فولکلور

فرهنگ مردم[ ۱] [ ۲] [ ۳] یا فولکلور ( به فرانسوی: Folklore ) یا باور مردمی را می توان گروهی دربرگیرنده افسانه ها، داستان ها، موسیقی، تاریخ شفاهی، ضرب المثل ها، هزلیات، پزشکی، باورهای مردمی دربارهٔ بخت و شگون و چشم زخم، لالایی مادران، پایکوبی بومی، آیین ها، شیوه ها و سنّت ها دانست. فولکلور از دو واژه انگلیسی فولک ( دنباله روی از واژه Volk در زبان آلمانی و برابر با Folc در انگلیسی باستان ) برابر با مردم، مردان، مردم کوچه بازار، انبوه و لور ( lar در انگلیسی کهن ) برابر با یادگیری، آموخته، آگاهی، دانش[ ۴] تشکیل شده است. [ ۵]
فولکلور را بیشتر در بررسی توده های نیاموخته و درس ناخواندهٔ مردم می جویند؛ معمولاً در میان اقوام قدیمی به ویژه آنها که شهرنشین نبودند نمونه های بیشتری از فولکلور یافت می شود. [ ۶] واژه فولکلور را برای نخستین بار ویلیام توماس عتیقه شناس انگلیسی در مقاله ای که زمینه آن گفتار دربارهٔ دانش مردمی و آداب و آیین های کهن بود به کار برد. [ ۷] این واژه از نیم سده پیش نیز در ایران و ادبیات آن راه یافته است و رفته رفته این واژه برابر دانش عامیانه و دانستنی های تودهٔ مردم رواج یافت و «فرهنگ عامه»، «فرهنگ عامیانه»، «فرهنگ توده» و «فرهنگ مردم[ ۸] » نامیده شد. [ ۹]
اساساً واژهٔ فولک ( folk ) به معنی «مردم»[ ۱۰] و واژهٔ لور ( lore ) به معنی «فرهنگ و دانش بومی سنتی مردم» است. [ ۱۱]
ایران از دیدگاه دیرینگی، باورها و آیین های کهنی دارد و از همین رو دارای باورهای مردمی سرشار است. افسانه سرایی و داستانسرایی از آیینهای دیرباز ایرانیان شمرده می شود. گرچه نوشتارها دراین باره بسیار است ولی ردپای این گونه داستان ها را بیشتر باید درمیان روستاییان ایران و نانوشته ها_ ویژگی بنیادی فولکلور_ جست.
از این میان چهره هایی سربرآورده اند که کاربردهای سرگرمی، آموزشی یا ترساننده داشته اند، مانند لولو و دیگ به سر. [ ۱۲]
از نمونه های نوشتاری شناخته شده تر این دست داستانها هزارویکشب، داستانهای سندباد دریانورد، امیر ارسلان نامدار، حسین کرد شبستری و سمک عیار است.
هزاران قصه و افسانه و داستان نیز سینه به سینه در روستاها، شهرها و کوهپایه های این مرزوبوم رایج بود که در قهوه خانه ها کسانی به نام داستان گو یا نقال یا شب ها در خانه ها بزرگترها بازگو می کردند. شاید تا بیست سال پیش در هر خانواده دست کم یک تن که بهتر داستان می گفت و ده ها داستان می دانست بود و زندگی و آداب و آیین کهن ما رنگ ویژه و پربار فرهنگ مردمی خود را داشت. داستانهای جن و پری نیز بخش بزرگی از باورهای مردمی و سرگرمی شبهای دراز زمستان و خستگی در کردن تابستانی پس از کار روزانه بودند. [ ۱۳]

