قاعده میسور

[ویکی فقه] ـــ میسور، اسم مفعول از ریشه (ی– س- ر) و به معنای چیزی است که انجامش مقدور می باشد. ـــ قاعده میسور، عدم سقوط مقدارِ ممکن از یک تکلیف، بعد از عدم قدرت بر انجام آن به طور کامل است.
در اصطلاح فقهی به این معناست که وقتی، شارع به چیزی که مرکب از اجزاء و شرایط و موانعی است امر فرمود و انجام برخی از اجزاء و شرایط آن واجب یا ترک برخی از موانع آن مقدور مکلف نبود، وجوب مابقی اجزاء و شرایط، باقی است به شرطی که مابقی اجزاء و شرایط عرفاً، میسور همان واجب باشد و آن عمل، دارای مراتبی باشد که بر برخی از آن مراتب، عنوان میسور صدق کند و بر برخی مراتب، عنوان میسور و ممکن مگر در مواردی که شارع اجزاء و شرایطعنوان پیوند را به مثابه امر واحد غیر قابل تفکیکی اعتبار نموده باشد.
موارد به کارگیری این قاعده
این قاعده علاوه بر واجبات در مستحبات هم معتبر می باشد؛ چون قیود در مستحبات از باب تعدد مطلوب هستند که هر قیدی علت جداگانه ای دارد، نه از قبیل تقیید که اجزاء و قیود به صورت مجموعی مصلحت دارند. البته، این قاعده در مستحبات و واجباتی جریان دارد که مصلحت نفسی داشته باشند و خودشان واجب باشد نه اینکه مقدمه ای برای انجام واجب دیگری باشند. چون در واجبات مقدمی، (مثل وضوء) اتیان برخی از اجزاء، تأثیری در اتیان ذی المقدمه ندارد و نمی تواند مقدمه قرار بگیرد.
مضمون قاعده میسور
قاعده میسور، از قواعد فقهی بوده و مضمون آن این است که هرگاه انجام تکلیفی به صورت کامل با تمام اجزا و شرایط یا تمام مصادیق آن، دشوار یا ناممکن شود، به جا آوردن بخشی از آن که برای مکلف ممکن و مقدور است از عهده او ساقط نمی گردد. طبق این قاعده، هرگاه مولا یا قانون گذار، موضوع مرکبی مثل نماز را که از اجزا و شرایط مخصوص ترکیب یافته است، از مکلف طلب کند، و یا به یک موضوع کلی دارای مصادیق مثل اکرام علما امر نماید، ولی مکلف از امتثال آن مرکب (نماز) یا عام اکرام علما) به صورت کامل، عاجز گردد، برای مثال، به علت تنگی وقت نتواند سوره را بخواند یا نتواند در حال ایستاده اقامه نماز نماید یا به دلیل عدم دست رسی به آب برای شستن لباس، نتواند در لباس طاهر نماز بخواند، یا در مثال اکرام علما، قدرت اکرام تمام آنها را نداشته باشد، مشهور اصولیون بر این اعتقادند که وی باید همان مقدار ممکن و میسور را انجام دهد؛ یعنی در مثال های بالا، مکلف باید بدون سوره یا نشسته یا در لباس نجس، نماز بخواند و یا علما را به هر تعداد که از او عهده بر می آید، احترام نماید.
نکته اول
...

[ویکی اهل البیت] از جمله قواعد فقهی قاعده میسور است . منظور از این قاعده آن است که هرگاه خداوند عملی را بر مکلف واجب گرداند و آن عمل دارای اجزاء و شرایطی بوذ ، اگر برای مکلف به جا آوردن همه اجزاء ممکن نبوذ انجام بعض دیگر ساقط نمی شود . ما لا یدرک کله لا یترک کله
میسور، اسم مفعول از ریشه (ی– س- ر) و به معنای چیزی است که انجامش مقدور می باشد. و در اصطلاح فقهی به این معناست که وقتی، شارع به چیزی که مرکب از اجزا و شرایط و موانعی است امر فرمود و انجام برخی از اجزاء و شرایط آن واجب یا ترک برخی از موانع آن مقدور مکلف نبود، وجوب مابقی اجزاء و شرایط، باقی است به شرطی که مابقی اجزا و شرایط عرفاً، میسور همان واجب باشد و آن عمل، دارای مراتبی باشد که بر برخی از آن مراتب، عنوان میسور صدق کند و بر برخی مراتب، عنوان میسور و ممکن مگر در مواردی که شارع اجزا و شرایط را به مثابه امر واحد غیر قابل تفکیکی اعتبار نموده باشد. این قاعده علاوه بر واجبات در مستحبات هم معتبر می باشد. چون قیود در مستحبات از باب تعدد مطلوب هستند که هر قیدی علت جداگانه ای دارد، نه از قبیل تقیید که اجزاء و قیود به صورت مجموعی مصلحت دارند البته، این قاعده در مستحبات و واجباتی جریان دارد که مصلحت نفسی داشته باشند و خودشان واجب باشد نه اینکه مقدمه ای برای انجام واجب دیگری باشند. چون در واجبات مقدمی، (مثل وضوء) اتیان برخی از اجزاء، تأثیری در اتیان ذی المقدمه ندارد و نمی تواند مقدمه قرار بگیرد
آنان در اموری که توان انجام برخی از اجزا و قسمتهایش را ندارد، به بهانه عدم توان بر برخی قسمتها، کل امر را ترک نمی کنند. ایراد این دلیل این است که این بنا و سیره عقلاء، در عمومات افرادی که شخص قدرت بر انجام برخی از افراد یک حکم عام را ندارند، جاری می شوند نه در مرکبات محل بحث ما که عدم قدرت، در انجام برخی اجزاء و شرایط است
«اذا امرتکم بشی ءٍ فأتوامنه ما استطعتم»
این روایت هم شامل امور مرکبی است که اجزا و شرایطی دارند و هم شامل عام های افرادی(مثل حج). چون این موارد، مصداق «شی ء» هستند که امر به آنها باقی است ولو با وجود عدم قدرت بر برخی از اجزاء (در نماز)، یا عدم قدرت بر برخی از افراد (رفتن به حج در دو سال
«لایُترک المیسور بالمعسور
اطلاق این روایت هر دو قسم عمومات افرادی و امور مرکب را در بر می گیرد

[ویکی فقه] قاعده میسور (اصول).
...