[ویکی فقه] مثال های قرآنی. در ادبیات قرآن کریم تمثیل های زیادی به کار رفته است در این نوشته به جایگاه تمثیلات خواهیم پرداخت.
«مثل» در لغت به معنی، مانند، شبیه، صفت، حدیث، قصه، حجت، عبرت، علامت.قول مشهور میان مردم و...در اصطلاح تشبیه حقایق عقلی به امور حسی و قابل لمس را گویند و جمع آن «امثال» است. مانند تشبیه «غیبت کردن» «مشبه» به «خوردن گوشت مرده برادر دینی» «مشبه به» که در قرآن، به کار رفته است. در این «مثل» همان گونه که جای کنده شده بدن مرده پر نخواهد شد، آبروی ریخته شده کسی هم که مورد غیبت قرار گرفته جبرانی ندارد، لذا (احتمالا) وجه تشبیه «عدم قابلیت جبران است.»
رابطه تمثیل و تشبیه
تمثیل بر وزن تنظیر لفظا و معنا و مثل بر وزن قمر دو لفظی باشند که اگرچه از نظر هیئت مختلف است اما از نظر ماده یکی است و معنای آن در مقام استعمال جنبه مشابهت چیز را به چیزی دیگر نشان می دهد (و هر دو زیر مجموعه تشبیه هستند زیرا تشبیه دارای اقسامی است از جمله مثل و استعاره و کنایه و مجاز ).
اقسام مثل
در یک تقسیم بندی «مثل» گاهی عملی است و به زبان کردار بیان می شود و گاهی لفظی و به زبان گفتار، مثل های قرآن از نوع دوم است. و در تقسیمی دیگر مثل ها نسبت به نتیجه آنها در قرآن و مخاطبین به سه قسم تقسیم می شوند:۱. مثل هایی که باعث تذکر و یادآوری می شود «و یضرب الله الامثال للناس لعلهم یتذکرون» خداوند برای مردم مثل ها می زند، شاید متذکر شوند. ۲. مثل هایی که موجب تفکر می شود «و تلک الامثال نضربها للناس لعلهم یتفکرون» ما این مثل ها را برای مردم بیان می کنیم، شاید اندیشه کنند. ۳. مثل هایی که باعث ادراک می شود «و تلک الامثال نضربها للناس و ما یعقلها الا العالمون» ما این مثل ها را برای مردم می زنیم و لکن این مثل ها را جز اندیشمندان درک نمی کنند. مخاطبین هم سه گروه می شوند که هر کدام از اقسام مثل به گروهی از مردم مربوط می شود.
جایگاه مثل در قرآن
...
«مثل» در لغت به معنی، مانند، شبیه، صفت، حدیث، قصه، حجت، عبرت، علامت.قول مشهور میان مردم و...در اصطلاح تشبیه حقایق عقلی به امور حسی و قابل لمس را گویند و جمع آن «امثال» است. مانند تشبیه «غیبت کردن» «مشبه» به «خوردن گوشت مرده برادر دینی» «مشبه به» که در قرآن، به کار رفته است. در این «مثل» همان گونه که جای کنده شده بدن مرده پر نخواهد شد، آبروی ریخته شده کسی هم که مورد غیبت قرار گرفته جبرانی ندارد، لذا (احتمالا) وجه تشبیه «عدم قابلیت جبران است.»
رابطه تمثیل و تشبیه
تمثیل بر وزن تنظیر لفظا و معنا و مثل بر وزن قمر دو لفظی باشند که اگرچه از نظر هیئت مختلف است اما از نظر ماده یکی است و معنای آن در مقام استعمال جنبه مشابهت چیز را به چیزی دیگر نشان می دهد (و هر دو زیر مجموعه تشبیه هستند زیرا تشبیه دارای اقسامی است از جمله مثل و استعاره و کنایه و مجاز ).
اقسام مثل
در یک تقسیم بندی «مثل» گاهی عملی است و به زبان کردار بیان می شود و گاهی لفظی و به زبان گفتار، مثل های قرآن از نوع دوم است. و در تقسیمی دیگر مثل ها نسبت به نتیجه آنها در قرآن و مخاطبین به سه قسم تقسیم می شوند:۱. مثل هایی که باعث تذکر و یادآوری می شود «و یضرب الله الامثال للناس لعلهم یتذکرون» خداوند برای مردم مثل ها می زند، شاید متذکر شوند. ۲. مثل هایی که موجب تفکر می شود «و تلک الامثال نضربها للناس لعلهم یتفکرون» ما این مثل ها را برای مردم بیان می کنیم، شاید اندیشه کنند. ۳. مثل هایی که باعث ادراک می شود «و تلک الامثال نضربها للناس و ما یعقلها الا العالمون» ما این مثل ها را برای مردم می زنیم و لکن این مثل ها را جز اندیشمندان درک نمی کنند. مخاطبین هم سه گروه می شوند که هر کدام از اقسام مثل به گروهی از مردم مربوط می شود.
جایگاه مثل در قرآن
...
wikifeqh: مثال_های_قرآن