[ویکی نور] مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول. مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، اثر محمد بن طلحه نصیبی شافعی (متوفی 652ق)، با تصحیح عبدالعزیز طباطبایی، کتابی است در مناقب و فضایل ائمه(ع) که به زبان عربی و در قرن هفتم هجری، نوشته شده است.
انگیزه نویسنده از تدوین کتاب حاضر را می توان در سه امر زیر، خلاصه نمود:
کتاب با دو مقدمه از مصحح و مؤلف آغاز و مطالب در دوازده باب، عرضه شده است.
در جزء نخست که بیش از نصف کتاب را به خود اختصاص داده، به زندگی و مناقب حضرت علی(ع) پرداخته شده و در جزء دوم، به فضایل و مناقب بقیه ائمه(ع) .
نویسنده به جنبه های تاریخی زندگی ائمه(ع) کمتر پرداخته و تلاش کرده است تا صفات پسندیده ائمه(ع) را در زمینه های مختلف جمع آوری کند. وی بحث خود را درباره هریک از امامان(ع)، از ولادت آنان آغاز می کند؛ درباره نسب، اسم، لقب و کنیه ایشان پی می گیرد؛ سپس به صفات جسمی و روحی آن بزرگواران می پردازد؛ سخنان پیامبر(ص) را که درباره آنان نقل شده است ذکر می کند و کرامات و سخنان برجسته هر امام(ع) را در پایان می آورد .
انگیزه نویسنده از تدوین کتاب حاضر را می توان در سه امر زیر، خلاصه نمود:
کتاب با دو مقدمه از مصحح و مؤلف آغاز و مطالب در دوازده باب، عرضه شده است.
در جزء نخست که بیش از نصف کتاب را به خود اختصاص داده، به زندگی و مناقب حضرت علی(ع) پرداخته شده و در جزء دوم، به فضایل و مناقب بقیه ائمه(ع) .
نویسنده به جنبه های تاریخی زندگی ائمه(ع) کمتر پرداخته و تلاش کرده است تا صفات پسندیده ائمه(ع) را در زمینه های مختلف جمع آوری کند. وی بحث خود را درباره هریک از امامان(ع)، از ولادت آنان آغاز می کند؛ درباره نسب، اسم، لقب و کنیه ایشان پی می گیرد؛ سپس به صفات جسمی و روحی آن بزرگواران می پردازد؛ سخنان پیامبر(ص) را که درباره آنان نقل شده است ذکر می کند و کرامات و سخنان برجسته هر امام(ع) را در پایان می آورد .
wikinoor: مطالب_السؤول_فی_مناقب_آل_الرسول
[ویکی فقه] مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول (کتاب). ابن طلحة این کتاب را در شهر حلب در اواخر زندگانی خود نگاشت. به محض تالیف کتاب و انتشار و نسخه ای از آن مورد اقبال عموم قرار گرفت و بزرگان معاصر وی به آن توجه ویژه ای نشان دادند.
آنچه در این کتاب گرد آمده است سیره و مناقب پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلّم نیست، بلکه کتاب به یاد کرد مناقب اهل بیت پیامبر علیهم السّلام در دوازده باب به تعداد ائمه شیعه علیهم السّلام مرتب گشته است. شروع آن با مناقب امیرالمؤمنین علی علیه السّلام و پایان آن با مناقب حضرت مهدی علیه الصلاة و السلام می باشد. به نظر می رسد مؤلف قبلا کتابی ویژه مناقب امام علی ابن ابی طالب علیه السّلام تالیف نموده است و نام آنرا «منال الطالب فی فضائل الامام علی بن ابی طالب علیه السّلام» نهاده است. سپس مناقب سایر ائمه علیهم السّلام را به آن افزوده و آنرا «زبدة المقال فی فضائل الآل» نام نهاده است. بعد از آن چون «زبدة المقال» طی سفرهایی که مؤلف انجام داد از بین رفت، دوباره به تالیف و نگارش آن اقدام نموده و این بار آنرا «مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول» نامید. این تفاوت در اسم و تعدد اسامی در دیگر آثار ابن طلحه هم قابل مشاهده است. مثلا کتاب جفر وی به جفر ابن طلحة مشهور است و خود مؤلف گاهی از آن با عنوان «الجفر الجامع و النور اللامع» و گاهی «مفتاح الجفر الجامع و مصباح النور اللامع» و گاهی با نام «الدر المنظم» یاد می کند.
