علم الفقه

[ویکی فقه] فقه یعنی علم به احکام شرعی فرعی از ادلّه تفصیلی است.
فقه در لغت به معنای فهم، فطانت و درک دقیق و عمیق آمده است و حقیقت آن شکافتن و گشودن است و فقیه به کسی گویند که احکام را می شکافد و بررسی می کند و معضلات و گره های آن را می گشاید.
کاربرد فقه در قرآن و سنت
واژه فقه در قرآن و سنّت کاربرد گسترده ای دارد و به همان معنای لغوی؛ یعنی فهم عمیق از معارف و آموزه های اسلامی به کار رفته و اختصاص به حوزه خاصی از دین ندارد؛ لیکن به تدریج در اصطلاح فقها این واژه به شاخه ای خاص از علوم دینی (احکام شرعی فرعی) اختصاص یافته است؛ از این رو، فقه در اصطلاح فقها عبارت است از علم به احکام شرعی فرعی از ادله تفصیلی آن.
اقسام احکام شرعی
احکام شرعی به دو بخش کلی تکلیفی و وضعی تقسیم می شود. احکام تکلیفی عبارت است از بایدها و نبایدهای الزامی و غیر الزامی که به طور مستقیم مرتبط با فعل مکلف است و به پنج نوع واجب، مستحب، حرام، مکروه و مباح تقسیم می گردد.احکام وضعی به طور مستقیم مرتبط با فعل مکلف نیست و بیشتر موضوع حکم تکلیفی قرار می گیرد، مانند طهارت و نجاست که وصف اعیان خارجی است و یا صحّت و فساد که وصف اعمال عبادی و یا عقود و ایقاعات قرار می گیرد. مقصود از «فرعی» در شناسه، آن دسته از احکام شرعی است که به افعال و اعمال مکلف تعلق می گیرد. با این قید، مسائل اعتقادی که از اصول دین به شمار می رود از حوزه علم فقه خارج می شود. از این گونه مسائل در علم کلام و مانند آن بحث می شود.مقصود از «ادله تفصیلی» منابع فقه اند که احکام شرعی فرعی از آنها به دست می آید و عبارت اند از کتاب، سنّت، اجماع و عقل.قید «ادلّه تفصیلی» علم مقلد به فتاوای مرجع تقلیدش را خارج می کند؛ زیرا علم مقلّد، فقه اصطلاحی نیست. بنابر این، علم فقه به علمی که از روی اجتهاد باشد، اختصاص دارد؛ چنان که بر فقیه عنوان مجتهد اطلاق می شود.
موضوع علم فقه
...