فولکلور (آلبوم تیلور سوئیفت). فولکلور ( انگلیسی: Folklore ) هشتمین آلبوم استودیویی خواننده - ترانه سرای آمریکایی تیلور سوئیفت است. این اثر یک آلبوم سورپرایز بود که در ۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۰ از طریق ریپابلیک رکوردز منتشر شد. سوئیفت هنگام همه گیری کووید - ۱۹ در طول قرنطینهٔ فولکلور را از روی تخیلش به عنوان «مجموعه ای از ترانه ها و داستان هایی که مانند جریان سیال ذهن جاری شدند» پروراند و به شکل مجزا با تهیه کنندگان آرون دسنر و جک آنتونوف همکاری کرد.
با فاصله گرفتن از سبک آپ بیت پاپ آثار پیشین سوئیفت، فولکلور شامل بالادهای صافی است که از روی سازهای نئوکلاسیک اجرا می شود و سبک های ایندی فولک، آلترناتیو راک و الکتروآکوستیک را تجربه می کند. این آلبوم برخلاف لحن خودزندگی نامه ای آثار پیشین سوئیفت، در اشعار خود از طریق نوعی از شخصیت ها، روایت های ساختگی و آرک داستانی بر روی موضوعات فرار از واقعیات، همدلی، رمانتیسم، نوستالژی و سودازدگی تمرکز دارد. عنوان آلبوم از تمایل خواننده به موسیقی برای داشتن میراثی ماندگار شبیه به ترانه های فولک الهام گرفته شده است و تصاویر هنری و زیبایی شناسی آن طنین انداز سبک کاتج کور است.
فولکلورپس از انتشار رکورد بزرگ ترین روز افتتاحیهٔ یک آلبوم از هنرمند زن در اسپاتیفای را شکست و نامش در رکوردهای جهانی گینس ثبت شد. سه قطعه از این آلبوم یعنی «ژاکت کش باف پشمی»، «شماره یک» و تبعید در میان جایگاه ده تای پرفروش جدول رسمی هشت کشور قرار گرفتند. «ژاکت کش باف پشمی» که به عنوان تک آهنگ آغازین آلبوم منتشر شد، به ششمین ترانه شمارهٔ یک سوئیفت در بیلبورد هات ۱۰۰ ایالات متحده بدل شد. فولکلور هفتمین آلبوم شمارهٔ یک متوالی سوئیفت در بیلبورد ۲۰۰ ایالات متحده بود و در آن جا هفت هفتهٔ را در جایگاه نخست جدول گذراند و به پرفروش ترین آلبوم ۲۰۲۰ بدل شد. این آلبوم در کشورهای دیگر از جمله استرالیا، کانادا، ایرلند، نیوزلند و پادشاهی متحده در صدر جدول قرار گرفت.
فولکلور از سوی منتقدان به دلیل تمرکز بر وزن احساسی، غزل سرایی شاعرانه و پویایی آرام مورد تحسین همگانی قرار گرفت. منتقدان به ماهیت درون نگری به موقع آلبوم برای همه گیری یاد کردند و آوای آن را ابداعی جسورانه در هنر سوئیفت تلقی کردند. این آلبوم در بسیاری از فهرست های پایان سال از بهترین آلبوم های سال ۲۰۲۰ قرار گرفت و اغلب از آن به عنوان اثری ناب از خانه نشینی یاد شد. این آلبوم در شصت و سومین مراسم جایزه گرمی جایزهٔ آلبوم سال را کسب کرد و سوئیفت به نخستین هنرمند زن در تاریخ بدل شد که سه بار این جایزهٔ را از آن خود می کند؛ پس از بی باک ( ۲۰۰۸ ) و ۱۹۸۹ ( ۲۰۱۴ ) . سوئیفت این آلبوم را در مستند کنسرتی فولکلور: جلسه های استودیوی لانگ پاند مطرح کرد و ترانه هایش را نیز اجرا کرد. این مستند در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۰ به نمایش درآمد و در پی آن، دو هفته بعد آلبوم خواهر فولکور به نام اورمور را منتشر کرد. در نخستین سال گرد آلبوم، نسخهٔ نمایشی از قطعهٔ «دریاچه ها» که در نسخهٔ لوکس آلبوم قرار داشت، منتشر شد.

فولْکلور (folklore)
(یا: فرهنگ عامیانه) سنت های شفاهی و فرهنگ یک قوم، در هیئت افسانه ، چیستان، ترانه، داستان و ضرب المثل. این واژه را دبلیو جِی تامس (۱۸۰۳ـ ۱۸۸۵) در ۱۸۴۶ ابداع کرد؛ اما بنیادگذار مطالعۀ نظام مند این موضوع یاکوب گریم بود. (← ادبیات_شفاهی). نحوۀ رویکرد به فولکلور تغییرات و تحولات فراوان پذیرفته است. اصطلاح «رسوم کهن مردمی»، که ابتدا به جای فولکلور مطرح شد، این فکر را به ذهن القا می کند که مردم در آغاز ارزش بالایی برای آن عناصری از سنت های باستانی قائل بودند که پیوند با سنت های کهن را نشان می داد، از حوادث و وقایعی که تاریخ آکادمیک یا رسمی آن ها را به فراموشی سپرده بود، اطلاعاتی به دست می داد، و دربارۀ مناسک فراموش شدۀ قانونی یا دینی شواهد و قراینی فراهم می آوردند. ماکس مولر (۱۸۲۳ـ۱۹۰۰) فولکلور را دلیلی بر وجود اسطوره های طبیعت تعبیر می کرد. جیمز فریزر نمایندۀ مطالعۀ تطبیقی بر فولکلورهای اولیه و عامیانه ای بود که متقابلاً یکدیگر را تبیین می کردند. لارنس گوم (۱۸۵۳ـ۱۹۱۶) از تحلیلی تاریخی در این زمینه استفاده کرد. برونیسلاو مالینوفسکی و آلفرد رادکلیف براون (۱۸۸۱ـ ۱۹۵۵)، مواد مربوط به فولکلور را به مثابۀ عناصر یکپارچه ای از یک فرهنگ زندۀ مفروض درنظر می گرفتند. فولکلور با رشته هایی چون قوم نگاری، انسان شناسی فرهنگی و جامعه شناسی همپوشانی دارد، اما ریشه های آن ها و علایق نظری شان یکسان نیستند. مطالعۀ فرهنگ عامیانه از دیرباز با عناصر روستایی و محلی در فرهنگ جدید مربوط بود، اما اکنون چندان بسط یافته است که همۀ مقوله های فرهنگ مردمی موجود در میان جمعیت های روستایی و شهری (همچون در افسانه های شهری) و در میان کودکان (از قبیل آوازها و اشعار کودکانه) را دربر می گیرد. باورها، سنت ها و رسومی که فولکلور یک گروه، قشر اجتماعی یا ملت را تشکیل می دهند به صورت های متعددی تجلی می یابند؛ ازجمله بازی های عامیانه و اشعار و آوازهای مرتبط با آن ها، رقص ها و لباس ها، شوخی های زبانی و شوخی های عملی، داستان های طنزآمیز و باورنکردنی، چیستان، ضرب المثل، خرافات و برگزاری مناسکی که وقایع، فصل ها یا مراحل زندگی یک فرد را مشخص می کند، پزشکی عامیانه، اعمال جادویی و ساحری، و خانه ها و اسباب و اثاث آن ها.