لزوم

[ویکی فقه] لزوم، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای علاقه بین معنای اصلی لفظ و معنای التزامی، و بین مقدم و تالی در قضیه شرطیه متصله لزومیه است.
در دلالت التزامی معنای اصلی (موضوع له) را ملزوم و معنای خارجی تطفلی را لازم و علاقه و رابطه بین معنای اصلی و معنای خارجی تطفلی را ملازمه یا لزوم خوانند. لزوم و ملازمه بین دو چیز، یا بدیهی است و یا نظری و کسبی.لزوم، در مبحث قضایای شرطیه متصله هم کاربرد دارد. در قضیه شرطیه متصله که تالی در پی مقدم می آید، لازم شدن نسبتی از نسبت دیگر را لزوم گویند که همان جهت قضیه شرطیه متصله می باشد.
دیدگاه محقق طوسی
محقق طوسی در اساس الاقتباس می گوید: لزوم آن است که مصاحبت را سببی مقتضی باشد که با وجود آن سبب، مصاحبت لازم باشد، مثلاً مقدم، علت تالی یا معلولِ مساوی او باشد یا معلول علتش باشد که از او منفک نشود یا مشروطی باشد که تالی، شرط او باشد یا بین آنها علاقه تضایف باشد مثل طلوع آفتاب و وجود روز، یا احتراق مماست آتش، یا حصول احراق با بودن دود، یا حصول علم و وجود حیات، یا وجود ابوّت و وجود بنوّت.
تقسیمات لزوم
لزوم، تقسیمات مختلفی دارد. در یک تقسیم، به "لزوم ذهنی" و "لزوم خارجی" منقسم می گردد. لزوم ذهنی، خود بر دو قسم است: "لزوم ذهنی عقلی" و "لزوم ذهنی عرفی".
← لزوم خارجی
...