نسخه شناسی
این کتاب یک بار طی سالهای ۱۲۸۷- ۱۲۸۵ هجری با چاپ سنگی در تهران به فرمان فرهاد میرزا معتمد الدوله قاجاری به طبع رسید. در لکنهوی هند نیز با چاپ سنگی در سال ۱۳۰۲ هجری به چاپ رسید. در سال ۱۳۸۱ هجری در نجف اشرف نیز به چاپ رسید. این کتاب نسخ خطی فراوانی دارد از جمله: ۱- نسخه خطی قدیمی کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی قم به شماره ۲۱۳۳، که در قرن هفتم هجری نگاشته شده است. ۲- نسخه کتابخانه سلیمانیه استانبول ترکیه از کتابهای داماد ابراهیم به شماره ۳۰۳ با نام «زبدة المقال» ۳- نسخه خطی کتابخانه امام رضا علیه السّلام در مشهد مقدس به شماره ۱۸۳۷ که توسط محمد بن نصر الله بن سعد بن نصر الله منشی جزری، معروف به ابن صیقل نگاشته شده است. ۴- نسخه خطی متحف بریتانی به شماره (۸۲۷۹،) که در سال ۹۵۱ هجری نوشته شده است. ۵- نسخه دار الکتب المصریة به شماره ۱۵۵۳ تاریخ. ۶- نسخه خطی کتابخانه دانشکده الاهیات دانشگاه فردوسی مشهد، به شماره ۴۶۹. ۷- نسخه خطی کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السّلام در نجف اشرف به شماره ۱۱۵۲.
منابع
(۱) - دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۴، مدخل: ابن طلحة. (۲) - مقدمه محقق کتاب.
آنچه در این کتاب گرد آمده است سیره و مناقب پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلّم نیست، بلکه کتاب به یاد کرد مناقب اهل بیت پیامبر علیهم السّلام در دوازده باب به تعداد ائمه شیعه علیهم السّلام مرتب گشته است. شروع آن با مناقب امیرالمؤمنین علی علیه السّلام و پایان آن با مناقب حضرت مهدی علیه الصلاة و السلام می باشد. به نظر می رسد مؤلف قبلا کتابی ویژه مناقب امام علی ابن ابی طالب علیه السّلام تالیف نموده است و نام آنرا «منال الطالب فی فضائل الامام علی بن ابی طالب علیه السّلام» نهاده است. سپس مناقب سایر ائمه علیهم السّلام را به آن افزوده و آنرا «زبدة المقال فی فضائل الآل» نام نهاده است. بعد از آن چون «زبدة المقال» طی سفرهایی که مؤلف انجام داد از بین رفت، دوباره به تالیف و نگارش آن اقدام نموده و این بار آنرا «مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول» نامید. این تفاوت در اسم و تعدد اسامی در دیگر آثار ابن طلحه هم قابل مشاهده است. مثلا کتاب جفر وی به جفر ابن طلحة مشهور است و خود مؤلف گاهی از آن با عنوان «الجفر الجامع و النور اللامع» و گاهی «مفتاح الجفر الجامع و مصباح النور اللامع» و گاهی با نام «الدر المنظم» یاد می کند.
نسخه شناسی
این کتاب یک بار طی سالهای ۱۲۸۷- ۱۲۸۵ هجری با چاپ سنگی در تهران به فرمان فرهاد میرزا معتمد الدوله قاجاری به طبع رسید. در لکنهوی هند نیز با چاپ سنگی در سال ۱۳۰۲ هجری به چاپ رسید. در سال ۱۳۸۱ هجری در نجف اشرف نیز به چاپ رسید. این کتاب نسخ خطی فراوانی دارد از جمله: ۱- نسخه خطی قدیمی کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی قم به شماره ۲۱۳۳، که در قرن هفتم هجری نگاشته شده است. ۲- نسخه کتابخانه سلیمانیه استانبول ترکیه از کتابهای داماد ابراهیم به شماره ۳۰۳ با نام «زبدة المقال» ۳- نسخه خطی کتابخانه امام رضا علیه السّلام در مشهد مقدس به شماره ۱۸۳۷ که توسط محمد بن نصر الله بن سعد بن نصر الله منشی جزری، معروف به ابن صیقل نگاشته شده است. ۴- نسخه خطی متحف بریتانی به شماره (۸۲۷۹،) که در سال ۹۵۱ هجری نوشته شده است. ۵- نسخه دار الکتب المصریة به شماره ۱۵۵۳ تاریخ. ۶- نسخه خطی کتابخانه دانشکده الاهیات دانشگاه فردوسی مشهد، به شماره ۴۶۹. ۷- نسخه خطی کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السّلام در نجف اشرف به شماره ۱۱۵۲.
