فرمالدهید ( به انگلیسی: Formaldehyde ) که نام علمی آن متانال ( methanal ) است، گازی با بوی تند و زننده است و کوچک ترین آلدهید به شمار می آید.
فرمالدهید به آسانی از سوخت ناقص ترکیب های کربن دار به دست می آید و در دود حاصل از آتش سوزی جنگل ها و دود خودروها نیز یافت می شود. فرمالدهید از اکسایش متانول در دمای ۵۰۰ درجه سانتی گراد با استفاده از نقره به عنوان کاتالیزگر بدست می آید. مقادیر اندک فرمالدهید در فرایندهای متابولیک پسماندها در بسیاری از جانوران زنده نیز ساخته می شود. از فرمالدهید برای نگهداری نمونه های جانوری استفاده می شود.
متانال، با فرمول شیمیایی CH2O یک آلدهید محسوب می شود که دارای گروه عاملی کربونیل ( C=O ) می باشد؛ بنابراین اتم کربن دارای سه قلمروی الکترونی است و هیبریداسیون sp2 را اتخاذ کرده است. پس فرمالدهید یک مولکول مسطح و به شکل مثلث است. [ ۱] الکترونگاتیوی بیش تر اکسیژن نسبت به کربن، این مولکول را به یک مولکول قطبی تبدیل کرده است.
فرم آلدهید دارای مولکول های قطبی است، بنابراین جاذبه های دوقطبی - دوقطبی بین این مولکول ها و همین طور بین مولکول های متانال با دیگر مواد می تواند برقرار شود. در اثر جاذبه های بین مولکولی، فرم آلدهید در فاز مایع به شکل سه پار ( trimer ) هم یافت می شود. این جاذبه های دوقطبی موجب می شود تا متانال در حلال های قطبی نظیر آب و اتانول حل شود ( محلول آبی فرم آلدهید را «فرمالین» هم می گویند ) . [ ۲]
فرمالدهید را از طریق اکسید احیا تهیه می کنند و معمولاً برای این که راندمان تولید بالا رود باید مقداری صبر کنیم که باعث تولید اسید فرمیک HCOOH در کنار فرمالدهید می شود پس پیش از اندازه گیری باید فرمیک اسید را خنثی کنیم، در بازار به آن ها فرمالین هم می گویند.
استفاده فرمالدهید به عنوان یک ضد عفونی کننده همچون گلوتار آلدئید می باشد. یکی از کاربردهای فرمالدهید در صنایع چسب سازی است. این ماده در فاضلابهای صنایع مختلف همچون صنایع چسب سازی و پتروشیمی یافت می گردد. یکی دیگر از کاربردهای این ماده استفاده از آن به عنوان فیکساتیو در آماده سازی نمونه های بافتی برای بررسیهای دیگر می باشد. مثل تشریح آناتومیک یا بررسی بافت شناسی. مورد استفاده دیگر کاربرد آن به عنوان یک ماده استریل کننده و ضد عفونی کننده است.
فرمالدهید به عنوان نگهدارنده در صنعت رنگ و رزین استفاده می شود. اما به دلیل مقاومت حرارتی پائین در گذشت زمان تبخیر می شود لذا ماده رنگ یا رزین عاری از ماده نگهدارنده می شود. فرمالدهید بخارات سمی دارد. نهاد بین المللی تحقیقات روی سرطان ( IARC ) فرمالدهید را از مواد شناخته شده به سرطان زایی می داند. [ ۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلففرمالدهید به آسانی از سوخت ناقص ترکیب های کربن دار به دست می آید و در دود حاصل از آتش سوزی جنگل ها و دود خودروها نیز یافت می شود. فرمالدهید از اکسایش متانول در دمای ۵۰۰ درجه سانتی گراد با استفاده از نقره به عنوان کاتالیزگر بدست می آید. مقادیر اندک فرمالدهید در فرایندهای متابولیک پسماندها در بسیاری از جانوران زنده نیز ساخته می شود. از فرمالدهید برای نگهداری نمونه های جانوری استفاده می شود.
متانال، با فرمول شیمیایی CH2O یک آلدهید محسوب می شود که دارای گروه عاملی کربونیل ( C=O ) می باشد؛ بنابراین اتم کربن دارای سه قلمروی الکترونی است و هیبریداسیون sp2 را اتخاذ کرده است. پس فرمالدهید یک مولکول مسطح و به شکل مثلث است. [ ۱] الکترونگاتیوی بیش تر اکسیژن نسبت به کربن، این مولکول را به یک مولکول قطبی تبدیل کرده است.
فرم آلدهید دارای مولکول های قطبی است، بنابراین جاذبه های دوقطبی - دوقطبی بین این مولکول ها و همین طور بین مولکول های متانال با دیگر مواد می تواند برقرار شود. در اثر جاذبه های بین مولکولی، فرم آلدهید در فاز مایع به شکل سه پار ( trimer ) هم یافت می شود. این جاذبه های دوقطبی موجب می شود تا متانال در حلال های قطبی نظیر آب و اتانول حل شود ( محلول آبی فرم آلدهید را «فرمالین» هم می گویند ) . [ ۲]
فرمالدهید را از طریق اکسید احیا تهیه می کنند و معمولاً برای این که راندمان تولید بالا رود باید مقداری صبر کنیم که باعث تولید اسید فرمیک HCOOH در کنار فرمالدهید می شود پس پیش از اندازه گیری باید فرمیک اسید را خنثی کنیم، در بازار به آن ها فرمالین هم می گویند.
استفاده فرمالدهید به عنوان یک ضد عفونی کننده همچون گلوتار آلدئید می باشد. یکی از کاربردهای فرمالدهید در صنایع چسب سازی است. این ماده در فاضلابهای صنایع مختلف همچون صنایع چسب سازی و پتروشیمی یافت می گردد. یکی دیگر از کاربردهای این ماده استفاده از آن به عنوان فیکساتیو در آماده سازی نمونه های بافتی برای بررسیهای دیگر می باشد. مثل تشریح آناتومیک یا بررسی بافت شناسی. مورد استفاده دیگر کاربرد آن به عنوان یک ماده استریل کننده و ضد عفونی کننده است.
فرمالدهید به عنوان نگهدارنده در صنعت رنگ و رزین استفاده می شود. اما به دلیل مقاومت حرارتی پائین در گذشت زمان تبخیر می شود لذا ماده رنگ یا رزین عاری از ماده نگهدارنده می شود. فرمالدهید بخارات سمی دارد. نهاد بین المللی تحقیقات روی سرطان ( IARC ) فرمالدهید را از مواد شناخته شده به سرطان زایی می داند. [ ۳]
wiki: فرمالدهید