علم اقتصاد

علم اقتصاد ( به انگلیسی: Economics ) شاخه ای از علوم اجتماعی است که به تحلیل تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات می پردازد به طور کلی علم اقتصاد علم تخصیص بهینه منابع محدود به نیازهای نامحدود است. [ ۱]
کانون توجه دانش اقتصاد بر این است که عوامل اقتصادی چگونه رفتار و تعامل می کنند و اقتصادهای مختلف چگونه کار می کنند.
در این راستا، یک تقسیم بندی اولیه کتاب های پایه ای اقتصاد، ۱. اقتصاد خرد در برابر ۲. اقتصاد کلان است.
اقتصاد خرد، رفتار اقتصادی واحدهای تصمیم گیرنده خرد، انفرادی و کوچک شامل خانوارها و بنگاه های اقتصادی یا خریداران و فروشندگان ( مصرف کنندگان و تولیدکنندگان ) و بازارها اعم از بازارهای رقابت کامل، انحصار کامل، رقابت انحصاری، انحصار چند جانبه و درآمدها و هزینه های این بخش ها را بررسی می کند همچنین به توابع تولید، منحنی امکانات تولید، هزینه فرصت و مسائل مربوط به تولید و هزینه ها، بررسی بازار عوامل تولید اعم از سرمایه، زمین و نیروی کار و انواع هزینه ها و توابع هزینه و ارتباط آن با تولید و مقیاس تولید، درآمد و توابع درآمد و بودجه مصرف کننده، کشش های بین سرمایه و نیروی کار، نظریه بازی ها و نظریات مختلف در این رابطه ها می پردازد.
از همه مهم تر به مسائل پایه ای اقتصاد شامل عرضه و تقاضا، انواع کالا و کشش ها، روابط بین کالاها و مطلوبیت، ترجیحات مصرف کننده، منحنی بی تفاوتی آن ها و تأثیر مالیات و یارانه، سهمیه بندی، جیره بندی و … و سیاست اقتصادی ( سقف قیمت یا کف قیمت ) بر روی آن ها و مازاد رفاه مصرف کننده و تولیدکننده می پردازند.
اقتصاد کلان، به بررسی رفتار کلی و هم افزون شده اقتصاد و عوامل مؤثر بر آن که شامل: چرخه های تجاری، بیکاری، تورم، رکود، رشد اقتصادی، سیاست پولی و مالی، بازار پول و بازار محصول ( منحنی IS - LM ) ، تقاضای کل و عرضه کل، بودجه دولت، مصرف کل و توابع و نظریات مصرف، پس انداز کل، سرمایه گذاری، بازار کار و اشتغال، تولید ملی، درآمد ملی، ثروت کل، ارز و نرخ ارز، تراز پرداخت ها و تراز تجاری، صادرات و واردات، اقتصاد پولی و نظریات پول و بازار پول، انتظارات تطبیقی و عقلایی، نرخ بهره، دستمزد واقعی را تحلیل می کند.
دیگر تقسیم بندی های رایج علم اقتصاد، می توان به اقتصاد اثباتی ( به انگلیسی: positive economics ) ( تعریف کننده «آنچه هست» ) در برابر اقتصاد هنجاری ( به انگلیسی: normative economics ) ( دفاع از «آنچه که باید باشد» ) اقتصاد نظری ( به انگلیسی: mathematical economics ) در مقابل اقتصاد کاربردی؛ اقتصاد عقلانی در برابر اقتصاد رفتاری؛ و اقتصاد جریان اصلی یا متداول ( به انگلیسی: mainstream economics ) ( اقتصاد ارتدوکس که بیشتر با پیوند میان عقلانیت، فردگرایی و تعادل سروکار دارد ) و اقتصاد دیگراندیش[ ۲] ( به انگلیسی: heterodox economics ) ( که رادیکال است و با پیوند میان نهادها، تاریخ و ساختار اجتماعی سروکار دارد ) . [ ۳] [ ۴]