مجتهد
/mojtahed/
مترادف مجتهد: عالم، فقیه، مرجع، صاحب نظر، کوشنده، پژوهنده
برابر پارسی: کوشش کننده
معنی انگلیسی:
لغت نامه دهخدا
مقدمات اجتهاد علم عربیت ، معانی و بیان ، منطق ، علم درایة الحدیث ، اصول و کتب فقهیه استدلالیه ، اخبار و آیات مربوطبه احکام است که سر انجام موجب حصول ملکه ای شود که بتواند ردالفروع الی الاصول کرده و مسائل را دریابد. پس مراد از فقیه کسی است که صاحب استعداد و قابلیت باشد برای فیضان علم به احکام شرعیه فرعیه به سبب آنکه عالم به مبادی و ادله بوده و علاوه دارای قوت قدسیه باشد چنین شخص را از جهت آنکه رد فرع به اصل می کندمجتهد نامند و عمل او را اجتهاد و از جهت حصول علم برای او فقیه باشد. پس فقه عبارت از علم به احکامی است که ناشی از ادله خاص باشد و اجتهاد، استنباط احکام باشد از ادله و استنباط مقدم بر علم باشد. ( از فرهنگ علوم نقلی و ادبی تألیف دکتر سید جعفر سجادی ) : بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - کوشش کننده کوشنده . ۲ - تحقیق کننده محقق . ۳ - آنکه بمرحله ای از علم رسیده که میتواند احکام شرع را از روی ادل. اربعه ( کتاب الله سنت عقل و اجماع ) استخراج کند : مجتهد هر گه که باشد نص شناس اندران صورت نیندیشد قیاس . ( مثنوی )
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. (صفت ) [قدیمی] کوشش کننده.
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] شخص دارای ملکه استنباط حکم شرعی فرعی از منابع معتبر را مجتهد گویند.
مجتهد، به فردی گفته می شود که با فراگیری علوم مختلف و تحصیل شرایط لازم، برای او ملکه و حالت نفسانی ایجاد می شود که به سبب آن می تواند حکم شرعی فرعی را از منابع معتبر (ادله و اصول و قواعد) استنباط نماید.
مجتهد در نظر میرزای قمی
از نظر مرحوم «صاحب قوانین»، کلمه مجتهد به دو معنا به کار می رود:۱. به معنای عالم، در مقابل مقلد و عامی، که به این معنا مجتهد، به عالم اخباری هم گفته می شود؛۲. به معنای عالم اصولی که هم قدرت اجتهاد دارد و هم استنباط احکام می نماید؛ این اصطلاح، در مقابل اخباری بوده و عالم اخباری را در بر نمی گیرد.
مجتهد در روایات
در روایات، عنوان «مجتهد» به کار نرفته است، بلکه از عناوینی مانند: عالم، فقیه، حاکم و عارف به احکام استفاده شده است و احکامی مانند جواز افتا و نفوذ قضا و غیره بر این عنوان مترتب شده است.
مجتهد، به فردی گفته می شود که با فراگیری علوم مختلف و تحصیل شرایط لازم، برای او ملکه و حالت نفسانی ایجاد می شود که به سبب آن می تواند حکم شرعی فرعی را از منابع معتبر (ادله و اصول و قواعد) استنباط نماید.
مجتهد در نظر میرزای قمی
از نظر مرحوم «صاحب قوانین»، کلمه مجتهد به دو معنا به کار می رود:۱. به معنای عالم، در مقابل مقلد و عامی، که به این معنا مجتهد، به عالم اخباری هم گفته می شود؛۲. به معنای عالم اصولی که هم قدرت اجتهاد دارد و هم استنباط احکام می نماید؛ این اصطلاح، در مقابل اخباری بوده و عالم اخباری را در بر نمی گیرد.
مجتهد در روایات
در روایات، عنوان «مجتهد» به کار نرفته است، بلکه از عناوینی مانند: عالم، فقیه، حاکم و عارف به احکام استفاده شده است و احکامی مانند جواز افتا و نفوذ قضا و غیره بر این عنوان مترتب شده است.
wikifeqh: مجتهد
[ویکی شیعه] مجتهد یا فقیه، کسی است که توانایی اجتهاد یا استنباط احکام شرعی را از منابع معتبر دارد. مجتهد مطلق و متجزی، مجتهد بالفعل و بالقوه، مجتهد اعلم و مجتهد جامع الشرایط، از اقسام فقیه یا مجتهد است. شیخ طوسی، محقق حلی، علامه حلی، شیخ انصاری و میرزای شیرازی از مجتهدان و فقیهان به نام شیعه هستند.
