محتوای سوره اعراف

[ویکی فقه] سوره اعراف، سوره ای مکّی می باشد.
و در ترتیب مصحف ، پس از « انعام » و پیش از « انفال » قرار گرفته و در ترتیب نزول، سی و نهمین سوره است که پس از « ص » و پیش از « جنّ » نازل شده است و در برخی روایات ، ترتیب نزول، ردیفهای ۳۵، ۳۶، ۳۷، ۳۸ و حتی ۱۰۸ را به خود اختصاص داده است. برخی مفسران آیات ۱۶۳ ۱۷۲ آن را مدنی دانسته اند. برخی پژوهشگران با استناد به روایتی مرسل و وجود عبارات و تعبیرات مشابه و مشترک در اعراف و بقره ، مدنی بودن این سوره را ترجیح داده اند، در حالی که تشابه میان بخشهای مختلف سوره اعراف با دیگر سوره های مکی مانند هود ، شعراء ، نوح ، یونس و... بسیار بیش تر از شباهت این سوره با بقره است، افزون بر آن که صرف شباهت بخشهایی از این سوره با بخشهایی از سوره بقره برای مدنی بودن آن کافی نیست.اعراف دارای ۲۰۶ آیه است و برخی «المص» را آیه مستقل ندانسته و شمار آیات آن را ۲۰۵ دانسته اند. این سوره ۳۳۴۱ کلمه دارد.در شمار آیات، پس از بقره و در تعداد کلمات و حروف ، پس از بقره و نساء بلندترین سوره قرآنی و در سوره های مکی طولانی ترین آن ها و یکی از ۷ سوره طولانی قرآن کریم است. در ترتیب نزول، اولین سوره ای است که حروف مقطعه آن بیش از یک حرف است، زیرا سوره های قبل از آن با یک حرف آغاز شده است؛ مانند:« ن »، « ق » و « ص ». نام سوره از واژه «الاَعراف» در آیه ۴۶ آن گرفته شده است، و از آن با نامهای «المص»، « میقات » (آیه ۱۴۳) و « میثاق » (آیه ۱۷۳) نیز یاد شده است.
فرمایش علامه طباطبایی
آغاز شدن سوره اعراف با حروف «المص» نشان آن است که این سوره افزون بر مضامین و موضوعات سوره های آغاز شده با «الم» بر مضامین و موضوعات سوره «ص» نیز مشتمل است. مأمور ساختن پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) به انذار در آیات نخست این سوره، و فرمان به سیره حسنه و رفتار ملایم در آیات پایانی برای نفوذ سخنش در دلها، نشان از ارتباط معنایی میان آغاز و انجام این سوره دارد. آیه ۲۰۶ سوره، از آیات سجده دار، قرآن است که شیعه و نیز از اهل سنت سجده آن را مستحب و دیگر فرقه ها واجب می دانند. برخی از آیات این سوره از شهرت بیشتری برخوردار گشته و به «اعراف» (آیه ۴۶) ، « عرش » یا «سخره» (آیه ۵۴)، «میثاق» یا « ذر » (آیه ۱۷۲) موسوم شده است.
فضای نزول و غرض سوره
با توجه به این که سوره اعراف بعد از سوره ص و قبل از سوره جنّ نازل شده باشد و با توجه به این که نزول سوره جنّ پس از بازگشت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) از سفر تبلیغی طائف در سال دهم بعثت بوده می توان نتیجه گرفت که نزول اعراف قبل از معراج پیامبر در مکه واقع شده است. در این دوره مشرکان مکه سخت ترین مخالفتها را با پیامبر روا داشته و از هیچ کوششی برای جلوگیری از انتشار دعوت توحیدی رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) کوتاهی نمی کردند که یک نمونه آن محاصره اقتصادی سه ساله در شعب ابی طالب بود. در چنین شرایطی سوره مبارک اعراف نازل شد تا بار دیگر عهدی را که خداوند از آدمیان گرفته است تا او را بپرستند و چیزی را شریک او قرار ندهند به آنان یادآور شود و سرنوشت امتهای عهد شکن پیشین و مکذبان پیامبران را خاطرنشان سازد ، از این رو باید گفت سوره اعراف برای تبیین اهمیت پایبندی انسانها به عهدی که با خدا بسته بودند فرود آمد.
محتوای سوره
...