند ملا محمد کاشانی و میرزا عبدالغفار تویسرکانی بود.
معظم له در روز 28 صفر (1286) میهمان صاحب آن روز شد و جسدش در تخت فولاد جنب محقق خوانساری مدفون شد.