منابع
(۱) - دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۴، مدخل: ابن طلحة. (۲) - مقدمه محقق کتاب.
wikifeqh: مطالب_السؤول_فی_مناقب_آل_الرسول _(کتاب)
[ویکی شیعه] مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول (کتاب). مَطالِبُ السَؤول فی مَناقِب آلِ الرَّسول(ص) ؛ کتابی به زبان عربی تالیف محمد بن طلحه شافعی (۵۸۲ - ۶۵۲ق) با موضوع شرح حال دوازده امام است. این کتاب به تعداد ائمه شیعه، مشتمل بر ۱۲ باب است و ابواب آن از امیرالمؤمنین(ع) آغاز و به مهدی(عج) خاتمه می یابد. مؤلف در این کتاب، روند یکسانی در باب هر امام پیش گرفته و اطلاعاتی درباره آن حضرات مانند ولادت، وفات، ویژگی ها، فرزندان و مدت عمر او را ذکر می کند.
کمال الدین، ابوسالم محمد بن طلحة بن حسن قرشی شافعی مفتی دمشق و خطیب آنجا بود. او در یکی از روستاهای نَصیبین -از شهرهای شمال عراق- متولد شد و برای شنیدن حدیث به نیشابور سفر کرد و بعدها در حلب و دمشق به بیان حدیث پرداخت. در فقه و اصول سرآمد بود و به علوم غریبه، دانش جفر و علم حروف تسلط داشت. شرح حال نویسان، به زندگی زاهدانه وی اشاره کرده و نوشته اند با این که در دمشق به وزارت رسید، اما پس از ۲روز آن منصب را ترک کرد و زاهدانه به زندگی خویش ادامه داد. او مذهب شافعی داشت.
ابن طلحه شافعی انگیزه خویش در نگارش کتاب را چنین بیان کرده که در زمان جوانی کتابی در فضائل دوازده امام با عنوان «زُبدَةُ المَقال فی فَضائلِ الآل » نوشته که این کتاب انیس و مونس وی بوده و آن را در حالات مختلف مطالعه می کرده است. کتاب یاد شده در حوادث ایام مفقود شد. در همین ایام یکی از صالحان، که امام علی(ع) را در رویا دیده و از آن حضرت پرسش هایی کرده بود به کمال الدین ابن طلحه مراجعه کرده و اظهار داشت که امام علی(ع)، توضیح و شرح پاسخ ها را به وی حواله داده است. کمال الدین مشکل آن مرد را حل نمود و پس از آن برای ادای حق امام این کتاب را نوشت.
کمال الدین، ابوسالم محمد بن طلحة بن حسن قرشی شافعی مفتی دمشق و خطیب آنجا بود. او در یکی از روستاهای نَصیبین -از شهرهای شمال عراق- متولد شد و برای شنیدن حدیث به نیشابور سفر کرد و بعدها در حلب و دمشق به بیان حدیث پرداخت. در فقه و اصول سرآمد بود و به علوم غریبه، دانش جفر و علم حروف تسلط داشت. شرح حال نویسان، به زندگی زاهدانه وی اشاره کرده و نوشته اند با این که در دمشق به وزارت رسید، اما پس از ۲روز آن منصب را ترک کرد و زاهدانه به زندگی خویش ادامه داد. او مذهب شافعی داشت.
ابن طلحه شافعی انگیزه خویش در نگارش کتاب را چنین بیان کرده که در زمان جوانی کتابی در فضائل دوازده امام با عنوان «زُبدَةُ المَقال فی فَضائلِ الآل » نوشته که این کتاب انیس و مونس وی بوده و آن را در حالات مختلف مطالعه می کرده است. کتاب یاد شده در حوادث ایام مفقود شد. در همین ایام یکی از صالحان، که امام علی(ع) را در رویا دیده و از آن حضرت پرسش هایی کرده بود به کمال الدین ابن طلحه مراجعه کرده و اظهار داشت که امام علی(ع)، توضیح و شرح پاسخ ها را به وی حواله داده است. کمال الدین مشکل آن مرد را حل نمود و پس از آن برای ادای حق امام این کتاب را نوشت.
wikishia: مطالب_السؤول_فی_مناقب_آل_الرسول_(کتاب)