مجنون رفیقی هروی یا مولانا مجنون ( درگذشت ۹۵۱ ه. ق ) [ ۱] پسر کمال الدین محمود رفیقی متخلص به مجنون و مشهور به مجنون چپ نویس از شعرا و خوشنویسان مبتکر هرات در عهد سلطان حسین بایقرا در اواخر سده نهم و نیمه اول سده دهم هجری است.
برخی او را هروی و بعضی مشهدی گفته اند. لذا به مجنون هروی و مجنون مشهدی نیز معروف است. مسلم این است که خود و پدرش در هرات می زیسته و از خوشنویسان و معاریف این شهر بوده اند. [ ۲]
مجنون نستعلیق را نزد پدر یاد گرفت و گاهی به دست چپ کتابت می کرد و گاهی نیز کلمات را از چپ به راست و وارونه می نوشت. به همین دلیل به مجنون چپ نویس معروف بود. وی مبتکر خطی است که از ترکیب کلمات آن صورت انسان یا حیوانات تشکیل می شود و آن را خط توأمان نامیده اند. [ ۲]
نام اصلی وی را نه خودش نوشته و نه تذکره نویسان ذکر کرده اند. [ ۲] اما در منابعی از با نام «علی» یا «میرعلی» از او یادشده. [ ۱] برخی از تذکره نویسان جدیدتر او را با میرعلی هروی اشتباه گرفته اند. این اشتباه از آنجا پدید آمده که «ریو» مؤلف فاضل فهرست نسخ فارسی در موزه بریتانیا در نوشتن زندگی نامه میرعلی هروی از مشاهده ٔ مصراع دوم این شعر معروف او دچار سهو عجیبی شده به این معنی که از ملاحظه ٔ: «وه که خط سلسله ٔ پای من مجنون شد» چنین استنباط کرده است که تخلص میرعلی در شعر «مجنون» بوده و بر اثر همین استنباط خطا، میرعلی هروی را همان میرعلی مجنون هروی معروف به مجنون چپ نویس پسر کمال الدین رفیقی یکی دانسته و تعجب می کند که چرا خواندمیر در «حبیب السیر» مولانا مجنون پسر کمال الدین رفیقی را در جزء شعرا و خطاطان عهد سلطان حسین بایقرا آورده و میرعلی کاتب را که بعقیده ٔ او همان مجنون هروی است به طور مجزا درشمار نستعلیق نویسان دوره شاه اسماعیل ذکر کرده و این دو تن را یکی نشمرده است. البته حق با مؤلف حبیب السیر است چه میرعلی مجنون هروی چپ نویس که در ۹۵۱ ه. ق. وفات کرده اگرچه به امیر علی هروی استاد نستعلیق همشهری و هم اسم و معاصر و مانند او نستعلیق نویس و شاعر است لیکن بکلی شخصی است غیر از او و افزون بر خواندمیر دیگران مانند امیرعلی شیر نوایی در مجالس النفایس و سام میرزا در تحفه ٔ سامی و لاهیجی در تذکرةالخطاطین همه شرح حالی جداگانه از او نوشته اند. [ ۱]
عبدالمحمد خان ایرانی مولف کتاب «پیدایش خط و خطاطان»نوشته است که وی در زمان غازان خان ( ۷۰۳ - ۶۹۴ق ) و در خدمت او می زیسته که به گفتهٔ دکتر بیانی در «احوال و آثار خوشنویسان» اشتباه آشکار است. [ ۲]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبرخی او را هروی و بعضی مشهدی گفته اند. لذا به مجنون هروی و مجنون مشهدی نیز معروف است. مسلم این است که خود و پدرش در هرات می زیسته و از خوشنویسان و معاریف این شهر بوده اند. [ ۲]
مجنون نستعلیق را نزد پدر یاد گرفت و گاهی به دست چپ کتابت می کرد و گاهی نیز کلمات را از چپ به راست و وارونه می نوشت. به همین دلیل به مجنون چپ نویس معروف بود. وی مبتکر خطی است که از ترکیب کلمات آن صورت انسان یا حیوانات تشکیل می شود و آن را خط توأمان نامیده اند. [ ۲]
نام اصلی وی را نه خودش نوشته و نه تذکره نویسان ذکر کرده اند. [ ۲] اما در منابعی از با نام «علی» یا «میرعلی» از او یادشده. [ ۱] برخی از تذکره نویسان جدیدتر او را با میرعلی هروی اشتباه گرفته اند. این اشتباه از آنجا پدید آمده که «ریو» مؤلف فاضل فهرست نسخ فارسی در موزه بریتانیا در نوشتن زندگی نامه میرعلی هروی از مشاهده ٔ مصراع دوم این شعر معروف او دچار سهو عجیبی شده به این معنی که از ملاحظه ٔ: «وه که خط سلسله ٔ پای من مجنون شد» چنین استنباط کرده است که تخلص میرعلی در شعر «مجنون» بوده و بر اثر همین استنباط خطا، میرعلی هروی را همان میرعلی مجنون هروی معروف به مجنون چپ نویس پسر کمال الدین رفیقی یکی دانسته و تعجب می کند که چرا خواندمیر در «حبیب السیر» مولانا مجنون پسر کمال الدین رفیقی را در جزء شعرا و خطاطان عهد سلطان حسین بایقرا آورده و میرعلی کاتب را که بعقیده ٔ او همان مجنون هروی است به طور مجزا درشمار نستعلیق نویسان دوره شاه اسماعیل ذکر کرده و این دو تن را یکی نشمرده است. البته حق با مؤلف حبیب السیر است چه میرعلی مجنون هروی چپ نویس که در ۹۵۱ ه. ق. وفات کرده اگرچه به امیر علی هروی استاد نستعلیق همشهری و هم اسم و معاصر و مانند او نستعلیق نویس و شاعر است لیکن بکلی شخصی است غیر از او و افزون بر خواندمیر دیگران مانند امیرعلی شیر نوایی در مجالس النفایس و سام میرزا در تحفه ٔ سامی و لاهیجی در تذکرةالخطاطین همه شرح حالی جداگانه از او نوشته اند. [ ۱]
عبدالمحمد خان ایرانی مولف کتاب «پیدایش خط و خطاطان»نوشته است که وی در زمان غازان خان ( ۷۰۳ - ۶۹۴ق ) و در خدمت او می زیسته که به گفتهٔ دکتر بیانی در «احوال و آثار خوشنویسان» اشتباه آشکار است. [ ۲]
wiki: مجنون رفیقی هروی