لنکران

لَنکَران ( به تالشی: Lánkon، به ترکی آذربایجانی: Lənkəran، به روسی: Ленкорань[ ۳] ) شهری تالش نشین در جنوب شرقی جمهوری آذربایجان در کرانه دریای کاسپین و در نزدیکی مرز ایران است. این شهر تا پیش از پیمان ترکمنچای در سال ۱۸۲۸ میلادی بخشی از خاک ایران بود.
لنکران شهری ساحلی است که از باکو پایتخت جمهوری آذربایجان ۲۶۸ کیلومتر و از شهر آستارا و مرز ایران ۴۵ کیلومتر فاصله دارد. این شهر با مزارع چای و باغ های مرکّبات خود شناخته می شود. در هنگام ورود به شهر از سمت باکو سماوری در کنار جاده جای دارد که نماد این شهر به شمار می آید. ارتفاع این شهر بیست و هشت متر زیر سطح دریا است و در جلگه ای ساحلی به نام جلگه پست لنکران جای دارد. شهر لنکران و چند شهر بزرگ و پرجمعیت جمهوری آذربایجان از شهرستان های خود جدا هستند. این شهر و شهرستان لنکران از شمال با شهر ماساللی، از جنوب با شهر آستارا، از شرق با دریای کاسپین و از غرب با کوه های تالش و شهرهای لریک و یاردیملی همسایه است. این شهر مرکز ناحیه اقتصادی یا استان لنکران است. [ ۴]
جمعیت شهرستان لنکران در سال ۲۰۲۰[ ۵] برابر با ۲۳۰٬۰۰۵ نفر بوده است که حدود ۵۲٬۹۵۲ نفر[ ۶] آن در شهر لنکران و بقیه در قصبه ها و روستاهای پیرامون آن ساکن هستند. بیشتر مردم لنکران از قوم ایرانی تبار تالش[ ۷] [ ۸] هستند و به زبان های تالشی ( با لهجهٔ لنکرانی ) و ترکی آذربایجانی سخن می گویند؛ همچنین این شهر به عنوان بزرگ ترین شهر تالش نشین جهان[ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱] هم به شمار می آید. [ ۱۲] لنکران دارای بزرگ ترین جامعهٔ تالش تبار در کشور جمهوری آذربایجان است. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۴ میلادی تالش ها ۸۰٫۵۴٪ ( ۱۸۱٬۴۵۰ ) ، آذربایجانی ها ۱۹٫۵۴٪ ( ۴۴٬۳۲۰ ) ، روس ها ۰٫۱۹٪ ( ۲۸۱ ) ، اوکراینی ها ۰٫۰۲٪ ( ۲۲ ) ، ترک ها ۰٫۰۱٪ ( ۱۷ ) ، کردها ۰٫۰۱٪ ( ۱۴ ) ، تاتارها ۰٫۰۱٪ ( ۱۳ ) ، لِزگی ها ۰٫۰۱٪ ( ۱۰ ) و دیگران ۰٫۰۲٪ ( ۲۷ ) جمعیت رایون ( شهرستان ) لنکران را تشکیل می دهند. [ ۱۳]
بیشتر مردم این شهر پیرو دین اسلام و مذهب شیعه هستند. جمهوری آذربایجان پس از ایران بیشترین درصد جمعیت شیعه مذهب را در جهان دارا است. [ ۱۴] بزرگ ترین مساجد این شهر شامل مسجد کیچیک بازار ( بازار کوچک ) و مسجد بویوک بازار ( بازار بزرگ ) است. [ ۱۵] همچنین شماری از اهل سنت در لنکران و دیگر آبادی های تالش شمالی زندگی می کنند.

لَنکَران
بندری در جنوب شرقی کشور آذربایجان، کنار دریای خزر، نزدیک مرز ایران، به فاصلۀ ۲۰۰کیلومتری جنوب غربی باکو. جمعیت آن ۴۲,۳۰۰ نفر است (۱۹۹۲). مرکز منطقۀ کشاورزی است و چای و مرکبات تولید می کند. نخستین بار در قرن ۱۷ از آن نام برده شده است. در قرن ۱۸ مرکز خانات طالش بود که به ایران تعلق داشت. پطر کبیر بر طبق پیمان ۱۷۲۳ با شاه طهماسب دوم صفوی و پیمان ۱۷۲۹ با اشرف افغان لنکران را به روسیه منضم کرد، ولی برطبق پیمان ۱۷۳۲ به ایران بازگردانده شد. در ۱ ژانویۀ ۱۸۱۳ (۹ محرم ۱۲۲۸ق)، روس ها به لنکران حمله، و به رغم مقاومت ایرانی ها، آن را اشغال کردند. به موجب معاهدۀ گلستان، دولت ایران قسمتی از طالش را به انضمام ناحیۀ لنکران، به روسیه واگذار کرد.