فقیهان امامی

[ویکی فقه] فقیهان امامی(کتاب). کتاب « فقیهان امامی و عرصه های ولایت فقیه از قرن چهارم تا سیزدهم» تألیف جناب آقای محمد علی قاسمی و جمعی دیگر از پژوهش گران دانشگاه علوم اسلامی رضوی است که زیر نظر آیة الله شیخ صادق لاریجانی تدوین شده و در آن به تبیین دیدگاه فقهای مشهور امامیه در مورد ولایت فقیه پرداخته است. کتاب، در دو جلد نوشته شده و ابوابی از فقه امامیه را که مربوط به مسئله ولایت فقیه می شود مورد بحث قرار داده است.
هدف از تألیف کتاب ارائه طرحی کلی از قلمروهای مبحث ولایت فقیه و انعکاس دیدگاه های موافقان و مخالفان آن است.
ساختار
نویسنده، با توجه به ابواب پنج گانه فقه امامیه عرصه های مختلف ولایت فقیه و شئون مربوط به آن را بررسی نموده و اختیارات فقیه را در زمینه های مختلف فقهی، از نظر فقهای نام دار شیعه بیان کرده است.
گزارش محتوا
در ابتدای جلد اول مفهوم برخی از واژگان مرتبط با ولایت فقیه مانند: حاکم، امام، فقیه، سلطان، ناظر، نائب الغیبه و والی بیان شده و پس از آن دلایل عمومی ولایت فقیه از منظر فقیهان امامی منعکس گردیده و ادله فقهی و عقلی مربوط به نصب فقیه، نیابت و وکالت فقیه از امام معصوم علیه السلام و نظارت فقیه به صورت اجمالی بررسی گردیده است.آن گاه عرصه های ولایت فقیه و اختیارات او در ابواب مختلف فقهی اعم از عبادات و معاملات بیان شده و دیدگاه های فقهای امامیه از قرن چهارم تا سیزدهم در مورد وظایف و ولایت فقیه در عصر غیبت در فروع مختلف فقهی تبیین شده است.ابتدا باب طهارت و دخل و تصرف حاکم اسلامی و ولی فقیه در اموری مانند تجهیز میت ، تطهیر اماکن متبرکه و لزوم اذن در برخی از موارد مربوط به طهارت و نجاست بیان می گردد. سپس اختیارات ولی فقیه در مورد برخی از احکام نماز مانند اقامه شعائر الهی، اقامه نماز جمعه و جماعت، اقامه نماز عیدین( فطر و قربان)، اقامه نماز استسقا و لزوم اذن گرفتن از او در اقامه جماعت در مساجد بررسی شده است.در ادامه، اختیارات ولی فقیه در خمس و زکات بیان شده و اخذ زکات و خمس توسط وی، مصرف زکات و خمس در اموری که خود می داند مورد بحث قرار گرفته است.در فصول بعدی کتاب اختیارات خاص حاکم اسلامی و ولی فقیه در ابواب فقهی مانند روزه ، اعتکاف ، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر ، تجارت، ولایت بر فروش برخی از اموال و تصرف آنها، دین، رهن، ولایت بر اموال مفلس و محجور، ضمان ، کفالت ، صلح، شرکت ، مضاربه ، مزارعه ، مساقات ، ودیعه ، عاریه ، اجاره ، وکالت ، وقف ، صدقات، وصایا، ارث ، نکاح ، طلاق ، ظهار ، ایلاء ، لعان ، عتق، تدبیر، مکاتبه، استیلاء ، اقرار، خوردنی ها و آشامیدنی ها، غصب ، شفعه ، احیاء زمین های موات و مفتوح عنوه، گرفتن خراج، لقطه( اشیای پیدا شده)، قضا( نصب قاضی و احراز منصب قضاوت)، مجازات مجرمین، عفو مجرمین، اجرای حد و تعزیر ، قصاص و دیات به صورت مبسوط بیان شده و دیدگاه های فقهای امامیه در این باره منعکس گردیده است.فهرست عبارات فقها در باره اختیارات ولی فقیه بر اساس کتاب و تاریخ تألیف نیز در پایان کتاب آمده است.