مؤتمر علماء بغداد

[ویکی نور] «مؤتمر علماء بغداد»، تألیف مقاتل بن عطیّه حنفی، داماد نظام الملک طوسی از علماء قرن پنجم است. موضوع آن گزارش مناظره دانشمندان بغداد پیرامون امامت و خلافت است که بین علمای سنی و شیعه به امر ملک شاه سلجوقی که اهل سنّت و حنفی مذهب بوده، تحت اشراف خواجه نظام الملک وزیر ملک شاه برپا شده است.
مناظره در عین اختصار حاوی مطالب مهم تاریخی فقهی فلسفی، مخصوصا بحث خلافت می باشد، مباحث مطرح شده در آن به نحوی است که با استدلال به آیات و احادیث شریفه و ادله قطعیه و مطالب مبرهن و متن سلیس قابل درک برای عامه مردم حتی کسی که عقیده و تلاشی در فهم حقایق نداشته، می باشد.
مناظره در محضر ملک شاه و جمعی از رؤسا نویسندگان و منشیان، در ماه شعبان با شرایط خاصی بین 10 نفر از علمای اهل سنت و 10 نفر از علما شیعه با ظرفیّت اعلم علمای اهل سنت؛ یعنی شیخ عباسی و عالم بزرگ شیعه حسین بن علی علوی در موضوعات زیر صورت گرفت عدالت و تکفیر صحابه، سب و لعن خلفاء و علی(ع)، جمع آوری قرآن، خلافت بعد رسول اکرم(ص) تحریفات قرآن، صفات الهی، جبر و تفویض، نبوت، سقیفه، مسئلۀ امامت بعد از علی(ع) غیبت و... نتیجه مناظره منجر به گرویدن ملک شاه و جمع کثیری از اطرافیان و مردم به فرقه حقّه شیعه شد.
به علت عدم دسترسی به خود کتاب که به زبان عربی است و مقارن قرن پنجم می باشد، متن آن از کتاب موافق الشیعه آیت الله احمدی میانجی جلد 3، صفحه 92 تا 135 که در سال 1422ق توسط موسسه انتشارات اسلامی در قم به چاپ رسیده، نقل شده است، قبلا هم نسخه هایی از آن در بیروت و پاکستان به چاپ رسیده است، کتاب شامل فصل یا بابی و فهرستی نمی باشد، فقط در تعلیقه مختصرا به آدرس روایات ذکر شده و راجع بعضی از موضوعات توضیح داده شده است.
أبهی المداد فی شرح مؤتمر علماء بغداد