مدبر

/modabber/

مترادف مدبر: ادبار، بخت برگشته، بدبخت، شوربخت، کوربخت، مفلوک | صاحب تدبیر، صاحب اندیشه، بصیر، چاره اندیش، اندیشمند، بادرایت، سیاستمدار، کاردان، مدیر

متضاد مدبر: مقبل | بی کیاست

برابر پارسی: کاردان، آگاه، دوراندیش، ژرف نگر

معنی انگلیسی:
circumspect, contriver, diplomatic, judicious, politic, reasonable, thoughtful, efficient or prudent (person), swivel

فرهنگ اسم ها

اسم: مدبر (پسر) (عربی) (مذهبی و قرآنی) (تلفظ: modabber) (فارسی: مدَبِر) (انگلیسی: modabber)
معنی: تدبیرکننده، باتدبیر، چاره جو، از نام های خداوند، اندیشمند، چاره گر، از نام ها و صفات خداوند، ( در قدیم ) پیشکار و مشاور
برچسب ها: اسم، اسم با م، اسم پسر، اسم عربی، اسم مذهبی و قرآنی

لغت نامه دهخدا

مدبر. [ م ُ ب َ ] ( ع ص ) پشت داده شده ؛ یعنی کسی که دولت و بخت او را پشت داده باشد؛ یعنی برگشته باشد. ( از غیاث اللغات ). بخت برگشته. بدبخت. نامقبل. نعت مفعولی است از ادبار. رجوع به ادبار شود : زندگانی سلطان دراز باد هرگز به خواطر کسی نگذشته بود از این مدبرک این آید. ( تاریخ بیهقی ص 699 ). یک زمان دستاویز بکرده ، پس پشت داده و به هزیمت برگشته تا مدبران حریص تر درآیند و پندارند که من به هزیمت شدم. ( تاریخ بیهقی ص 435 ).
مدبری را زیادتی است به جاه
مقبلی راز بخت نقصانی است.
مسعودسعد.
کز کج نرود کار من مدبر منحوس
کاین طالع منحوسم کجرو سرطان است.
مسعودسعد.
مدبر بزاد خصمش و گوید که مقبلم
بر خویش این لقب به چه یارا برافکند.
خاقانی.
مثل عطاردی چرا چون مه نو نه مقبلی
طالع تو اسد چرا چون سرطان تو مدبری.
خاقانی.
مدبر نکند کار به گفت عاقل
هرگز نشود به حیله مدبر مقبل.
( سندبادنامه ص 115 ).
اینچنین مدبر همی خواهد که او
گنج یابد تا رود پایش فرو.
مولوی.
چون می پر زهر نوشد مدبری
ازطرب یکدم بجنباند سری.
مولوی.
می دمد در گوش هر غمگین بشیر
خیز ای مدبر ره اقبال گیر.
مولوی.
به دوزخ برد مدبری را گناه
که پیمانه پر کرد و دیوان سیاه.
سعدی.
مگو ملک را این مدبر بس است
مدبر مخوانش که مدبر کس است.
سعدی.
که این مدبر اندر پی ما چراست
نگونبخت جاهل چه درخورد ماست.
سعدی.
|| ( اِ )حلقه دوتاشده و خمیده. ( ناظم الاطباء ). حلقه ای مدور یا نزدیک به تدویر و یا به شکل دل که چون به یک طرف آن فشار دهند قسمتی از آن تو می رود و راه برای رفتن حلقه دیگر در آن بازمی شود. غالباً به سر بند ساعت مدبری می بستند. ( فرهنگ فارسی معین ).

مدبر. [ م ُ ب ِ ] ( ع ص ) پشت دهنده و سپس رونده. ( آنندراج ). پس رونده. ( فرهنگ خطی ). عقب رونده. ( فرهنگ فارسی معین ). آنکه پشت می دهد سپس می رود. ( ناظم الاطباء ). || نافرمانی کننده. عاصی. ( فرهنگ فارسی معین ): ادبر الامر؛ ولی لفساد، ادبر الرجل ، ولی ، فهو مدبر. ( از متن اللغة ). || آنکه دوتا می کند پشت خود را. || کسی که اعمال وی اثر بد کند و بعکس نتیجه بخشد. رجوع به مُدبَر و رجوع به معنی بعدی شود. || ضد مقبل. بدبخت. برگشته بخت.خداوند ادبار. ( ناظم الاطباء ). رجوع به مُدبَر شود.بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

پشت دهنده، عقب رونده، پشت داده شده، بخت برگشته، بدبخت ، حلقه ومیله خمیده، تدبیرکننده، باتدبیر، عاقبت اندیش
( اسم ) ۱- تدبیرکننده خداوند رای صاحب اندیشه : در حسن سیرت و جمیل سیاست و تدبیر مملکت وتنسیق آن بر هر مدبری ومبصری فایق و راجح آمده . ۲- پیشکار مشاور : سلطان محمد ... پنج نوبت فرمود زدن . موید الملک مدبر و وزیر بود . رئیس الروسائ که پیشکار و مدبر وقت بود ... یا مدبر اول . ذات حق تعالی . یا مدیران فلک . سیارات هفتگانه .
پرورده شده

فرهنگ معین

(مُ دَ بِّ ) [ ع . ] (اِفا. ) تدبیرکننده ، صاحب تدبیر.
(مُ بَ ) [ ع . ] (اِمف . ) بخت برگشته ، بدبخت .

