محمدعلی مدرس چهاردهی

[ویکی فقه] یکی از عالمان نامدار حوزه کهن سال نجف اشرف (قرن ۱۳- ۱۴ هـ. ق.) که همه عمرش را صرف خدمات دینی و علمی کرد، آیت الله میرزا محمدعلی مدرس چهاردهی گیلانی رحمة الله علیه است.
میرزا محمد در شب جمعه ۲۶ ربیع الثانی ۱۲۵۲ در خاندانی علمی در قریه « چهاردهی » - ۱۵کیلومتری آستانه اشرفیه - دیده به جهان گشود. از روستاهای خوش آب و هوا و بسیار سرسبز گیلان است. این روستا که در قسمت شرقی سفید رود قرار دارد، شامل چهار محله «شیرکوه»، «کاچا»، «کاچرا» و «لات محله» است و در قسمت شرقی رودخانه معروف سفید رود واقع شده است.
نیاکان
پدر میرزا محمد، آیت الله ملا محمدنصیرالدین مدرس چهاردهی از عالمان موجه و متقی آن سامان، تحصیلات خود را در اصفهان به پایان برد و همزمان با رحلت پدر، برای ارشاد مردم و اقامه جماعت به «چهارده» برگشت.پدربزرگش شیخ زین العابدین از اعیان علمای گیلان و ساکن چهارده بود. وی ضمن تبلیغ معارف از طریق کشاورزی امرار معاش می کرد و اموال زیادی را که در اختیار داشت، به فقراء و مستمندان می داد. او از نوادگان دختری ملا عبدالرزاق فیاض لاهیجی (م: ۱۰۷۲ق) بود. به همین لحاظ خاندن مدرس چهاردهی نزد عالمان گیلان موقعیت ویژه ای داشتند.وقتی « امین دیوان » حاکم ستمگر گیلان اموال موروثی ملانصیر را تصرف کرد، وی تلاش فروانی کرد تا حق را باز پس گیرد و چون موفق نشد، زادگاهش را برای همیشه ترک گفت و در رشت سکونت گزید و به کارهای علمی و امور عبادی اشتغال ورزید. او به جهت بیان شیرین و ملاحت در سخن، در میان عالمان و فقیهان رشت به «مدرس چهاردهی» ملقب شد. البته عمر مرحوم چهاردهی بسیار کوتاه بود و او در سال ۱۲۷۰ق در پنجاه و چند سالگی در رشت وفات یافت. بدن میرزا توسط میرزا محمدعلی به نجف اشرف منتقل و در « وادی السلام » به خاک سپرده شد. آثار علمی ملا محمدنصیر چهاردهی:۱- حاشیه بر شرح تجرید ملاعبدالرزاق فیاض لاهیجی.۲- حاشیه بر معالم الاصول.۳- دست نویس کامل کتاب شرح تجرید الاعتقاد حکیم لاهیجی.مرحوم چهاردهی در ایام اقامت در اصفهان شرح تجرید الاعتقاد جدمادری خود را به صورت کامل استنساخ کرد.
مراحل تحصیل
میرزا محمدعلی یک سال بعد از رحلت پدر در حالی که قرآن و مقداری از مقدمات علوم دینی را نزد پدر در رشت آموخته بود، به مدرسه صالحیه قزوین رفت و سه سال به تحصیل پرداخت و برای تکمیل تحصیلات رهسپار عتبات عالیات گردید. وی دو سال در مدرسه هندی کربلا تلمذ کرد. متاسفانه از اسامی اساتید وی در قزوین و کربلا اطلاعی در دست نیست.اساتید نجف میرزا محمدعلی مدرس چهاردهی بعد از مدتی توقف در کربلای معلی رهسپار نجف اشرف گردید و توانست از خرمن دانش اساتید پرآوازه شیعه خوشه های فروانی بچیند. اسامی اساتید نامداری که مدرس چهاردهی از وجود علمی آنان بهره برد، چنین است:۱ ـ شیخ مرتضی انصاری (م: ۱۲۸۱ق)سال آخر عمر پر برکت جناب شیخ از محضر گرم و پر فایده وی بهره مند شود و نام خویش را در شمار شاگردان برجسته و نامدارش به ثبت برساند. ۲ ـ آیت الله العظمی سید حسین کوه کمره ای (م: ۱۲۹۹ق)میرزا محمدعلی چهاردهی در بیشتر تحصیلات از حوزه درسی آیت الله کوه کمره ای بهره برد و تقریرات اصول وی را در دو مجلد بزرگ نوشت.۳ ـ آیت الله العظمی میرزا حبیب الله محقق رشتی (م: ۱۳۱۲ق)مدرسی چهاردهی تقریرات درس اصول این استاد عظیم الشان را نوشت. ۴ ـ آیت الله شیخ علی خلیلی تهرانی فرزند میرزا خلیل رازی (۱۲۲۶-۱۲۹۷ق)وی از شاگردان صاحب جواهر و شیخ انصاری بود و در نجف اشرف حوزه درسی داشت و جمعی از فرزانگان علمی و نامدار نجف مانند میرزای چهاردهی از محضرش بهره ها بردند.شیخ به رغم کهولت و اشتغال علمی از برنامه منظم حضور و عبادت در مسجد کوفه و سهله غافل نبود. میرزا محمدعلی از او اجازه روایت داشت و بر اساس آن برای دیگران اجازه نقل روایت می داد.
شاگردان
...