[ویکی فقه] مجلس عقد و عروسی که اسلام دستور داده در شرایط خاصی صورت بگیرد دارای آداب و شرایط خاصی می باشد و بهترین الگوی ما در زمینه مجلس عقد و عروسی ائمه اطهار (علیهم السّلام) می باشند.
اسلام برای تحقق ازدواج و شکل گیری کانون خانواده که به یقین بهترین وسیله حفظ عفت عمومی و سالم سازی جامعه انسانی است، دختر و پسر جوان را موظف نموده است که در شرایط خاصی ازدواج کنند و یک سلسله آداب و شرایط را مراعات نمایند تا نخستین روز زندگی خود را به دور از هر گونه پلشتی و نابهنجاری رفتاری شروع کرده باشند.متاسفانه در عصر حاضر پیرایه ها و وصله های ناهمگونی بر دامن پاک و زیبای این انتخاب نیک و خداپسندانه یعنی ازدواج، زده شده است، از جمله ولخرجیها و تشریفات عقد و عروسی و...که گاه سرسام آور و تکان دهنده است.
توصیه های پیشوایان دین
بهترین الگوی ما در زمینه مجلس عقد و عروسی ائمه اطهار (علیهم السّلام) است. از این رو با بیان چگونگی و کیفیت برگزاری مراسم عروسی دختر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و توصیه های پیشوایان دین (علیهم السّلام) در این زمینه را به اختصار پی می گیریم:پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با ازدواج امام علی (علیه السّلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیهم) خط بطلان بر عقاید خرافی زمان خود کشید و سنّت خویش را بر سهولت و آسانی ازدواج قرار داد.۱. آن حضرت اتاق ام سلمه را برای شب عروسی علی و زهرا (علیهما السّلام) برگزید.۲. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به همسرانش دستور داد تا زهرا (سلام الله علیها) را مناسب شانش آرایش کنند.۳. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) دامادش را موظف فرمود، غذای نیکویی برای اهل خود فراهم کند. البته پدر عروس تهیه گوشت و نان این عروسی را عهده دار شد و تهیه روغن و خرما را به علی (علیه السّلام) وانهاد.۴. با فراهم شدن مقدمات پذیرایی، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) آستین بالا زد و خرما را در میان روغن می آمیخت، آنگاه به علی (علیه السّلام) فرمود: هر که را می خواهی دعوت کن. ۵. به دستور پیامبر، مراسم عقد و عروسی زهرا و علی در مسجد برگزار شد. و به دستور و سفارش ایشان بلال مردم را به سمت مسجد فراخواند، تا مردم به صورت عملی شاهد شکل گیری ازدواج برترین زن جهان و برترین مرد ـ پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) باشند و از این شیوه الگوبرداری کنند.با چنین نگرشی مسجد تنها جای روضه خوانی و مجالس عزا نخواهد بود، از پی آمدهای نیک این سنّت، تشویق مردم به استقبال از مساجد است. برگزاری مراسم ازدواج در چنین مکان های مقدسی افزون بر این که گویای تقدس امر ازدواج می باشد، سبب جذب مردم به مکان های مقدس است. البته باید حفظ حرمت و شان مساجد نیز مورد توجّه قرار گیرد.۶. برگزاری مراسم ازدواج به صورت آشکار مورد سفارش قرار گرفته است.۷. ولیمه دادن در عروسی امری مستحب و پسندیده است. چنان که از حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نقل شده است که: «از سنّت پیغمبران اطعام دادن در وقت ازدواج است.»