[ویکی فقه] عده مدت زمانی است که زن پس از جدایی یا مرگ شوهرش باید از ازدواج خودداری کند. این مدت با توجه به نوع پایان ازدواج (مرگ همسر یا طلاق یا فسخ نکاح)، نوع ازدواج (دائم یا موقت) و شرایط باروری زن یا بارداری و یا غیبت و گم شدن او او متغیر است.
اگر مردی گم شود و غیبت او به گونه ای باشد که نه خبری از وی برسد و نه اثری از او ظاهر شود و مرده و زنده بودنش معلوم نباشد؛ چنانچه مالی از او باقی باشد که برای مـخـارج هـمـسرش خرج شود، یا ولی و سرپرست دارد که عهده دار مخارج همسرش شود، یا کسی باشد که به طور مجانی مخارج او را عهده دار گردد، بر زن واجب است که صبر کند و انـتـظـار بکشد و هرگز جایز نیست که ازدواج کند، تا این که یقین کند همسرش مرده، یا وی را طلاق داده اسـت؛ امـا اگـر چـنانچه مالی از شوهرش نمانده، یا سرپرستی ندارد که خـرجـی او را بـدهـد و کـسـی نـبـاشد که به طور مجانی مخارجش را بدهد، باز هم می تواند صبر کند، و اگر صبر نکند و بخواهد ازدواج نماید، پیش حاکم شرع برود و حاکم شرع از تاریخ مراجعه چهار سال به زن مهلت می دهد و در این مدت از شوهرش جست وجو می شود، چـنـانچـه مـرده یـا زنـده بـودن او مـعـلوم نـشـد، اگـر مـرد ولی یـا وکیل دارد حاکم به وی دستور می دهد که زن را طلاق دهد و اگر اقدام نکرد، او را مجبور می کـند و اگر ولی نداشته باشد، یا اقدام نکند و اجبارش هم امکان نداشته باشد، خود حاکم او را طـلاق مـی دهـد، سـپـس زن چـهـار مـاه و ده روز عده وفات نگه می دارد؛ سپس می تواند ازدواج کند. اگـر بـعـد از جـسـت وجـو و تـمـام شـدن مـدت (چـهـار سـال)، شـوهـر بـیـایـد، چـنـانچـه قـبـل از طـلاق بـاشـد، زن هـمسر اوست و اگر آمدن شوهر بعد از ازدواج همسرش با دیگری بـاشـد، شوهر اول حقی به آن زن ندارد و چنانچه در بین عده باشد، شوهر می تواند به آن زن رجوع کند، یا به حال خودش باقی بگذارد تا عده اش تمام شده و از او جدا شود و اما چنانچه بعد از تمام شدن عده و قبل از ازدواج باشد، نمی تواند به وی رجوع کند. ولی در صورتی که در طلاق سوم نباشد می تواند مجدداً او را به عقد خود در آورد.
اگر مردی گم شود و غیبت او به گونه ای باشد که نه خبری از وی برسد و نه اثری از او ظاهر شود و مرده و زنده بودنش معلوم نباشد؛ چنانچه مالی از او باقی باشد که برای مـخـارج هـمـسرش خرج شود، یا ولی و سرپرست دارد که عهده دار مخارج همسرش شود، یا کسی باشد که به طور مجانی مخارج او را عهده دار گردد، بر زن واجب است که صبر کند و انـتـظـار بکشد و هرگز جایز نیست که ازدواج کند، تا این که یقین کند همسرش مرده، یا وی را طلاق داده اسـت؛ امـا اگـر چـنانچه مالی از شوهرش نمانده، یا سرپرستی ندارد که خـرجـی او را بـدهـد و کـسـی نـبـاشد که به طور مجانی مخارجش را بدهد، باز هم می تواند صبر کند، و اگر صبر نکند و بخواهد ازدواج نماید، پیش حاکم شرع برود و حاکم شرع از تاریخ مراجعه چهار سال به زن مهلت می دهد و در این مدت از شوهرش جست وجو می شود، چـنـانچـه مـرده یـا زنـده بـودن او مـعـلوم نـشـد، اگـر مـرد ولی یـا وکیل دارد حاکم به وی دستور می دهد که زن را طلاق دهد و اگر اقدام نکرد، او را مجبور می کـند و اگر ولی نداشته باشد، یا اقدام نکند و اجبارش هم امکان نداشته باشد، خود حاکم او را طـلاق مـی دهـد، سـپـس زن چـهـار مـاه و ده روز عده وفات نگه می دارد؛ سپس می تواند ازدواج کند. اگـر بـعـد از جـسـت وجـو و تـمـام شـدن مـدت (چـهـار سـال)، شـوهـر بـیـایـد، چـنـانچـه قـبـل از طـلاق بـاشـد، زن هـمسر اوست و اگر آمدن شوهر بعد از ازدواج همسرش با دیگری بـاشـد، شوهر اول حقی به آن زن ندارد و چنانچه در بین عده باشد، شوهر می تواند به آن زن رجوع کند، یا به حال خودش باقی بگذارد تا عده اش تمام شده و از او جدا شود و اما چنانچه بعد از تمام شدن عده و قبل از ازدواج باشد، نمی تواند به وی رجوع کند. ولی در صورتی که در طلاق سوم نباشد می تواند مجدداً او را به عقد خود در آورد.
wikifeqh: عده_مفقودالاثر