مجتهد یا فقیه در اصطلاح به فردی گفته می شود که با فراگیری علوم مختلف و کسب شرایط لازم، توانایی استنباط احکام شرعی فرعی را از منابع معتبر دارد. به دلیل اینکه واژه اجتهاد معانی مختلفی دارد، بنابراین لفظ مجتهد عام تر از فقیه است و ممکن است به معانی دیگر به غیر از فقیه اطلاق شود؛ مانند اینکه به کسی که در یک رشته علمی صاحب نظر باشد مجتهد گفته می شود.
در کتاب های فقهی و اصولی، عنوان مجتهد به چند قسم، تقسیم شده و حکم هر یک بیان شده است:
مجتهد یا فقیه در اصطلاح به فردی گفته می شود که با فراگیری علوم مختلف و کسب شرایط لازم، توانایی استنباط احکام شرعی فرعی را از منابع معتبر دارد. به دلیل اینکه واژه اجتهاد معانی مختلفی دارد، بنابراین لفظ مجتهد عام تر از فقیه است و ممکن است به معانی دیگر به غیر از فقیه اطلاق شود؛ مانند اینکه به کسی که در یک رشته علمی صاحب نظر باشد مجتهد گفته می شود.
در کتاب های فقهی و اصولی، عنوان مجتهد به چند قسم، تقسیم شده و حکم هر یک بیان شده است:
wikishia: مجتهد
دانشنامه آزاد فارسی
مُجتَهد
کسی که توانایی استنباط احکام شرعی را از راه دلیل معتبر دارد. در شیعه، به مجتهدی که در تمام فروعات احکام دارای قدرت استنباط باشد «مجتهد مطلق»؛ و به مجتهدی که تنها قدرت استنباط برخی از احکام را داشته باشد «مجتهد مُتِجَزّی» گویند. آیا استنباط احکام تجزّی بردار است؟ بیشتر فقیهان قائل به امکان تجزّی هستند، زیرا اجتهادِ مطلق یکباره حاصل نمی شود، بلکه امری تدریجی است. نیز ← اجتهاد؛ تقلید_(فقه)، ظن_(اصول_فقه).
کسی که توانایی استنباط احکام شرعی را از راه دلیل معتبر دارد. در شیعه، به مجتهدی که در تمام فروعات احکام دارای قدرت استنباط باشد «مجتهد مطلق»؛ و به مجتهدی که تنها قدرت استنباط برخی از احکام را داشته باشد «مجتهد مُتِجَزّی» گویند. آیا استنباط احکام تجزّی بردار است؟ بیشتر فقیهان قائل به امکان تجزّی هستند، زیرا اجتهادِ مطلق یکباره حاصل نمی شود، بلکه امری تدریجی است. نیز ← اجتهاد؛ تقلید_(فقه)، ظن_(اصول_فقه).
wikijoo: مجتهد
مترادف ها
کشیش، روحانی، مجتهد
پیشنهاد کاربران
«مجتهد» برگرفته از «اجتهاد» ( به معنای تلاش و کوشش ) است. در اصطلاح اسلامی، مجتهد یا فقیه به فردی گفته می شود که در علم فقه توانایی استنباط احکام شرعی فرعی را از منابع معتبر داشته باشد. یا به عبارت دیگر، کسی که می کوشد تا احکام شرعی را از منابع فقهی اسلام، یعنی قرآن، سنت، عقل و اجماع بیاموزد. البته جمعی از فقهای شیعه اجماع را از این مجموعه استثناء کرده و منابع فقه شیعه را تنها شامل قرآن، سنت می دانند. عمده این افراد اخباری های شیعه هستند که بزرگانی مانند حر عاملی از این دسته اند. البته جمعی از فقهای اصولی مانند محمدابراهیم جناتی و علی ریاحی نبی نیز اجماع را به کل حجت نمی دانند.