۸. پذیرایی ولیمه از میهمانان در روز. سفارش شده ولیمه عروسی در روز داده شود تا آسایش کسی در معرض خطر قرار نگیرد، واقعاً انسان از این دقت و ظرافتی که در دستورات اسلامی به کار گرفته شده، لذت می برد، رفتار ناشایستی که بعضی از مسلمان ها در نیمه شب به راه می اندازند و آسایش و آرامش دیگران را نادیده می گیرند، چگونه قابل توجیه است؟! !۹. به عروسی در شب سفارش شده است. امام صادق(علیه السّلام) می فرماید: «عروس های خود را شبانه به خانه شوهر ببرید و هنگام ظهر طعام دهید.» ۱۰. همراهی بدرقه عروس تا خانة داماد، در مراسم عروسی علی (علیه السّلام) و زهرا (علیهاالسّلام) داماد پیش از عروس، فاطمه (علیهاالسّلام) به دنبالش و پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در پی فاطمه روان بودند و مهار مرکب زهرا (علیهاالسّلام) به دست سلمان فارسی بود. عدّه ای از زنان بنی هاشم، همسران پیامبر، زنان مهاجر و انصار همراه زهرا (علیهاالسّلام) بودند.۱۱. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) در شب عروسی حضرت زهرا (علیهاالسّلام) به دختران عبدالمطلب و زنان مهاجرین و انصار سفارش کردند که همراه فاطمه (علیهاالسّلام) باشند و خوشحال بوده و بخوانند و تکبیر گویند و ستایش خداوند به جای آورند و از گفتن آن چه خوشنودی خداوند در آن نیست، بپرهیزند. طبق نقل تاریخ در این جشن ام سلمه، عایشه، حفصه، معازه خدمت حضرت زهرا (سلام الله علیها) اشعاری خواندند، بنابر این جشن باشکوه و به یاد ماندنی برپا شد، و مؤمنین در شادی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) سهیم شدند.
چند توصیه
۱ـ دختر و پسر جوانی که پیش از ازدواج با هم به توافق رسیده اند و افق فکری و فرهنگی خویش را نزدیک به هم یافتند، می توانند در نحوه برگزاری مراسم نیز به توافق برسند و در صورتی که اطرافیان در صدد برگزاری نامطلوب مراسم بر آمدند، آنان را از هدف و برنامه خویش آگاه سازند و به آنان بفهمانند که حاضر نیستند به خاطر خوش گذرانی عدّه ای انگشت شمار اولین برگ زرین از عمر مشترکشان را با گناه آلوده نمایند.۲ـ عروس و داماد سعی کنند مجلس زنانه را از مردانه کاملاً جدا کنند تا از اختلاط مرد و زن در منازل خصوصی، تالار و سالن های عمومی جلوگیری نمایند. از پخش آواز، غنا و موسیقی های مطرب و غیر مشروع و رقاصی و بی عفتی ها دوری کنند. در فیلمبرداری و عکاسی مراعات حدود شرع شده، هرگز والدین عروس و داماد و خود زوجین شقاوت خویش را با برانگیختن خشم خداوند در نخستین روز شکل گیری زندگی خود سبب نشوند.۳ـ پیشنهاد می شود در برگزاری این مراسم از مداحان و مولودی خوان ها دعوت شود، تا با خواندن اشعار نغز، پربار و عبرت آموز در مقام و منزلت اهل بیت (علیهم السّلام) فضای معنوی و شادی بخش ایجاد کنند. دعوت از سخنرانانی که در این زمینه می توانند جمع حاضر را شاد و خندان نگاه دارند، اجرای نمایش کمدی، گفتن جوک و لطیفه های خنده دار و....نیز از جمله راه کارهای دیگر نشاط در مجالس عقد و عروسی است.۴ـ مستحب است، مراسم عروسی روز جمعه باشد. چنان که از حضرت علی (علیه السّلام) نقل شده که روز جمعه روز خواستگاری و نکاح است.۵ـ از گرفتن مراسم عروسی در روز های مکروه پرهیز کنید، از جمله:الف ـ هنگامی که قمر در عقرب است، امام صادق (علیه السّلام) می فرماید: «کسی که هنگام قمر در عقرب ازدواج کند، نیکی نمی بیند».ب- سه شب آخر ماه قمری که ماه دیده نمی شود، طبق بعضی روایات، ازدواج و آمیزش در چنین وقتی، موجب سقط جنین خواهد شد.
