[ویکی فقه] عنوان عارض بر شیء به اعتبار وجود قیدی در ذات آن را عنوان تقییدی گویند.
عنوان تقییدی، عنوانی است که به دلیل وجود قیدی (جزء ماهیت) در ذات معنون، بر آن عارض می گردد؛ یعنی در عروض آن عنوان بر معنون، به ذات و اجزای ذات (قیود) معنون نظر می شود، نه به صفتی که در خارج از ذات آن بوده و بر آن عارض گردیده است؛ برای مثال، حمل عنوان «ابیض» بر ماهیت بیاض، به این دلیل است که سفیدی در ذات بیاض وجود دارد، بنابراین سفیدی سفید، قید و جزئی از اجزای ماهیت آن است.از آن جا که ماهیات در ذات و ذاتیات با هم تفاوت دارند، در عناوین تقییدی، تعدد عنوان، بیان گر تعدد معنون (وجود خارجی) می باشد، مثل «غصب» و «صلاة» که دو ماهیت جداگانه اند و تعدد دو عنوان بیان گر تعدد در وجود است؛ به خلاف عنوان «غاصب مصلی»، که بر انسان عارض می گردد و از آن جایی که از قیود ذاتی ماهیت انسان نمی باشد، عناوین تعلیلی به حساب آمده و تعدد عنوان بیانگر تعدد معنون نیست و به این ترتیب، یک شخص می تواند هم مصلی و هم غاصب باشد.
عنوان تقییدی، عنوانی است که به دلیل وجود قیدی (جزء ماهیت) در ذات معنون، بر آن عارض می گردد؛ یعنی در عروض آن عنوان بر معنون، به ذات و اجزای ذات (قیود) معنون نظر می شود، نه به صفتی که در خارج از ذات آن بوده و بر آن عارض گردیده است؛ برای مثال، حمل عنوان «ابیض» بر ماهیت بیاض، به این دلیل است که سفیدی در ذات بیاض وجود دارد، بنابراین سفیدی سفید، قید و جزئی از اجزای ماهیت آن است.از آن جا که ماهیات در ذات و ذاتیات با هم تفاوت دارند، در عناوین تقییدی، تعدد عنوان، بیان گر تعدد معنون (وجود خارجی) می باشد، مثل «غصب» و «صلاة» که دو ماهیت جداگانه اند و تعدد دو عنوان بیان گر تعدد در وجود است؛ به خلاف عنوان «غاصب مصلی»، که بر انسان عارض می گردد و از آن جایی که از قیود ذاتی ماهیت انسان نمی باشد، عناوین تعلیلی به حساب آمده و تعدد عنوان بیانگر تعدد معنون نیست و به این ترتیب، یک شخص می تواند هم مصلی و هم غاصب باشد.
wikifeqh: عنوان_تقییدی