... [مشاهده متن کامل]
مجتهد به کسی گفته می شود که در پرتو تحصیلات عالیه خود در علوم فقه، اصول فقه، قواعد فقهیه، علم رجال، درایه، منطق، ادبیات، حدیث شناسی و تفسیر قرآن، بتواند احکام شرعی فرعی را از منابع آن که بیان شد، استخراج و استنباط نماید. همچنین سید محمد جواد غروی معتقد است که مجتهد باید در احکام إلهی به علم یقینی برسد، زیرا احکامی را که خداوند مقرر فرموده همه تعلیلی است و بنا بر حکمتی آنها را معین کرده است که متضمن مصالح خلق می باشد. برای مجتهد شدن، شخص باید دوره های تحصیلی خاصی را در زمینه علوم یادشده طی کند. این دوره ها به سه بخش بدین شرح تقسیم می شوند: الف - دوره مقدمات، ب - دوره سطح عالی، ج - دوره درس خارج.
کلمه اجتهاد در طول تاریخ اسلام، دارای معانی مختلف و احیاناً متناقضی بوده است.
در زمان صدر اسلام و در عصر امامان شیعه و اصحاب آنان، اجتهاد به معنای «عمل به رأی شخصی» تلقی می شده است. به همین دلیل، سخنانی از دانشمندان و فقیهان آن برهه از زمان در مذمت اجتهاد رسیده است. مثلاً مفید ( متوفای سال ۴۱۳ هجری ) کتابی تحت عنوان «النقض علی ابن الجنید فی اجتهاد الرای» به رشته تحریر درآورده است و اجتهاد به رأی را رد نموده است. نمونه دیگر این که سید مرتضی ( متوفای سال ۴۳۶ هجری ) در کتاب خود به نام «الذریعه» می گوید: «اجتهاد باطل است و امامیه، عمل به ظن و رأی و اجتهاد را جایز می دانند».
اما از قرن هفتم هجری، کلمه اجتهاد و مجتهد، معنای دیگری به خود گرفته است و به معنای «بذل جهد و تلاش در جهت استنباط احکام شرعی از منابع و دلائل فقه اسلامی» به کار برده شد. به خاطر این، محقق حلی ( متوفای سال ۶۷۶ هجری ) در کتاب خود به نام «المعارج» تحت عنوان «حقیقة الاجتهاد» چنین می گوید: «و هو فی عرف الفقهاء بذل الجهد فی استخراج الأحکام الشرعیّة، و بهذا الاعتبار یکون استخراج الأحکام من أدلّة الشرع اجتهاداً. » یعنی: "اجتهاد در عرف فقها، بذل جهد و کوشش در امر استخراج احکام شرعیه است، و به این اعتبار، استخراج احکام از دلائل شرعی آن، اجتهاد می باشد".
... [مشاهده متن کامل]
مجتهد به کسی گفته می شود که در پرتو تحصیلات عالیه خود در علوم فقه، اصول فقه، قواعد فقهیه، علم رجال، درایه، منطق، ادبیات، حدیث شناسی و تفسیر قرآن، بتواند احکام شرعی فرعی را از منابع آن که بیان شد، استخراج و استنباط نماید. همچنین سید محمد جواد غروی معتقد است که مجتهد باید در احکام إلهی به علم یقینی برسد، زیرا احکامی را که خداوند مقرر فرموده همه تعلیلی است و بنا بر حکمتی آنها را معین کرده است که متضمن مصالح خلق می باشد. برای مجتهد شدن، شخص باید دوره های تحصیلی خاصی را در زمینه علوم یادشده طی کند. این دوره ها به سه بخش بدین شرح تقسیم می شوند: الف - دوره مقدمات، ب - دوره سطح عالی، ج - دوره درس خارج.
کلمه اجتهاد در طول تاریخ اسلام، دارای معانی مختلف و احیاناً متناقضی بوده است.