اسلام برای تحقق ازدواج و شکل گیری کانون خانواده که به یقین بهترین وسیله حفظ عفت عمومی و سالم سازی جامعه انسانی است، دختر و پسر جوان را موظف نموده است که در شرایط خاصی ازدواج کنند و یک سلسله آداب و شرایط را مراعات نمایند تا نخستین روز زندگی خود را به دور از هر گونه پلشتی و نابهنجاری رفتاری شروع کرده باشند.متاسفانه در عصر حاضر پیرایه ها و وصله های ناهمگونی بر دامن پاک و زیبای این انتخاب نیک و خداپسندانه یعنی ازدواج، زده شده است، از جمله ولخرجیها و تشریفات عقد و عروسی و...که گاه سرسام آور و تکان دهنده است.
توصیه های پیشوایان دین
بهترین الگوی ما در زمینه مجلس عقد و عروسی ائمه اطهار (علیهم السّلام) است. از این رو با بیان چگونگی و کیفیت برگزاری مراسم عروسی دختر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و توصیه های پیشوایان دین (علیهم السّلام) در این زمینه را به اختصار پی می گیریم:پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با ازدواج امام علی (علیه السّلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیهم) خط بطلان بر عقاید خرافی زمان خود کشید و سنّت خویش را بر سهولت و آسانی ازدواج قرار داد.۱. آن حضرت اتاق ام سلمه را برای شب عروسی علی و زهرا (علیهما السّلام) برگزید.۲. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به همسرانش دستور داد تا زهرا (سلام الله علیها) را مناسب شانش آرایش کنند.۳. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) دامادش را موظف فرمود، غذای نیکویی برای اهل خود فراهم کند. البته پدر عروس تهیه گوشت و نان این عروسی را عهده دار شد و تهیه روغن و خرما را به علی (علیه السّلام) وانهاد.۴. با فراهم شدن مقدمات پذیرایی، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) آستین بالا زد و خرما را در میان روغن می آمیخت، آنگاه به علی (علیه السّلام) فرمود: هر که را می خواهی دعوت کن. ۵. به دستور پیامبر، مراسم عقد و عروسی زهرا و علی در مسجد برگزار شد. و به دستور و سفارش ایشان بلال مردم را به سمت مسجد فراخواند، تا مردم به صورت عملی شاهد شکل گیری ازدواج برترین زن جهان و برترین مرد ـ پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) باشند و از این شیوه الگوبرداری کنند.با چنین نگرشی مسجد تنها جای روضه خوانی و مجالس عزا نخواهد بود، از پی آمدهای نیک این سنّت، تشویق مردم به استقبال از مساجد است. برگزاری مراسم ازدواج در چنین مکان های مقدسی افزون بر این که گویای تقدس امر ازدواج می باشد، سبب جذب مردم به مکان های مقدس است. البته باید حفظ حرمت و شان مساجد نیز مورد توجّه قرار گیرد.۶. برگزاری مراسم ازدواج به صورت آشکار مورد سفارش قرار گرفته است.۷. ولیمه دادن در عروسی امری مستحب و پسندیده است. چنان که از حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نقل شده است که: «از سنّت پیغمبران اطعام دادن در وقت ازدواج است.»۸. پذیرایی ولیمه از میهمانان در روز. سفارش شده ولیمه عروسی در روز داده شود تا آسایش کسی در معرض خطر قرار نگیرد، واقعاً انسان از این دقت و ظرافتی که در دستورات اسلامی به کار گرفته شده، لذت می برد، رفتار ناشایستی که بعضی از مسلمان ها در نیمه شب به راه می اندازند و آسایش و آرامش دیگران را نادیده می گیرند، چگونه قابل توجیه است؟! !