صورت های فلکی گردان

صورت های فلکی گردان ( انگلیسی: Circumpolar constellation ) در اخترشناسی، نام آن دسته از صورت های فلکی ( گروهی از ستارگان ) است که از دیدگاه زمینی هرگز در افق غروب نمی کنند. [ ۱] با توجه به چرخش زمین و انحراف محوری آن نسبت به خورشید، ستاره ها و صورت های فلکی را می توان به دو دسته تقسیم کرد: به آن ستاره ها و صورت های فلکی که هرگز طلوع یا غروب نمی کنند ستاره یا صورت فلکی گردابی گفته می شود و بقیه در این تقسیم بندی ستاره های فصلی و صورت های فلکی فصلی هستند.
چرخشی بودن ستاره و صورت فلکی به موقعیت عرضی جغرافیایی ناظر بستگی دارد. در نیمکره شمالی، ستارگان و صورت های فلکی خاصی به طور همیشگی در نیم کره جنوبی آسمانی قابل مشاهده هستند. [ ۲] همین امر در نیمکره جنوبی نیز وجود دارد؛ جایی که ستارگان و صورت های فلکی خاصی همیشه در آسمان گردان جنوبی این سیاره قابل مشاهده هستند. نیم کره جنوبی آسمانی، در حال حاضر با ستاره قطبی جدی که کمتر از ۱ درجه فاصله دارد نشان داده می شود، همیشه یک آزیموت برابر با صفر دارد. ارتفاع قطب برای عرض جغرافیایی مشخص Ø ثابت است و مقدار آن با فرمول زیر نشان داده می شود: ( A = ۹۰° - Ø ) . همهٔ ستاره هایی که دارای انحطاط کمتر از A هستند، گرداگرد نیستند. [ ۳]
همان طور که از قطب شمال مشاهده می شود، همه صورت های فلکی کاملاً قابل مشاهده در شمال استوا سماوی مدور هستند و به همین ترتیب برای صورت های فلکی جنوب استوای آسمانی همان طور که از قطب جنوب مشاهده می شوند. همان طور که از خط استوا مشاهده شده، هیچ صورت فلکی گردشی وجود ندارد. همان طور که از عرض های جغرافیایی میانهٔ شمالی ( ۴۰–۵۰ درجه شمالی ) مشاهده می شود، صورت های فلکی گردان ممکن است شامل خرس بزرگ، خرس کوچک، صورت فلکی اژدها، قیفاووس، ذات الکرسی و زرافه؛ صورت فلکی کمتر شناخته شده، باشد. [ ۴]