مشروعیت ازدواج موقت

[ویکی فقه] قرآن کریم در آیه ۲۴ نساء به مسلمانان فرمان داده است که مهر زنانی را که از آنان استمتاع می کنند بپردازند:«فَمَا استَمتَعتُم بِهِ مِنهُنَّ فَاتوهُنَّ اُجورَهُنَّ» که منظور مشروعیت ازدواج موقت می باشد.
در این که مراد از استمتاع چیست، سه احتمال وجود دارد:ازدواج دائم، مطلق تلذذ از همسر، و ازدواج موقت .
← احتمال اول
دلیل دیگر بر مشروعیت متعه روایات است. از ابن مسعود نقل شده که با پیامبر در جنگ ها شرکت داشتیم؛ در حالی که همسرانمان را به همراه نداشتیم. به پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) عرض کردیم:آیا می توانیم خود را اخصاء (اخته) کنیم؟ پیامبر ما را از این کار منع کرده، به ما اجازه دادند تا در مقابل دادن جامه ای (به عنوان مهر) زنان را تا مدتی معین متعه کنیم؛ سپس آن حضرت این آیه را تلاوت کرد که می گوید:چیزهایی را که خداوند حلال کرده بر خود حرام نکنید:«لا تُحَرِّموا طَیبتِ ما اَحَلَّ اللّهُ لَکم». در روایتی دیگر از سَبْره جُهَنی نقل شده که پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) در سال فتح مکه یا حجة الوداع به مسلمانان اجازه دادند تا زنان را متعه کنند. در پی این عمل، سَبْره گوید:با یکی دیگر از مسلمانان به این عمل اقدام کردیم. در حدیثی دیگر جابر بن عبداللّه و سلمة بن اکوع گویند:روزی منادی رسول خدا بر ما وارد شد و گفت:پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) به شما اجازه داده است که زنان را متعه کنید. افزون بر سنت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) روایات متعددی از صحابه که حکایت از جواز این عمل دارد نیز نقل شده است؛ چنان که عمران بن حصین گوید:آیه متعه در کتاب خدا نازل شد و ما در عهد پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) به آن عمل می کردیم و آن حضرت تا زمان وفات خویش از آن نهی نکرد. از جابر بن عبداللّه نقل شده:ما در عهد پیامبر و ابوبکر با مقداری خرما و آرد زنان را متعه می کردیم، تا این که عمر از آن نهی کرد. از صحابه افرادی دیگر، مانند:اسماء دختر ابوبکر، ابن مسعود ، ابن عباس ، معاویة بن ابی سفیان ، عمرو بن حریث ، ابوسعید خدری و سلمة بن اکوع و برخی تابعان هم چون طاوس، عطاء، سعید بن جبیر ، مجاهد، سدّی و حکمة بن عتیبه و دیگران ازدواج موقت را روا دانسته اند. سخن معروف عمر:«دو متعه در عهد پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) روا و جایز بود؛ ولی من از آن دو نهی کرده، مرتکبان آن را مجازات می کنم:یکی متعه زنان و دیگری متعه حج» نیز بر مشروعیت این امر دلالت دارد.از اهل بیت (علیهم السلام) نیز در مشروعیت ازدواج موقت روایات فراوانی نقل شده است؛ از جمله از علی (علیه السلام) روایت شده که اگر عمر از متعه نهی نمی کرد، جز انسان شقی مرتکب زنا نمی شد. از امام باقر (علیه السلام) درباره متعه سؤال شد. آن حضرت فرمود:خداوند متعه را در کتاب خود و سنت پیامبرش حلال کرده است و تا قیامت حلال خواهد بود. در روایتی دیگر امام صادق (علیه السلام) درباره آیه ۲ فاطر که می گوید: خداوند دری را که بر روی بندگان بگشاید کسی را یارای بستن آن نیست:«ما یفتَحِ اللّهُ لِلنّاسِ مِن رَحمَة فَلا مُمسِک لَها» فرمود:متعه از این قبیل است.
قائلان به تحریم و ادله آنان
چنان که گذشت، بیشتر اهل سنت دلالت آیه ۲۴ نساء را بر حلیت ازدواج موقت پذیرفته اند، لیکن معتقدند آیه فوق پس از مدتی با آیاتی دیگر، روایات و اجماع مسلمانان نسخ شده و ازدواج موقت حرام گردید که در ذیل به بررسی این ادله می پردازیم.
← آیات
...