فاضل مقداد

[ویکی فقه] فاضل مقداد دانشمندی محقق، پژوهشگری ژرف اندیش، صاحب نظری توانا در دانش ها کلام، فقه، اصول، معانی بیان، قرآن، حدیث و منطق و دارای تألیفات ارزشمندی است که نزد دانشمندان شیعه و سنی شهرتی فراوان دارد.نکته مهم و قابل توجه در مورد این دانشمند آن است که وی با این که نزد دانشمندان اسلامی، شهرتی خاص دارد واو را به علم، فضل و عظمت شأن می ستایند، کتابهای متنوعش را در اقصی نقاط کشورهای اسلامی شناسانده اند و در برابر علوّ مرتبت او سر تعظیم فرود آورده اند، ولی از شرح حال وی به ویژه از دوران کودکی، کیفیت تحصیل، ویژگی های اخلاقی، خدمات فرهنگی و اجتماعی، تعداد دقیق استادان و شاگردان و دیگر شئون زندگی وی مطالب زیادی در دست نیست و برخی نویسندگان تنها به این که او «سیوری»، «اسدی»، «غروی»، شاگرد شهید اول و دارای چند اثر و شاگر می باشد، بسنده کرده اند. حتی شرح حال نویسان بعضی از آثار ارزشمند وی مثل «اللوامع الالهیه» و «نضد القواعد» را نام نبرده اند. از این رو، نویسنده «بهجه الامال» می گوید: «عجب آن است که شرح حال نویسان این مرد، لوامع و نضد القواعد را از جمله کتابهای او ذکر نکرده اند.»
فاضل مقداد یا فاضل سُیوری از فقیهان بزرگ قرن نهم هجری است. پدرش، عبدالله بن محمّد، جدّش، محمّد فرزند حسین، جد اعلای او، حسین فرزند محمّد و کنیه اش، ابوعبدالله است. جدّ مادری فاضل مقداد، رکن الدین محمّد فرزند علی استرآبادی جرجانی، مترجم «فصول نصیریه» خواجه نصیر، از فارسی به عربی است. فاضل مقداد، در کتابهای «ارشاد الطالبین» و «الانوار الجلالیه» خود، با لفظ «جدّی» و «الجدّ الحمید»، به این مسأله تصریح می کند. رکن الدین محمد استرآبادی از متکلمان بزرگ و شاگرد علامه حلی بود. وی دارای آثار فراوانی است، از جمله: روضه المحققین، الارشارات فی علم البلاغه (المعانی و البیان و البدیع) ؛ اشراق اللاهوت فی شرح الیاقوت فی علم الکلام و ا لمباحث العربیه فی شرح الکافیه الحاجبیه. خاندان مقداد از دانشمندان عرب نجف اشرف هستند، که نسب آنها به قبیله بنی اسد می رسد. اهالی بنی اسد، که شیعه بودند، نزدیک رود فرات عراق می زیستند.از میان این طایفه، دانشمندان، ادیبان و امیران فراوانی برخاسته اند. بسیاری از دانشمندان حلّه نیز این طایفه هستند. بسیاری از خانواده های مقیم نجف اشرف از جمله خانواده مقدادی منتسب به این طایفه هستند. از این رو فاضل مقداد را «فاضل مقداد اسدی» نیز گفته اند.
لقب ها
وی به اعتبار محل تولدش به «سُیُوری» مشهور است. سُیُور قریه ای است واقع در نزدیکی شهر حلّه عراق. از آنجا که «سیور» از توابع حلّه است، او به حلّی هم منتسب شده است. به وی «مشهدی» و «غروی» نیز گفته می شود. چون حضرت علی ـ علیه السلام ـ در نجف به شهادت رسید و «مشهد» در زبان عربی به معنای محلّ شهادت است. نجف اشرف در بین مردم عراق، به «مشهد» مشهور است. از آن جا که فاضل مقداد در نجف اشرف سکونت داشت و در همان جا وفات کرد، به «مشهدی» و «غروی» شهرت پیدا کرد. فقیهان و دانشمندان اسلامی لقب های فراوانی به مقداد سیوری داده اند. آنان به اعتبار فضل، علم، و نقش مؤثر وی در احیا و پاسداری از فرهنگ دین، او را «فاضل»، «شرف الدین»، «علّامه»، «محقق»، «مدقق» و ... نامیده اند.
