محمد حسین حائری اصفهانی

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] محمد حسین حائری اصفهانی (صاحب فصـول). شیخ محمد حسین عبدالرحیم حائری اصفهانی تهرانی(1185-1254ق)،از علما و فقیهان برحسته شیعی در قرن سیزدهم هجری است. مهم ترین اثر وی «الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه» است که به جهت نگارش آن به صاحب فصول مشهور شد
علامه شیخ محمد حسین عبدالرحیم حائری اصفهانی تهرانی مشهور به صاحب فصول، از فقهای بزرگ جهان تشیع است. ایشان در آخر سده دوازدهم قمری، در «ایوانکی» از توابع استان سمنان به دنیا آمد و در سایه مهر پدری و عاطفه مادری رشد یافت. پدر وی حاج محمد رحیم بیک استاجلو از بزرگان ایل استاجلو و والی و حاکم ایوانکی، و مادر و دختر مرحوم الله وردی بیک بیگدلی بود.
محمدحسین بعد از رسیدن به رشد فکری، به عشق تحصیل و کسب معارف دینی به حوزه علمیه تهران عزیمت کرد و چندی، از اساتید آن روز تهران استفاده کرد؛ آن گاه به همراه خانواده به عتبات عالیات رفت. عظمت و شکوه خیره کننده حوزه علمیه نجف اشرف آرامش خاطر و جرقه امیدی در او ایجاد کرد تا در آن فرصت طلایی بیشترین بهره علمی و اخلاقی را از محضر دانشوران نامی آن زمان ببرد.
در سال 1216 قمری به دنبال حمله وحشیانه وهابیان متعصب و بی خرد به اعتاب مقدسه، شیخ محمدحسین به همراه برادرش شیخ محمدتقی صاحب حاشیه که سمت استادی وی را نیز داشت، به اصفهان مراجعت کرد. ایشان سال ها در حوزه علمیه اصفهان از محضر برادر بزرگوارش و دیگر اساتید برجسته استفاده برده، سپس با موافقت برادر به عراق رفت.
شیخ محمدحسین اصفهانی در جوار مرقد منور ابا عبدالله علیه السلام برای همیشه رحل اقامت افکند و کم کم شهرت و آوازه اش در کربلا رو به فزونی نهاد، تا جایی که حوزه درسش یکی از پرشکوه ترین حوزه درسی کربلا به شمار می رفت و مرجعیت دینی و علمی را عهده دار گردید.
از حوادث و رخدادهای دوران زعامت صاحب فصول در کربلا اندیشه انحرافی شیخیه بود که با اعتقادات مسلم و قطعی شیعه اثنی عشری همخوانی نداشت. پیدایش این اندیشه انحرافی که سردمدارش شخصی به نام «شیخ احمد احسایی» بود، متأسفانه مدتی باعث نوعی انشقاق و گسست در میان عالمان دینی و جامعه شیعیان گردید و عده ای از افراد ساده دل در دام فریب آن گرفتار شدند، سرانجام این اندیشه انحرافی در برابر پاسخ های مستدل عالمان بزرگ دینی چون: سید مهدی طباطبایی، صاحب فصول و دیگران تاب نیاورده و به حاشیه رانده شد. علامه آقا بزرگ تهرانی می نویسد: «در روزگار او (صاحب فصول) فرقه شیخیه در کربلا به گسترش و تبلیغ اندیشه های انحرافی خود می پرداختند، ولی او سکوت نکرد و آرام نگرفت، بلکه مبارزه سخت و دشواری را با آنان آغاز کرد، تا این که در سایه همت والا و اخلاص در عمل و گفتار، نهایتاً به شکست این فرقه باطل انجامید».
صاحب نظران و شرح حال نویسان در پاس داشت و تکریم این فقیه و اصولی نامور، سخن بسیار گفته اند.
صاحب روضات الجنات که از معاصرین ایشان بوده، نوشته است: «شیخ محمدحسین... فاضلی فقیه و دانشمندی وجیه، محققی مدقق و وحید عصر خود بود. کتاب فصولش از بهترین کتاب هایی است که در علم اصول فقه، تدوین شده و اشتباهات سابقین، مخصوصاً نادرستی های قوانین را توضیح داده و اکنون در دست استفاده تمام دانشجویان قرار گرفته و تمام شهرها مطالب محققانه آن را تلقی به قبول نموده اند».

[ویکی شیعه] محمدحسین بن عبدالرحیم حائری اصفهانی (درگذشت حدود ۱۲۶۱ق) معروف به صاحب فصول از اصولیان و فقیهان شیعه در قرن سیزدهم قمری است. وی در اصفهان نزد برادرش محمدتقی و در کربلا نزد شیخ علی کاشف الغطاء شاگردی کرد. سیدحسن مدرس و سید حسین کوه کمره ای از جمله شاگردان او بودند. مهم ترین اثر وی الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه است که به جهت نگارش آن به صاحب فصول مشهور شد. مبارزه با گسترش فرقه شیخیه در کربلا و امامت جماعت در حرم امام حسین(ع) از فعالیت های وی در کربلا است.
شیخ محمدحسین در ایوانکی در نزدیکی تهران به دنیا آمد او تحصیلات را در تهران آغاز کرد سپس در اصفهان نزد برادرش شیخ محمدتقی صاحب هدایة المسترشدین شاگردی کرد پس از آن به کربلا مهاجرت کرد و تا پایان عمر در آنجا ساکن شد. گفته شده است وی در کربلا به مرجعیت دینی و علمی رسید. وی نزد شیخ علی بن جعفر نیز شاگردی کرد و در جمادی الاول ۱۲۵۵ق.، یا ۱۲۶۱ق و یا ۱۲۵۴ق در کربلا درگذشت و در حرم امام حسین(ع) در کنار مقبره سید مهدی طباطبایی به خاک سپرده شد.
نوادگان او در کربلا از نسل عبدالحسین و در اصفهان از نسل محمدباقر سکونت دارند. شیخ عبدالرحیم فرزند عبدالحسین معروف به شیخ عبدالرحیم فصولی نوه او است که در سال ۱۳۴۵ق، پس از مذاکراتی با ملک عبدالعزیز سعودی (پادشاه وقت عربستان) رضایت او را برای بازسازی بخشی از قبور ائمه بقیع جلب کرد.

پیشنهاد کاربران

بپرس