مجلس ملی جمهوری اذربایجان

مجلس ملی جمهوری آذربایجان. مجلس ملی جمهوری آذربایجان ( ترکی آذربایجانی: Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi ) نهادی دولتی می باشد، که حاکمیت قانونگذاری جمهوری آذربایجان را بر عهده دارد. دارای نظام تک مجلسی و ۱۲۵ نماینده است. [ ۱] نمایندگان مجلس بر اساس رای گیری عمومی و متساوی الحقوق، با رای آزاد و مخفی مردم انتخاب می شوند. مدت اختیارات هر دوره از مجلس ۵ سال است و انتخابات پارلمانی در نخستین یکشنبه ماه نوامبر به فاصله ۵ سال برگزار می گردد. [ ۲] مجلس هر سال دو بار در بهار و پاییز تشکیل جلسه می دهد. مجلس ملی جمهوری آذربایجان نخستین مجلس یک کشور دمکراتیک در طول تاریخ جهان اسلام تلقی می گردد. [ ۳]
در پی انقلاب فوریه سال ۱۹۱۷ روسیه، کمیته ویژه ای حاوی نمایندگانی از شورای دولتی جمهوری فدرال دموکراتیک قفقاز جنوبی تأسیس شد. در نوامبر همان سال، «کمیساریای قفقاز جنوبی» به عنوان اولین دولت ماورای قفقاز مستقل بنیانگذاری شد. این شورای متشکل از نمایندگان سه ملت دارای یک برنامه ثابت سیاسی نبود، چرا که هر ملت به دنبال منافع خود بود. [ ۴] این امر نیز باعث شد تا شورا در ۲۵ مه ۱۹۱۸ منحل گردد. در ۲۷ ماه مه ۴۴ نمایندگان مسلمان شورا در تفلیس گرم هم آمده و برای تأسیس جمهوری دمکراتیک آذربایجان شورای ملی آذربایجان را ایجاد کردند. محمدامین رسول زاده رئیس این شورا شد. در ۲۸ مه، شورا قطعنامه ای را که استقلال جمهوری دمکراتیک آذربایجان را اعلام داشت، به تصویب رساند. در ۱۶ ژوئن شورای ملی و جمهوری دمکراتیک به شهر گنجه منتقل شدند. در جلسه هفتم شورا که به ریاست محمدامین رسول زاده، در گنجه برگزار شد، تصمیم بر آن شد، که شورا مورد انحلال قرار گرفته و تمام اختیارات قوای قضائیه و مجریه به دولت موقت آذربایجان تحت رهبری فتحعلی خان خویسکی واگذار گردد. پس از تأسیس دولت، زبان ترکی آذربایجانی زبان رسمی کشور اعلام شد. پس از آزادسازی باکو از تسخیر «دیکتاتوری سنتروکاسپی» ( به روسی: Диктатура Центрокаспия ) در ۱۵ سپتامبر ۱۹۱۸، جمهوری دمکراتیک مقر خود را به باکو نقل مکان داد. [ ۵]
در تاریخ ۱۶ نوامبر، اعضای شورای ملی مجدداً دور هم جمع شدند و در ۱۹ نوامبر، رسولزاده اعلان داشت که تمام اقوام ساکن آذربایجان از حق داشتن نماینده در مجلس ملی آذربایجان که به ۱۲۰ کرسی در خود جای می دهد، برخوردار خواهند بود. به همین دلیل بود، که اولین دوره مجلس ملی که در ۲۹ نوامبر تشکیل و در تاریخ ۷ دسامبر شروع به کار کرد، ۸۰ نماینده مسلمان، ۲۱ ارمنی، ۱۰ روس، ۱ آلمانی و ۱ یهودی داشت. اولین جلسه مجلس به ریاست محمدامین رسول زاده در ساختمان مدرسه دخترانه واقع در خیابان «استقلالیت» کنونی که با تأمین مالی حاج زین العابدین تقی یف ساخته شده بود، برگزار شد. در این اجلاس علیمردان توپچوباشوف به عنوان رئیس مجلس و حسن بیگ آقایف به عنوان قائم مقام رئیس وی شدند. تا اواخر سال ۱۹۱۹، نود و شش نماینده از ۱۱ حزب سیاسی مختلف در مجلس حضور داشتند. در طول موجودیت ۱۷ ماهه خود، مجلس ملی ۱۴۵ اجلاس، از جمله اجلاسی در ۲۷ ماه آوریل سال ۱۹۲۰، در آستانه اشغال آذربایجان توسط روسیه برگزار کرد. در طول این مدت، در مجموع ۲۷۰ قطعنامه مطرح شد که، ۲۳۰ تا از آن تصویب شد. هیئت های نمایندگی پارلمان آذربایجان چندین عهدنامه دوستی با کشورهای ترکیه، ایران بریتانیای کبیر و ایالات متحده آمریکا، و یک پیمان دفاعی با گرجستان به امضا رساندند، همچنین چندین بار با هدف به رسمیت شناخته شدن جمهور دمکراتیک از سوی کشورهای غربی در کنفرانس صلح پاریس شرکت کردند. سرانجام پس از تلاش های هیئت های نمایندگی اعزامی، جمهور دمکراتیک توسط کنفرانس صلح به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته شد. [ ۶]