۹. به عروسی در شب سفارش شده است. امام صادق(علیه السّلام) می فرماید: «عروس های خود را شبانه به خانه شوهر ببرید و هنگام ظهر طعام دهید.» ۱۰. همراهی بدرقه عروس تا خانة داماد، در مراسم عروسی علی (علیه السّلام) و زهرا (علیهاالسّلام) داماد پیش از عروس، فاطمه (علیهاالسّلام) به دنبالش و پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در پی فاطمه روان بودند و مهار مرکب زهرا (علیهاالسّلام) به دست سلمان فارسی بود. عدّه ای از زنان بنی هاشم، همسران پیامبر، زنان مهاجر و انصار همراه زهرا (علیهاالسّلام) بودند.۱۱. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) در شب عروسی حضرت زهرا (علیهاالسّلام) به دختران عبدالمطلب و زنان مهاجرین و انصار سفارش کردند که همراه فاطمه (علیهاالسّلام) باشند و خوشحال بوده و بخوانند و تکبیر گویند و ستایش خداوند به جای آورند و از گفتن آن چه خوشنودی خداوند در آن نیست، بپرهیزند. طبق نقل تاریخ در این جشن ام سلمه، عایشه، حفصه، معازه خدمت حضرت زهرا (سلام الله علیها) اشعاری خواندند، بنابر این جشن باشکوه و به یاد ماندنی برپا شد، و مؤمنین در شادی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) سهیم شدند.
چند توصیه
۱ـ دختر و پسر جوانی که پیش از ازدواج با هم به توافق رسیده اند و افق فکری و فرهنگی خویش را نزدیک به هم یافتند، می توانند در نحوه برگزاری مراسم نیز به توافق برسند و در صورتی که اطرافیان در صدد برگزاری نامطلوب مراسم بر آمدند، آنان را از هدف و برنامه خویش آگاه سازند و به آنان بفهمانند که حاضر نیستند به خاطر خوش گذرانی عدّه ای انگشت شمار اولین برگ زرین از عمر مشترکشان را با گناه آلوده نمایند.۲ـ عروس و داماد سعی کنند مجلس زنانه را از مردانه کاملاً جدا کنند تا از اختلاط مرد و زن در منازل خصوصی، تالار و سالن های عمومی جلوگیری نمایند. از پخش آواز، غنا و موسیقی های مطرب و غیر مشروع و رقاصی و بی عفتی ها دوری کنند. در فیلمبرداری و عکاسی مراعات حدود شرع شده، هرگز والدین عروس و داماد و خود زوجین شقاوت خویش را با برانگیختن خشم خداوند در نخستین روز شکل گیری زندگی خود سبب نشوند.۳ـ پیشنهاد می شود در برگزاری این مراسم از مداحان و مولودی خوان ها دعوت شود، تا با خواندن اشعار نغز، پربار و عبرت آموز در مقام و منزلت اهل بیت (علیهم السّلام) فضای معنوی و شادی بخش ایجاد کنند. دعوت از سخنرانانی که در این زمینه می توانند جمع حاضر را شاد و خندان نگاه دارند، اجرای نمایش کمدی، گفتن جوک و لطیفه های خنده دار و....نیز از جمله راه کارهای دیگر نشاط در مجالس عقد و عروسی است.۴ـ مستحب است، مراسم عروسی روز جمعه باشد. چنان که از حضرت علی (علیه السّلام) نقل شده که روز جمعه روز خواستگاری و نکاح است.۵ـ از گرفتن مراسم عروسی در روز های مکروه پرهیز کنید، از جمله:الف ـ هنگامی که قمر در عقرب است، امام صادق (علیه السّلام) می فرماید: «کسی که هنگام قمر در عقرب ازدواج کند، نیکی نمی بیند».ب- سه شب آخر ماه قمری که ماه دیده نمی شود، طبق بعضی روایات، ازدواج و آمیزش در چنین وقتی، موجب سقط جنین خواهد شد.
wikifeqh: مجلس_عقد_و_عروسی