مطالبه گری حضرت زهرا از فدک

[ویکی فقه] فدک منطقه ای در حجاز، و در نزدیکی مدینه بود که یهودیان در جنگ خیبر به پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) تسلیم نمودند و پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) آنرا به دخترش حضرت زهرا (سلام الله علیها) بخشش نمود. اما بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و با خلافت ابوبکر باغ فدک از ایشان گرفته شد، لذا حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در چند مرتبه فدک را مطالبه کردند ولی حق ایشان برگرداننده نشد. در این جا مراحل مطالبه فدک توسط حضرت را با اسناد آن بررسی می کنیم.
بعد از این که ابوبکر توسط عده ا ی به خلافت رسید، باغ فدک را که ملک خالص حضرت زهرا (سلام الله علیها) بود، از ایشان گرفته و کارگران ایشان را از آنجا بیرون انداخت، نه تنها فدک از سوی دستگاه خلافت گرفته شد، بلکه حضرت زهرا (سلام الله علیها) از ارث اموال و ما ترک پدر نیز محروم گردید و همچنین ابوبکر سهم بنی هاشم (ذوی القربای پیامبر) را از خمس خیبر، قطع کرد.حضرت زهرا (سلام الله علیها)، ابتدا فدک را به عنوان مال شخصی و هدیه پدر، مطالبه نمود. بر اساس برخی روایات، ابوبکر با تصدیق سخن دخت گرامی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، نامه رد فدک را برای عامل خود نوشت، اما این نامه توسط عمر در همان مجلس و یا در میان راه پاره شد و نوشته آن محو گردید.این مطلب را در مقاله پاره کردن قباله فدک بررسی کرده ایم.حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) بار دیگر مطالبه فدک را با عنوان دیگر که باز هم حق مسلم ایشان را ثابت می کرد، ادامه داد و آن ادعای میراث و ارث بردن از پدر است، یعنی برفرض این که رسول خدا فدک را به ایشان نبخشیده باشد، چون فاطمه (سلام الله علیها) تنها وارث پیامبر می باشد، و از طرفی به اتفاق مسلمانان فدک متعلق به پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بوده، اموال پدر را ارث می برد و در نتیجه فدک حق ایشان خواهد بود.ابوبکر ادعای بخشش و هدیه بودن فدک را با رد شهادت شاهدان حضرت نپذیرفت. و ادعای میراث بودن آن را نیز با جعل روایت «لا نُورَثُ، مَا تَرَکْنَا صَدَقَةٌ»، انکار کرد.مطالبه دیگر حضرت زهرا (سلام الله علیها) سهم خمس بود که در این قسمت نیز ابوبکر روایت «سَهْمُ ذَوِی الْقُرْبَی لَهُمْ فی حَیَاتِی وَلَیْسَ بَعْدَ مَوْتِی»، را ساخت و در نهایت اهل بیت را از همه حقوق شان محروم کرد.در روایات اهل سنت مطالبه فدک از طریق ادعای میراث بیشتر گزارش شده و روی این نقطه دست گذاشته اند و انگار دست هایی در کار بوده است که حق مسلم ایشان را به فراموشی بسپارند، اما برخی از منابع آنها روایاتی را که حکایت از هدیه و بخشش فدک دارد نیز با سند معتبر آورده اند.با بررسی روایات این موضوع، مطالبات آن حضرت به صورت مکرر، و با عناوین مختلف و حداقل پنج مرتبه بوده است.
اعطای فدک از سوی پیامبر به حضرت فاطمه
روایات متعدد در منابع شیعه و اهل سنت بیان می کنند، که رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بعد از این که فدک را از یهودیان خیبر تسلیم شد، آن را به دخترش حضرت زهرا (سلام الله علیها) بخشش نمود.
← روایت ابوسعید خدری
بعد از این که ثابت شد رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فدک را به دخترش هدیه داده، روشن می شود که فدک مال خالص حضرت زهرا (سلام الله علیها) بوده و ایشان ذوالید است. و هر کسی دیگری اگر بخواهد تصرفی در آن انجام دهد باید با اجازه ایشان باشد و هیچ کس بدون اجازه ایشان حق گرفتن آن را ندارد.اما بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم)، ابوبکر وقتی به خلافت رسید، وکیل ایشان را از فدک بیرون کرد و آن را جزء اموال مسلمانان محسوب نمود.پس از این رویداد، حضرت زهرا (سلام الله علیها) مطالبات خود را برای استرداد فدک شروع کرد.نکته ی مهم این است که مطالبه فدک از سوی حضرت زهرا (سلام الله علیها) در چند مرحله و با عناوین مختلف و مکرر صورت گرفته است.روایات این موضوع را دسته بندی شده، مرور می کنیم:
← مطالبه فدک به صورت حضوری به عنوان هدیه
...