در زمان صدر اسلام و در عصر امامان شیعه و اصحاب آنان، اجتهاد به معنای «عمل به رأی شخصی» تلقی می شده است. به همین دلیل، سخنانی از دانشمندان و فقیهان آن برهه از زمان در مذمت اجتهاد رسیده است. مثلاً مفید ( متوفای سال ۴۱۳ هجری ) کتابی تحت عنوان «النقض علی ابن الجنید فی اجتهاد الرای» به رشته تحریر درآورده است و اجتهاد به رأی را رد نموده است. نمونه دیگر این که سید مرتضی ( متوفای سال ۴۳۶ هجری ) در کتاب خود به نام «الذریعه» می گوید: «اجتهاد باطل است و امامیه، عمل به ظن و رأی و اجتهاد را جایز می دانند».
اما از قرن هفتم هجری، کلمه اجتهاد و مجتهد، معنای دیگری به خود گرفته است و به معنای «بذل جهد و تلاش در جهت استنباط احکام شرعی از منابع و دلائل فقه اسلامی» به کار برده شد. به خاطر این، محقق حلی ( متوفای سال ۶۷۶ هجری ) در کتاب خود به نام «المعارج» تحت عنوان «حقیقة الاجتهاد» چنین می گوید: «و هو فی عرف الفقهاء بذل الجهد فی استخراج الأحکام الشرعیّة، و بهذا الاعتبار یکون استخراج الأحکام من أدلّة الشرع اجتهاداً. » یعنی: "اجتهاد در عرف فقها، بذل جهد و کوشش در امر استخراج احکام شرعیه است، و به این اعتبار، استخراج احکام از دلائل شرعی آن، اجتهاد می باشد".
واژه مجتهد
معادل ابجد 452
تعداد حروف 5
تلفظ mojtahed
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم، صفت ) [عربی: مجتَهد]
مختصات ( مُ تَ هِ ) [ ع . ] ( اِفا. )
آواشناسی mojtahed
الگوی تکیه WWS
شمارگان هجا 3
... [مشاهده متن کامل]
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی عمید
فرهنگ فارسی معین
فرهنگ واژه های سره
فرهنگ فارسی هوشیار
معادل ابجد 452
تعداد حروف 5
تلفظ mojtahed
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم، صفت ) [عربی: مجتَهد]
مختصات ( مُ تَ هِ ) [ ع . ] ( اِفا. )
آواشناسی mojtahed
الگوی تکیه WWS
شمارگان هجا 3
... [مشاهده متن کامل]
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی عمید
فرهنگ فارسی معین
فرهنگ واژه های سره
فرهنگ فارسی هوشیار
اجتهاد کننده/ اسم فاعل
مجتهد و مجد یعنی کوشا
این معنی عربیشه
این معنی عربیشه
مجتهد = منبع ، مرجع ، فقیه ، کسی یا منبعی که از آن تقلید میشود.
مُجتَهِد:مرجع=مُجِد:منبع
مُجتَهِد:مرجع=مُجِد:منبع
کسی که از آن تقلید می شود
عالم، فقیه، مرجع، صاحب نظر، کوشنده، پژوهنده، کوشش کننده، دانشمند و. . .
اجتهاد کننده
هو
باسلام، مجتهد یعنی جهد کننده و یا اجتهاد کننده و راه درست و صواب را پیدا کننده. که منظور علمای بزرگ اسلام هستند که سالها عمر خود را صرف اموختن فقه اسلامی و مطالعه در خصوص تمامی موارد فقهی وعلوم اسلامی نموده تا پس رسیدن به درجه اجتهاد که علمای پیشکسوت در این زمینه بر اساس معیارهایی به ان عالم سخت کوش اجازه اجتهاد داده و با این عمل برخی از مردم میتوانند از ان مجتهد که جامع الشرایط است تقلید نمایند.
... [مشاهده متن کامل]
باسلام، مجتهد یعنی جهد کننده و یا اجتهاد کننده و راه درست و صواب را پیدا کننده. که منظور علمای بزرگ اسلام هستند که سالها عمر خود را صرف اموختن فقه اسلامی و مطالعه در خصوص تمامی موارد فقهی وعلوم اسلامی نموده تا پس رسیدن به درجه اجتهاد که علمای پیشکسوت در این زمینه بر اساس معیارهایی به ان عالم سخت کوش اجازه اجتهاد داده و با این عمل برخی از مردم میتوانند از ان مجتهد که جامع الشرایط است تقلید نمایند.
... [مشاهده متن کامل]