قضاوت در دوره تیموریان

[ویکی فقه] قضاوت عبارت است از داوری کردن برای رفع نزاع و کشمکش در میان مردم؛ یکی از منصب های بزرگی است که از جانب خداوند متعال برای پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلّم و امامان معصوم علیهم السّلام و از جانب آنان برای فقیه جامع الشرایط تعیین شده است
قاضی نیز در یک نگاه نماینده خدا و با فضیلت ترین انسان ها (یا داوود انا جعلناک خلیفه فی الار ض فاحکم بین الناس بالحق... : ای داود! ما تو را نماینده خود در زمین قرار دادیم، پس در میان مردم بحق داوری کن) و در نگاه دیگر از شقی ترین مردم شمرده شده است؛ زیرا به تعبیر امیر مؤمنان علیه السّلام او در جایگاهی می نشیند که یا انبیا و اوصیا در آن قرار می گیرند و یا اشقیا بر آن تکیه می زنند و فاصله این دو، فاصله بهشت و دوزخ است!
دوران ضعف قضاوت
قریب نیم قرن بعد از غازان خان نوبت به تیمور رسید. تیمور اگر چه بعد از غازان خود را مصلح بزرگ قرن نهم می داند و در تزوک های (کتاب تزوکات یا ملفوظات منتسب به تیمور که در انتساب بدو جای تامل است. ) خود دم از اقدامات خیرخواهانه و اصلاح طلبانه می زند؛ ولی در سراسر زندگی وحشت بارش جز ظلم و بیداد و قساوت چیزی مشاهده نمی شود. همه مردم در زمان او در وحشت بودند و قضات نیز بالطبع از این وحشت بی بهره نبودند. دوران تیموریان و بعد از آنان تا قیام شاه اسماعیل صفوی دوران ضعف و ناتوانی قضات بوده، اگر چه عناوین برجسته قاضی القضات و محتسب و امیر عدل باقی مانده بود؛ ولی ضعف شخصیت آنها مجال احیای عدالت گستری را نمی داد.