سام میرزا

لغت نامه دهخدا

سام میرزا. ( اِخ ) معروف به شاه صفی. رجوع به صفی شود.

سام میرزا. ( اِخ ) این میرزا برادر کوچکتر شاه مرحوم ( یعنی شاه طهماسب اول ) بود. عیش و عشرت را دوست میداشت و چند سال درخراسان فرمانفرمایی میکرد. در اقسام نظم و نثر طبع شوخ و متینی داشت. تذکره شعرایی به اسم «تحفه سامی » تألیف کرد و سرانجام در آستانه شیخ صفی الدین منزوی و به شعر و شاعری مشغول شد. این رباعی از اوست :
هرگاه که عشوه آن دلاویز کند
عاشق ز بلا چگونه پرهیز کند
باد است نصیحت کسان در گوشم
اما بادی که آتشم نیز کند.
( مجمع الخواص ص 24 ).
رجوع به آتشکده آذر و فهرست سپه سالار ج 2 ص 461 و تاریخ ادبیات ادوارد برون ج 3 ص 495، 521، 564، شود.

فرهنگ فارسی

صفوی پسر شاه اسماعیل و برادر شاه طهماسب صفوی ( ف. ۹۴٠ ه.ق. ) . وی در فنون شعر و انشا مهارت داشت و کتاب [[ تحفه سامی ]] که تذکره ایست از شعرا تالیف اوست . در سال ۹۳۹ ه.ق. از طرف برادرش بحکومت خراسان منصوب شد و در سال ۹۴٠ بر برادر شورید و در همان اثنا در گذشت .
معروف بشاه

دانشنامه آزاد فارسی

سام میرزا (مراغه ۹۲۳ـ قراجه داغ ۹۷۵ق)
شاهزادۀ صفوی، تذکره نویس و شاعر ایرانی، پسر شاه اسماعیل اول. نخست، حکمران گیلان و سپس خراسان شد و در هرات اقامت کرد. پس از درگذشت شاه اسماعیل، دوازده سال در رکاب برادرش شاه طهماسب اول بود. شاه طهماسب، حکومت او را به خراسان و هرات تنفیذ کرد؛ اما در ۹۴۱ق شاه صفوی وی را به سبب تجاوز ازبکان به خراسان کنار گذاشت. در ۹۶۵ق، به فرمان شاه تولیت بقعۀ شیخ صفی الدین اردبیلی به او داده شد. در اردبیل با شماری از ادیبان و شاعران و عالمان نشست و خاست داشت. سرانجام در ۹۶۹ق، گویا به جرم شورش بر شاه، در قلعۀ قهقهه زندانی شد و در همان جا درگذشت. اشعار به جا مانده از او اندک است. آوازۀ وی بیشتر به سبب تألیف تذکرۀ تحفۀ سامی است.

پیشنهاد کاربران

بپرس