محمد بن مسلم ثقفی کوفی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] محمد بن مسلم، یکی از برجسته ترین و پرآوازه ترین پرورش یافتگان و دانش آموختگان دو تن از حجت های الهی و امامان معصوم شیعه، حضرت امام محمد باقر (علیه السّلام) و حضرت امام صادق (علیه السّلام) بود که بی تردید در گسترش فرهنگ اسلام ناب و حقایق تابناک آموزه های اهل بیت عصمت (علیهم السّلام) نقش ممتاز و تاثیرگذاری داشت؛ به گونه ای که به جرئت می توان گفت: در اوایل سده دوم هجری در میان یاران امامان (علیهم السّلام)، کمتر چهره ای همانند او این چنین قله های رفیع دانش طلبی و نشر احادیث امامان را فتح کرده است.
محمد بن مسلم در شهر تاریخی و محدث پرور کوفه پا به عرصه هستی نهاد و بدین جهت، بدو «کوفی» می گویند. کنیه اش ابوجعفر، و ملقب به القاب زیادی است که هر یک، به سبب وجود ویژگی های جسمی، اقتصادی و قبیله ای است.چون گردن او از اندازه معمول، کوتاه تر بود به «اوقص» و چون بینایی یک چشم او مشکل داشت به «اَعور»، (الاعور: مَنْ ذَهَبَ حِسّ احدِ عَینَیه.) به جهت اینکه پلک چشمش بیش از معمول حرکت می کرد به «حدّاج»، (کثیر التحدیق بعینه.) به دلیل اینکه قدش کوتاه بود به «قصیر» و چون به انگیزه صیانت از باورهای شیعی خود تقیه کرد و برهه ای از عمر خود را به آسیابانی گذراند به طحّان (آسیابان)، و گاهی که به تجارت و داد و ستد روغن می پرداخت به سمّان (روغن فروش)، چون اصالتاً تیره و تبار و نیاکان او از شهر طائف در سرزمین حجاز بودند به «طائفی» و به مناسبت اینکه از قبیله و تبار ثقیف بود ـ که این تیره بیشتر ساکن قلمرو طائف بودند ـ به «ثقفی» معروف و شهره است.
ویژگی ها
برای شخصیت محمد بن مسلم چند ویژگی ذکر شده است:
← کثرت حدیث
داستان هایی در مورد محمد بن مسلم ذکر شده است:
← جعفری فاطمی
...

[ویکی شیعه] محمد بن مُسلِم ثَقَفی کوفی، (۱۵۰ق) از اصحاب اجماع که ۴۶،۰۰۰ حدیث از امام باقر و امام صادق(ع) روایت کرده است. بر اساس روایتی امام صادق (ع) وی را از احیاگران مکتب امام باقر (ع) به شمار آورده است. شیخ طوسی از او در شمار اصحاب امام کاظم نیز یاد کرده است.
محمد بن مسلم کتابی با عنوان «الأربعمائةُ مسألة فی أبواب الحلال و الحرام» تألیف کرده است.
محمد بن مسلم بن رباح (ریاح) ثقفی، در کوفه متولد شد و به همین دلیل او را «کوفی» می گویند. از موالی قبیله ثقیف و کنیه اش ابوجعفر است.