تحصیلات
فاضل مقداد تحصیلات مقدماتی علوم اسلامی را در شهرهای حله و بغداد به پایان رساند و برای ادامه تحصیل، به شهر مقدس نجف اشرف رفت و تحصیلات عالی فقه و اصول و کلام را در آن حوزه دنبال نمود. وی از دانش و معارف فقیهان و دانشمندان بزرگ آن دیار مقدس، بهره های فراوان برد. فاضل مقداد با کوشش فراوان در راه تحقیق، پژوهش و طی مراحل اعلای دانش و فضل، جامع علوم عقلی و نقلی شد و به درجه عالی اجتهاد رسید و متصدّی مقام مرجعیت تقلید گشت.
استادان و مشایخ
...

[ویکی اهل البیت] شرف الدین ابو عبد اللّه مقداد بن عبد اللّه حلّی اسدی سیوری ، فقیه ، متکلّم ، مفسّر و حدیث پژوه نامدار شیعه در قرن هشتم و نهم هجری است که او رابه سبب انتساب به قریه ٔ سیور، فاضل سیوری نیز گفته اند.
فاضل مقداد دانشمندی محقق، پژوهشگری ژرف اندیش، صاحب نظری توانا در دانش ها کلام، فقه، اصول، معانی بیان، قرآن، حدیث و منطق و دارای تألیفات ارزشمندی است که نزد دانشمندان شیعه و سنی شهرتی فراوان دارد.
نکته مهم و قابل توجه در مورد این دانشمند آن است که وی با این که نزد دانشمندان اسلامی، شهرتی خاص دارد و او را به علم، فضل و عظمتشأن می ستایند، کتاب های متنوعش را در اقصی نقاط کشورهای اسلامی شناسانده اند و در برابر علو مرتبت او سر تعظیم فرود آورده اند ولی از شرح حال وی به ویژه از دوران کودکی کیفیت تحصیل، ویژگی های اخلاقی، خدمات فرهنگی و اجتماعی، تعداد دقیق استادان و شاگردان و دیگر شئون زندگی وی مطالب زیادی در دست نیست و برخی نویسندگان تنها به این که او «سیوری»، «اسدی»، «غروی»، شاگرد شهید اول و دارای چند اثر و شاگرد می باشد، بسنده کرده اند.
حتی شرح حال نویسان بعضی از آثار ارزشمند وی مثل «اللوامع الالهیه» و «نضد القواعد» را نام نبرده اند. از این رو، نویسنده «بهجه الامال» می گوید: «عجب آن است که شرح حال نویسان این مرد، لوامع و نضد القواعد را از جمله کتاب های او ذکر نکرده اند».
نیز کسانی که با لقب های گوناگون که ناشی از جنبه های تخصصی فاضل مقداد در دانش های مختلف اسلامی می باشد، وی را مورد ستایش قرار داده اند، تنها به چند عنوان و لقب کوتاه که در مجموع یک سطر هم نمی شود، اکتفا کرده اند. بیشتر شرح حال نگاران که نام وی را در کتاب خود ذکر کرده اند، همان عنوان ها و لقب ها را بدون کم و کاست تکرار کرده اند و چیزی در ابعاد شخصیتی وی نگفته اند.
باز جای شکرش باقی است که تألیفات فاضل مقداد که نام وی در اول آن ها آمده است، هنوز در مجامع علمی و کتابخانه های بزرگ و کوچک، مرجع پژوهشگران و محققان علوم اسلامی می باشد. از این رو، مخفی بودن تاریخ ولادت و... چیزی از کمالات و فضیلت های این بزرگ مرد عالم فقاهت را کم نمی کند.
فاضل مقداد یا فاضل سُیوری از فقیهان بزرگ قرن نهم هجری است. پدرش، عبدالله بن محمد، جدش محمد فرزند حسین، جد اعلای او حسین فرزند محمد و کنیه اش، ابوعبدالله است.
جد مادری فاضل مقداد، رکن الدین محمد فرزند علی استرآبادی جرجانی، مترجم «فصول نصیریه» خواجه نصیر، از فارسی به عربی است. فاضل مقداد، در کتاب های «ارشاد الطالبین» و «الانوار الجلالیه» خود، با لفظ «جدی» و «الجدالحمید»، به این مسأله تصریح می کند.