فرهنگ عمید

۱. پرورده شده.
۲. (اسم، صفت ) بنده ای که پس از مرگ صاحب خود آزاد شود.
۱. تدبیرکننده، باتدبیر، چاره جو.
۲. از نام های خداوند.
بدبخت، بخت برگشته.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مدبر در لغت یعنی پشت کننده.
در اصطلاح یعنی شکست خورده و پشت به میدان کرده و کسی که در حال فرار است.
احکام فرار از جنگ
فراریان و کسانی که از دشمن شکست خورده و در حال عقب نشینی هستند، از هر صنف کافران باشند، تعقیب شده و به هلاکت می رسند.
احکام فراریان بغات
همچنین فراریان بغاتی که دارای تشکیلاتی هستند که به آن ملحق می شوند و دو باره اجتماع می کنند، باید تعقیب شوند تا به هلاکت برسند، ولی فراریان آن گروه از بغاتی که تشکیلات ندارند یا تشکیلاتشان متلاشی شده، تعقیب نمی شوند. امام صادق (علیه السلام) فرمود:«لَیْسَ لِاهْلِ الْعَدْلِ انْ یُتْبَعُوا مُدْبِراً» «در شأن اهل عدالت نیست که فراریان را تعقیب کنند.» بدون شک، این سخن امام (علیه السلام) درمورد فراریان مسلمان است که دیگر قصد جنگ ندارند.اصطلاح مدبر در مورد افراد فراری نیروهای خودی نیز بکار برده می شود. برای آشنایی بیشتر به واژه فرار از جنگ مراجعه کنید.

مترادف ها

skilful (صفت)
ماهر، مدبر

پیشنهاد کاربران

دریاسیاست ؛ بسیار سائس. پرتدبیر : از حضرت آسمان شکوه عرش جَلالت دریاسیاست کوه سیادت عظمها اﷲ هیچ مخالفت و آفت در خاطر تصور نکند. ( منشآت خاقانی ص 280 ) .
فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً
"قرآن عظیم" دو قسمتی هست:
آنچه مربوط به عدل الاهی وقوانین جهان وخلقت در حال اجراء وتنفیذ وهیچ قدرتی جلوش
نمیتواند گرفت یا تغییر بدهد. . .
وآنچه در اختیار بشر وحق انتخاب "قِسط امر الله" در حال تعویق وتحریف ونابودی هست.
...
[مشاهده متن کامل]

"جاء أمر الله فلا تستعجلوه"
"افلا یتدبّرون القرآن"
- - - - - - - - - - -
این واژها معنی جداگانه دارند:
مُدبِر
مُدبُر
مُدبَر
مُدَبَّر
مُدَبِّر
. . .
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
نقل قول:
ازآنجا که عاقبت ‏اندیشی و آینده ‏نگرى سبب سامان یافتن کار به نحو احسن می‏گردد.
واژه تدبیر در این معنی نیز به کار می‏رود.
"أَلاَّ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ اُخْرَی"
به واژه "وزر و وازرة" رجوع کنید.

آگاه ترازهمه
صاحب تدبیر. صاحب اندیشه
دب از ریشه دپ پارسی است بهتره دپ ببریمش در قواعد پارسی و ازش مدبر بسازیم. مانند دپنده
فرزانه رای ؛ آنکه رای و اندیشه ٔ حکیمانه دارد :
پزشکان گزین دار فرزانه رای
به هر درد دانا و درمان نمای.
اسدی.
کهن دار دستورفرزانه رای
به هر کار یکتادل و رهنمای.
اسدی.
آصف
در طب به معنی پروده شده و بعمل آورده شده، و تدبیردر داروهای مختلف نباتی و حیوانی و معدنی، به روشهای مختلف انجام گیرد، چنانچه در خصوص سنگها از کتاب ذخیره خوارزمشاهی نوشته اسماعیل جرجانی مثال آورده شده.
تدبیر = پروردن، بعمل آوردن
سلام در پاراگراف اول , برای کلمه مدبر , دو معنی نوشته شده ولی اعراب گذاری نشده چون با توجه به خط زیر , نحوه تلفظ دو کلمه متفاوت هستند ولی در پاراگراف اول هر دو معنی برای یک تلفظ نوشته شده , لطفا اصلاح بفرمایید تشکر
...
[مشاهده متن کامل]

( مُ دَ بِّ ) [ ع . ] ( اِفا. ) تدبیرکننده ، صاحب تدبیر.
( مُ بَ ) [ ع . ] ( اِمف . ) بخت برگشته ، بدبخت .

طراح، هدایتگر

بپرس