[ویکی فقه] مفسران طبقه اول به مفسران طبقه اول نزد شیعه و اهل سنت اطلاق می شود.
طبقه اول مفسران شیعه، تعدادی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و ائمه اطهار علیهم السّلام هستند که روایات تفسیری را ضبط و نقل کرده اند؛ مانند:۱. ابن عباس ، از شیعیان و شاگردان امام علی علیه السّلام، که در زمان رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم دوازده یا سیزده سال داشته است؛۲. ابی بن کعب معروف به سیدالقراء که ائمه علیه السّلام قرائت وی را تایید و منطبق بر قرائت اهل بیت علیه السّلام خوانده اند؛۳. جابر بن عبدالله انصاری از صحابه عظیم الشان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم که تا زمان امام باقر علیه السّلام زنده بود؛۴. عبدالله بن مسعود که مورد وثوق و اعتماد اهل قرائت و تفسیر است؛۵. کسانی همچون زراره ، محمد بن مسلم ، معروف، جریر و… که روایت تفسیری را از ائمه اهل بیت علیه السّلام فراگرفته اند.
طبقه اول مفسران نزد اهل سنت
اما طبقات مفسران نزد اهل سنت، با آن چه شیعه می گوید، متفاوت است؛ زیرا آنان اقوال صحابه و تابعان را همسان روایت نبوی می دانند. بنابراین، طبقه اول مفسران نزد اهل سنت عبارت است از: ابی بن کعب؛ عبدالله بن مسعود؛ جابر بن عبدالله؛ ابوسعید خدری ؛ عبدالله بن زبیر ؛ عبدالله بن عمر ؛ انس ؛ ابوهریره ؛ ابوموسی ؛ و از همه معروف تر عبدالله بن عباس .
دیدگاه علامه طباطبایی
علامه طباطبایی رحمة الله علیه می فرماید: روش مفسران طبقه اول اهل سنت این بود که گاهی شنیده های خود از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم در معانی آیات قرآنی را در شکل روایت مسند نقل می کردند. این احادیث از اول تا آخر قرآن جمعا دویست و چهل و چند حدیثند که سند بسیاری از آن ها ضعیف و متن برخی از آن ها منکر است، و گاهی تفسیر قرآن را به صورت اظهارنظر، بدون اسناد به پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلّم القا می کردند. متاخران اهل سنت این قسم را نیز جزء روایات نبوی در تفسیر می شمارند.
طبقه اول مفسران شیعه، تعدادی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و ائمه اطهار علیهم السّلام هستند که روایات تفسیری را ضبط و نقل کرده اند؛ مانند:۱. ابن عباس ، از شیعیان و شاگردان امام علی علیه السّلام، که در زمان رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم دوازده یا سیزده سال داشته است؛۲. ابی بن کعب معروف به سیدالقراء که ائمه علیه السّلام قرائت وی را تایید و منطبق بر قرائت اهل بیت علیه السّلام خوانده اند؛۳. جابر بن عبدالله انصاری از صحابه عظیم الشان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم که تا زمان امام باقر علیه السّلام زنده بود؛۴. عبدالله بن مسعود که مورد وثوق و اعتماد اهل قرائت و تفسیر است؛۵. کسانی همچون زراره ، محمد بن مسلم ، معروف، جریر و… که روایت تفسیری را از ائمه اهل بیت علیه السّلام فراگرفته اند.
طبقه اول مفسران نزد اهل سنت
اما طبقات مفسران نزد اهل سنت، با آن چه شیعه می گوید، متفاوت است؛ زیرا آنان اقوال صحابه و تابعان را همسان روایت نبوی می دانند. بنابراین، طبقه اول مفسران نزد اهل سنت عبارت است از: ابی بن کعب؛ عبدالله بن مسعود؛ جابر بن عبدالله؛ ابوسعید خدری ؛ عبدالله بن زبیر ؛ عبدالله بن عمر ؛ انس ؛ ابوهریره ؛ ابوموسی ؛ و از همه معروف تر عبدالله بن عباس .
دیدگاه علامه طباطبایی
علامه طباطبایی رحمة الله علیه می فرماید: روش مفسران طبقه اول اهل سنت این بود که گاهی شنیده های خود از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم در معانی آیات قرآنی را در شکل روایت مسند نقل می کردند. این احادیث از اول تا آخر قرآن جمعا دویست و چهل و چند حدیثند که سند بسیاری از آن ها ضعیف و متن برخی از آن ها منکر است، و گاهی تفسیر قرآن را به صورت اظهارنظر، بدون اسناد به پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلّم القا می کردند. متاخران اهل سنت این قسم را نیز جزء روایات نبوی در تفسیر می شمارند.
wikifeqh: مفسران_طبقه_اول