[ویکی اهل البیت] کلید واژه: یاران امام محمد باقر، محمد بن مسلم ثقفی، فضایل محمد بن مسلم
محمد بن مسلم، یکی از برجسته ترین و پرآوازه ترین پرورش یافتگان و دانش آموختگان دو تن از حجت های الهی و امامان معصوم شیعه، حضرت امام باقر علیه السلام و حضرت امام صادق علیه السلام بود که بی تردید در گسترش فرهنگ اسلام ناب و حقایق تابناک آموزه های اهل بیت عصمت علیهم السلام نقش ممتاز و تأثیرگذاری داشت؛ به گونه ای که به جرئت می توان گفت: در اوایل سده دوم هجری در میان یاران امامان علیهم السلام، کمتر چهره ای همانند او این چنین قله های رفیع دانش طلبی و نشر احادیث امامان را فتح کرده است.
او در شهر تاریخی و محدث پرور کوفه پا به عرصه هستی نهاد و بدین جهت، بدو «کوفی» می گویند. کنیه اش ابوجعفر، و ملقب به القاب زیادی است که هر یک، به سبب وجود ویژگی های جسمی، اقتصادی و قبیله ای است.
چون گردن او از اندازه معمول، کوتاه تر بود به «اوقص» و چون بینایی یک چشم او مشکل داشت به «اَعور»، به جهت این که پلک چشمش بیش از معمول حرکت می کرد به «حداج»، به دلیل این که قدش کوتاه بود به «قصیر» و چون به انگیزه صیانت از باورهای شیعی خود تقیه کرد و برهه ای از عمر خود را به آسیابانی گذراند به طحان (آسیابان) و گاهی که به تجارت و داد و ستد روغن می پرداخت به سمان (روغن فروش)، چون اصالتاً تیره و تبار و نیاکان او از شهر طائف در سرزمین حجاز بودند به «طائفی» و به مناسبت این که از قبیله و تبار ثقیف بود ـ که این تیره بیشتر ساکن قلمرو طائف بودند ـ به «ثقفی» معروف و شهره است.
از برجسته ترین ویژگی های این فقیه و محدث شیعی، تعداد شگفت انگیز روایاتی است که از محضر آن دو امام بزرگوار فراگرفت و این نشان دهنده ذوق و علاقه سرشار او به آموزه های دینی است. خود او این حقیقت برجسته را در گزارشی جالب، بازتاب داده: هر زمان که در مسئله ای شرعی، دچار مشکل می شدم که دانستن حکم آن ضروری بود، به حضرت امام باقر علیه السلام و حضرت امام صادق علیه السلام مراجعه می کردم و طی سالیان متمادی که در مدینه اقامت داشتم و یا گاهی که از کوفه به مدینه می رفتم، حدود سی هزار حدیث از امام باقر علیه السلام شنیدم و شانزده هزار حدیث نیز از امام صادق علیه السلام فراگرفتم.
گاهی امامان علیه السلام شیعیان خویش را در اخذ و فراگیری آموزه های اسلامی و دریافت احکام شرعی به برخی از چهره های شاخص و برجسته و موجه، ارجاع می دادند و این، نشان دهنده جایگاه بلند و والای آنان در نیل به قله های دانش و کمال است.
محمد بن مسلم، یکی از این انسان های بزرگ و دانشمندان توانمند است. عبدالله بن ابی یعفور ـ که خود یکی از برگزیده ترین فقیهان و محدثان و از یاران امام صادق علیه السلام است ـ می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: آقاجان! من قدرت و توان این را ندارم که در هر زمانی به محضر شما شرفیاب شوم و از کوفه به حجاز مسافرت کنم. گاهی اتفاق می افتد که برخی شیعیان شما در آن جا، به من مراجعه می کنند و از مسائل شرعی و وظایف خود از من می پرسند. بارها شده که من حکم آن را نمی دانم. شما چه دستوری می دهید؟
امام علیه السلام در پاسخ او فرمود: تو را چه شده که از محمد بن مسلم ثقفی غافلی؟ به او مراجعه و از او پرسش کن؛ چون او از دانش آموختگان مکتب پدرم امام باقر علیه السلام است و از آن بزرگوار اخبار فراوانی را فراگرفته است.

[ویکی فقه] محمد بن مسلم ثقفی کوفی (شخصیت رجالی). محمد بن مسلم ثقفی کوفی، فقیه زمان خویش بوده و از راویان مورد وثوق امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) است.
محمد بن مسلم ملقب به «قصیر» و از روایان امام باقر و امام صادق (علیهما السّلام) بوده و روزگار امام کاظم (علیه السّلام) را نیز دیده است. محمد بن مسلم از آن یگانه انسان هائی بوده است که در این جهان خاکی کمتر بوجود می آیند.او نمونه ای عالی در صلاح، شایستگی و پیروی از امامان و اطاعت از فرمان های ایشان بوده است و از نظر رفتار، دنباله روی رهبرانش و در میان مردم شناخته شده به امانت و درستی.فضل و صلاح او مورد پذیرش مخالفان هم بوده است، جز اینکه آنان محمد را رافضی می خوانده اند؛ همان عنوانی که او و همکیشانش آن را بهترین نام و عالی ترین افتخار برای خود می دانستند.
فقیه زمان خود
محمد بن مسلم فقیه عصر خویش شمرده شده است؛ عصری که از نظر رونق فقه و کثرت فقها بهترین اعصار بشمار می رود. حتی عبدالرحمان بن حجاج و حماد بن عثمان که خود دارای منزلت والائی در فقاهت بوده اند، گفته اند که در میان شیعه، فقیه تر از محمد بن مسلم وجود ندارد؛ در حالیکه در میان فقهای عصر کسانی بوده اند که به گفته امام ششم نگهبانان شریعت محمدی بوده اند.آری، محمد بن مسلم فقیهی یگانه بوده است و چرا نباشد؟ که او به تنهائی از امام باقر (علیه السّلام) سی هزار و از امام صادق (علیه السّلام) شانزده هزار حدیث شنیده است و یک نظر گذرا بر کتب حدیث، فراوانی احادیث او را اثبات می کند و به هر حال سخنان تعریف آمیز ائمه درباره او زیاد است و هم او از اصحاب ششگانه امام باقر (علیه السّلام) بوده که به اصحاب اجماع معروفند. محمد به سال ۱۵۰ ق. به سن هفتاد سالگی درگذشته و دو سال از عصر امام ابوالحسن الکاظم (علیه السّلام) را درک کرده است.
منبع
سایت مجمع جهانی شیعه شناسی، برگرفته از مقاله «راویان امام صادق(علیه السلام) ۲»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۱/۳۰.
...

پیشنهاد کاربران

بپرس